Open datasets Rijkoverheid blijft een rommeltje

De beschikbaarheid van open data die de overheid ter beschikking stelt laat te wensen over. Vaak ontbreekt een link naar de desbetreffende datasets. Dat concludeert de Open State Foundation na een inventarisatie.

Het leek zo mooi, die ambitie van de overheid om zoveel mogelijk data ter beschikking te stellen aan softwareontwikkelaars en dienstverleners. Datasets worden sinds enige tijd inderdaad aangeboden via een open dataportaal, maar het aanbod is onder de maat.

Er zijn bijvoorbeeld weinig tot geen datasets te vinden van de grootste ministeries. Ook decentrale overheden hebben de weg naar het dataportaal van de rijksoverheid nog niet gevonden. Wat verder opvalt is dat datasets van verschillende overheidsorganisaties niet volledig zijn of structureel worden bijgewerkt.

De Foundation stelt dat veertien procent van de datasets niet eens toegankelijk is doordat zij geen werkende link hebben. De onlangs gelanceerde upgrade van het open dataportaal van de overheid (data.overheid.nl) bestaat voor een groot deel uit verwijzingen naar datasets van het Centraal Bureau voor de Statistiek (3.623) en het Nationaal Georegister (2.560). De kwaliteit is ten opzichte van vorig jaar weliswaar iets verbeterd, maar nog steeds werken van de datasets naar het Nationaal Georegister 888 links niet.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek scoort het hoogst in de kwaliteit, alle links werken. Van de 345 overige datasets hebben 31 datasets geen enkele werkende link. Er is een vermelding, maar geen manier om de data binnen te halen.

Het aanbod is ook nog eens onder de maat. Uitgezonderd zestien datasets van de Europese Commissie, zijn er op het portaal 329 datasets van ministeries, gemeenten en een aantal andere overheidsorganisaties te vinden. Hiervan bestaat iets minder dan de helft uit datasets van ministeries en zijn 141 datasets van 13 gemeenten te vinden.

Van de ministeries voert net als vorig jaar het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de lijst aan. Dat komt vooral door de 46 datasets van Dienst Uitvoering Onderwijs. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft ten opzichte van vorig jaar tien datasets toegevoegd aan het portaal. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport telt een magere zes datasets. De ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Veiligheid en Justitie ontbreken volledig.

Van slechts dertien gemeenten die datasets hebben aangemeld, hebben Nijmegen (23 procent), Amsterdam (16 procent) en Den Haag (13 procent) de meeste datasets. Noord-Holland loopt aan kop met zes datasets op het portaal. Daarnaast hebben vijf zelfstandige bestuursorganen bij elkaar dertien datasets aangemeld, waarvan meer dan de helft van het Kadaster. Daarnaast hebben Agentschap Telecom, Stichting ICTU, Informatiehuis Water, NDW, Planbureau voor de Leefomgeving en het RIVM een of meerdere datasets aangemeld via het rijksportaal.

Gebruikers lopen ook tegen beperkingen aan. Bij ruim de helft  van de datasets moet de naam van de oorspronkelijke auteur worden vermeld. Dat kan een belemmering zijn voor hergebruik van de data. Minder dan een derde van de datasets is beschikbaar gesteld onder CC0 en kan door iedereen voor alle doeleinden worden hergebruikt. Andere datasets vallen onder publiek domein.

De Foundation vindt dat de aanbieders eerst maar eens hun datasets moeten nalopen. Om de gebroken links naar het Nationaal Georegister te herstellen zou data.overheid.nl ‘?service=WMS/WFS&request=GetCapabilities’ achter elke link moeten plakken. Daarnaast zou het portaal kunnen worden verbeterd door duidelijk de link naar de API van het portaal voor gebruikers vindbaar te maken en enkele gebruiksvoorbeelden van te geven (bijvoorbeeld het ophalen van de lijst met alle datasets).

Het bijwerken van de sets laat als gezegd ook te wensen over. Zo biedt de Kiesraad wel de verkiezingsuitslagen van de Provinciale Statenverkiezingen van 2011, de gemeenteraadsverkiezingen en de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 maar niet alle historische uitslagen. Ook andere relevante data van de Kiesraad zoals open kandidatenlijsten ontbreken. Een ander voorbeeld van onvolledige data is een dataset over aangekondigde aanbestedingen van het Expertisecentrum Inkopen Pianoo van het Ministerie van Economische Zaken. Daarin ontbreekt historische data of informatie over gegunde opdrachten.