Wanneer verdwijnt de postcode?

Wat is Karveel 23-45? Is het een ingewikkeld chemisch component? Of een vooroorlogse brommer van Nederlandse makelij? Mis. Karveel 23-45 is een adres in de gelijknamige wijk te Lelystad. Anders dan gebruikelijk worden straten in deze buurt niet aangeduid met een naam – ze krijgen een nummer. Ludiek, maar ook een ramp voor pakketbezorgers. Want een nummer in plaats van een straatnaam, dat gaat in tegen alle zorgvuldige bewaakte logica.

Vier miljard zonder adres

Dit voorbeeld is slechts het topje van een internationale ijsberg aan vreemde of ontbrekende adressering. In Ierland wordt het eerste postcodesysteem, Eircode, pas deze zomer geïntroduceerd. Overigens meteen een vreemd systeem waarin iedere adres een uniek nummer krijgt. Nigeria en Libanon begonnen in 2013 pas met officiële adressering. En in Japan hebben straten vaak geen namen en worden gebouwen regelmatig aangeduid met de datum waarop ze geregistreerd werden. Verder verschilt de opbouw van postcodes vaak per land, per regio en soms zelfs per stad. En dat is niet het ergste: nog altijd ontbreekt het volgens de Verenigde Naties ruim vier miljard mensen überhaupt aan een duidelijk identificeerbare woonplek.

Standaardisatie

Foute of ontbrekende adressen zijn een probleem. Zeker met de huidige groei van e-commerce en de verdere globalisering van onze economie. Verschillende instanties, waaronder de International Organisation for Standardization (ISO) en Universal Postal Union (UPU) hebben zich dan ook gewaagd aan standaardisatie van adressen. Een grote stap in de goede richting. Maar erg bewerkelijk. Vooral omdat elk landweggetje een naam moet krijgen en elk gehucht een postcode.

Hulp uit technologische hoek

Gelukkig zit ook de technologiesector niet stil. Het afgelopen jaar zijn er meerdere bedrijven opgestaan die een alternatief aandragen voor het gedateerde, en internationaal gefragmenteerde, systeem van straatnamen, postcodes en huisnummers. Daarom een aantal initiatieven op een rij:

Foto: CC

1. Google Open Location Code

Directe aanleiding voor dit artikel is Google’s recente lancering van Open Location Code. Dit algoritme identificeert adressen door de bekende, en lange, hoogte- en breedtegraden terug te brengen tot een code met de lengte van een telefoonnummer. Zo wordt de location code van het Paazl kantoor te Amsterdam ‘9F469WGF+J4’. Het algoritme is geheel open-source en gratis te gebruiken.

2. Mapcodes

Google’s idee is niet nieuw. Verre van. Al in 1997 ontwikkelde de Japanse Denso Corporation de soortgelijke Mapcodes. In 2001, net na het publiek vrijgeven van GPS, waren het Nederlanders Pieter Geelen en Harold Goddijn die dit systeem verbeterden en klaarmaakten voor internationaal gebruik. Mapcodes korten, net als Google, locaties af tot unieke codes, die gecombineerd worden met de naam van het land. Hiermee wordt ons kantoor bijvoorbeeld ‘NLD 5Q.SQ’.

De lengte van de code wordt bepaald door de bevolkingsdichtheid; hoe drukker, hoe korter de code. Het Mapcode algortime behoort sinds 2008, net als dat van Google, tot het publieke domein en mag dus gratis door iedereen gebruikt worden. Voor wie de namen van de Nederlanders al ergens bekend klonken: Geelen was in 1991 mede-oprichter van TomTom en Goddijn is er CEO. De navigatiespecialist is nog altijd een belangrijke partner van Mapcode. Momenteel kunnen ruim 60 miljoen TomTom-apparaten via de codes navigeren.

3. What3Words

De Britse start-up What3Words lost het probleem op totaal andere wijze op. Zij verdeelden onze planeet onder in 57 triljoen(!) vlakken van drie bij drie meter. Deze vakken worden niet aangeduid met willekeurige letters of cijfers maar met een combinatie van drie unieke woorden. Zo ligt ons kantoor in ‘motel.searches.paraded.’ Ook dit algoritme is zo ontworpen dat drukbevolkte gebieden kortere codes krijgen. De grote filosofie achter het systeem: een combinatie van woorden is eenvoudiger te onthouden dan een cryptische code.

De Britten willen geld verdienen door de API open te stellen aan grote klanten. Vooral Afrikaanse overheden tonen interesse, die in het What3Words een goede oplossing zien voor hun postale netwerk. Ook wordt het systeem al gebruikt door koeriers die moeten navigeren in de chaotisch gestructureerde favelas van Brazilië. Verder zijn tegen betaling Mapcodes met één woord te te koop. Nadeel van het systeem: er zit geen duidelijke structuur in de opbouw van de codes. Zo ligt ‘banana rabbit monkey’ in Argentina en ‘banana monkey rabbit’ ergens in Rusland.

4. Zippr

Zippr is de bit.ly van routebeschrijvingen. Anders dan eerdergenoemde services is niet de hele wereld in kaart gebracht, maar kunnen gebruikers zelf (gratis) hun adres aan een unieke URL koppelen. Deze kan vervolgens eenvoudig verrijkt worden met een routebeschrijving. Dat de ontwikkelaars weten welk probleem ze oplossen is duidelijk: Zippr komt uit het immer chaotische India, dat momenteel een enorme e-commerce groei doormaakt.

Conclusie

Vanuit praktisch oogpunt lijkt MapCodes favoriet: korte codes, die zich tevens makkelijk om laten zetten in een barcode. Ook laten de codes zich, anders dan die van what3words, eenvoudig groeperen tot grotere regio’s – een must voor postsortering. Verder heeft Mapcodes in TomTom een goede partner. Het wachten is nu op een grote internationale vervoerder die het systeem ook omarmt. Toch zijn ook Mapcodes nog niet perfect. Een locatie is vaak pas het halve werk voor een succesvolle bezorging. Want hoe kom je er precies? Waar zit de ingang? Hier kunnen Mapcodes, en ook Google, iets leren van Zippr en MyDoorHandle: laat bewoners hun locatie verrijken met informatie, zoals een routebeschrijving of instructies voor het geval ze niet thuis zijn om een pakket te ontvangen.

Of bovenstaande systemen onze postcodes ooit zullen vervangen blijft de vraag. Daarvoor is het huidige systeem in de meeste Westerse landen te uitgebreid en te breed gedragen. Feit is wel dat de groei van (cross-border) e-commerce in minder geordende landen snel vraagt om een oplossing. Idealiter is dit er natuurlijk één, want laat fragmentatie nou juist precies zijn wat deze initiatieven bestrijden…

*) Omslagfoto: Publiek domein