Sociale ongelijkheid ook op internet

Maar liefst 97 procent van de Nederlanders heeft toegang tot internet. En toch betekent dat niet dat de zogenaamde digitale kloof is gesloten. Onderzoekers van de Universiteit Twente laten in een reeks onderzoeken zien dat het verschil in digitale vaardigheden tussen lager en hoger opgeleiden de laatste jaren is toegenomen.

Mensen met een hogere opleiding gebruiken toepassingen die hun maatschappelijke positie verbeteren. Mensen met lagere of middelbare opleiding gebruiken het internet juist weer meer als entertainmentmedium. Het gevolg volgens de onderzoekers: op het internet ontstaat een informatie-elite die verdacht veel lijkt op de bestaande sociale elite.

De toename van sociale ongelijkheid staat in de belangstelling. In het recente rapport Gescheiden Werelden van het SCP en de WRR wordt ook een tweedeling op cultureel en politiek gebied gesignaleerd. Digitale ongelijkheid wordt nauwelijks genoemd. Het idee heerst dat de digitale kloof niet meer bestaat omdat 97 procent van de Nederlanders toegang heeft tot het internet.

Tot nu toe dacht men dat het internet bestaande verschillen zou verminderen omdat kennis er gratis is en er makkelijk contacten gemaakt kunnen worden. UT-onderzoek van Alexander van Deursen en Jan van Dijk laat nu zien dat het verschil in digitale vaardigheden tussen lager en hoger opgeleiden de laatste jaren is toegenomen. Dit geldt vooral voor de inhoudelijke vaardigheden van informatiezoeken en iets bereiken met internet.

Naast dit verschil in vaardigheden wordt ook het soort gebruik van internet ongelijker. Ondanks dat bijna elk soort gebruik van internet toeneemt onder alle lagen van de bevolking, ontstaan er duidelijk gescheiden werelden. De UT-onderzoekers zien sinds 2010 een trend dat mensen met hogere opleidingsniveaus zich in vergelijking met lager en middelbaar opgeleiden steeds meer richten op toepassingen die hun positie in de maatschappij verbeteren. Bijvoorbeeld door online opleidingen te volgen, in kennisnetwerken te participeren en veel nieuws te consumeren.

Daarentegen gebruiken mensen met lagere opleidingen het internet relatief steeds vaker als entertainmentmedium en om te chatten, gamen, Facebooken en dingen te ruilen of te kopen.

Op het internet ontstaat een informatie-elite die verdacht veel lijkt op de bestaande sociale elite, waarschuwen de onderzoekers. Die willen de komende jaren helpen met het formuleren van beleid om deze ‘zorgwekkende trend’ tegen te gaan.