On demand media centraal in BBC-toekomst

De BBC gaat zijn online activiteiten ingrijpend veranderen. De Engelse publieke omroep vormt zich om van zender tot leverancier van een platform waar kijkers en luisteraars zelf hun verhaal kunnen vertellen via blogs, podcasts, vodcasts en profielensites. On demand media gooien het hele medialandschap op zijn kop, aldus BBC-bestuursvoorzitter Mark Thompson.

´Share, find and play´ zijn de woorden die het nieuwemediabeleid van de BBC samenvatten, volgens internetbaas Ashley Highfield. Een jaar lang werkten Engelse knappe koppen aan mogelijke scenario's van hoe de omroep zich tot 2012 zou kunnen ontwikkelen. Honderden onderzoekers, verdeeld over 10 teams, concluderen dat het publiek ongeacht tijd en plaats BBC-programma´s wil kunnen vinden en zien. Bovendien wil zelf bijdragen aan het nieuws en achtergronden kunnen leveren. De omroep moet dat mogelijk maken. De nieuwe redactionele blauwdruk is 'Creative Future' gedoopt.

"Er komt een enorme schokgolf aan", aldus Mark Thompson. "De tweede ontwikkelingsgolf van de digitale media is ontwrichtender dan de eerste en de fundamenten van de traditionele media zullen worden weggevaagd", aldus de dreigende bestuursvoorzitter. Er komt een stortvloed aan niet-lineair geprogrammeerde uitzendingen. Kijkers en luisteraars gaan zelf hun tv-avond invullen en BBC draagt zichzelf op daar een faciliterende rol in te spelen.

Ook in Nederland lijkt een vergelijkbaar scenario te ontstaan. Nu al hebben de meeste huishoudens ruim 30 tv-zenders. Met de komst van KPN TV en de digitale tv-producten van de kabelbedrijven groeit dat al rap uit richting de 100.
BBC-‘kloon’ van MySpace, Hyves

Een belangrijke rol binnen het nieuwe redactieconcept is weggelegd voor de BBC-website. Die wordt even belangrijk als de tv en radio. Voor de dagelijkse nieuwsvoorziening wordt BBC News 24 online zelfs leidend, tv en radio volgend.

Engelse consumenten kunnen, volgens de gepresenteerde plannen, de omroepsite gaan personaliseren. Ze kunnen hun eigen BBC-programmering samenstellen. Iedereen kan een andere kijk- en luisteravond hebben, de traditioneel lineair geprogrammeerde tv-uitzendingen zouden op termijn kunnen verdwijnen.

In de Engelse media wordt de nieuwe BBC.co.uk al met een publiek gefinancierde versie van MySpace.com, in Nederland te vergelijken met profielensite Hyves.nl. Op hun profielenpagina kunnen Engelsen, bijvoorbeeld, eigen radiostations vormen waar muziek wordt gedraaid van hun keuze. Ook wordt het mogelijk om op het BBC-internetdomein podcasts, videoblog en geschreven weblogs op te zetten. Die kopij wordt geïncorporeerd met het nieuws, indien relevant.

Voorts moet de BBC-profielensite een platform worden waar niet-gecontracteerde musici hun liedjes en muziek onder de aandacht van het publiek kunnen brengen. Niet platenmaatschappijen maar het luisterend publiek kan dan bepalen of een band de moeite waard is, wat de artiesten vervolgens alsnog een platencontract op kan leveren.

BBC is niet de eerste uitgever die zijn programmering vorm wil geven rondom profielensites. Multinational News Corp. kocht Myspace.com voor 580 miljoen dollar. De Britse zender ITV betaalde vorig jaar 275 miljoen euro om profielensite FriendsUnited over te nemen. Noch News Corp. noch ITV vervlochten hun profielensites innig met hun tv-zenders.

Metadata cruciaal

Slechts in de marge van de BBC-aankondigingen spreekt de omroep over waar de echte uitdagingen liggen bij haar vernieuwingsplannen. Om door gebruikers gegenereerde kopij zoals foto’s video’s en teksten goed te vervlechten met BBC-kopij zal iedere redactionele bijdrage van metadata moeten worden voorzien. Van iedere foto of tekst moet duidelijk zijn wat de inhoud en betekenis ervan is. Voorzitter Thompson: "Gebeurt dat niet, dan zal die kopij moeilijk te vinden zijn en dus geen waarde hebben voor het publiek. Het opstellen van goede labels voor metadata heeft de prioriteit."

Nederlandse reacties

Erwin Blom, hoofd van Vpro Digitaal, zegt in een reactie aan Emerce: "Het publiek is ervaringsdeskundige en heeft ook verder veel deskundigheid in huis. De journalistiek moet die deskundigheid proberen te gebruiken, gecombineerd met een professionele blik. Daar zijn we nu ook actief mee bezig. Bijvoorbeeld. Via www.opteevee.nl van Villa Achterwerk kunnen kinderen filmpjes insturen en uiteindelijk op tv belanden. Bij de Grote Bruine Enveloppe speelt het publiek een sturende rol bij de totstandkoming van radio. Verder heeft 3VOOR12 elf lokale edities waar vrijwilligers berichten over hun lokale popscene."

Leidt gebruikersgegenereerde kopij niet te veel af van de kernactiviteiten van omroepen, het uitzenden van programma´s? Blom: "Nee, omroepen hebben van oudsher ook een belangrijk bindend element. Het faciliteren van creativiteit speelt daar een rol in. Ook heeft een omroep een gidsende functie: het kaf van het koren helpen scheiden. We pretenderen niet dat alleen te kunnen, maar zetten daarvoor de deskundigheid van ons publiek in."

De Publieke Omroep werkt aan een nieuwe versie van Uitzendinggemist.nl. De nieuwe site ontsluit meer beelden en biedt ook vollediger programmabeschrijvingen, wat ten gunste komt aan de doorzoekbaarheid van de archieven.

De ingrijpende digitale veranderingen bij de BBC zijn volgens Huub wijfjes exemplarisch voor de zoektocht waarin de media zich bevinden. Wijfjes is mediahistoricus en universitair docent Journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Er is een heroriëntatie gaande op het publiek. Er ontstaan andere wijzen om met hen om te gaan, interactiever. Het publiek kan reageren maar ook zelf kopij genereren. En waarom zou je dat niet stimuleren?"

Veranderingen in het medialandschap zijn niet uniek voor het afgelopen decennium. Wijfjes publiceerde vorig jaar een boek waarin hij de ontwikkelingen van de journalistiek van afgelopen 150 jaar onder de loep nam. Normen en waarden en de wijze waarop de journalistiek daarmee omgaat, wijzigen constant. "Maar de journalistiek heeft uit ondervinding professionele normen ontwikkeld, zoals bijvoorbeeld het principe van hoor en wederhoor. Dat soort historisch gevormde normen ontbreekt veelal bij het publicerend publiek."