Marktaandeel downloads stokt op 3 procent

Het marktaandeel van betaalde downloads is in 2006 in Nederland niet gestegen en blijft drie procent van de muziekomzet. De total muziekverkoop is nu op het laagste niveau sinds 1975. Dat blijkt uit de jaarcijfers die onderzoeksbureau Gfk Benelux vrijdag tijdens het Noorderslag Seminar in Groningen heeft gepresenteerd.

Het aantal gedownloade liedjes is volgens Gfk gestegen van 4,1 miljoen in 2005 naar 10,3 miljoen vorig jaar. Dat was goed voor een omzet van 10,1 miljoen euro. Dat is nog steeds slechts 3,1 procent van de totale muziekomzet (316,9 miljoen euro). Bij de muziek-dvd's daalde de omzet van 63,6 naar 52,5 miljoen euro en bij de cd's van 267 naar 247 miljoen euro. Het aantal downloads in het vierde kwartaal van 2006 was 2,76 miljoen. Dat is net iets meer dan in het eerste kwartaal (2,7 miljoen).

Een ander opmerkelijke constatering van Gfk is dat in 2006 het minste aantal fysieke muziekproducten is verkocht sinds 1975. Het aantal verkochte fysieke muziekproducten daalde afgelopen jaar met 7,5 procent.

Volgens Laurens van den Oever, division manager entertainment, stemmen de cijfers niet vrolijk. "Het betaald downloaden blijft bijna gelijk. Dat is toch niet goed voor zo'n nieuwe markt. Downloads overheersen alleen de cd-singles, maar voor het kopen van albums komen mensen toch bijna altijd uit bij de cd. Er zit geen beweging in de downloads."

DRM beperkend

Hij verwacht ook niet dat er de komende jaren veel zal veranderen. "In de hoofden van consumenten zijn downloads nog te beperkt of het aanbod is te onvolledig. Er verandert pas wat als grote partijen het radicaal anders gaan aanpakken." Daarmee doelt hij op een mogelijke koerswijziging op het gebied van digital rights management (DRM), waarmee bijna alle downloadwinkels het gebruik van gekochte muziek beperken. Veel sprekers tijdens het Noorderslag Seminar hekelden de belemmeringen die DRM oplegt aan consumenten.

Wouter Rutten, woordvoerder van de Nederlandse vereniging van platenmaatschappijen (NVPI), zegt tegen Emerce de 10 miljoen downloadliedjes in 2006 nog te weinig te vinden. Digital Rights Management op betaalde downloads is onvoldoende ter compensatie van rechtenhebbenden, nu de betaalde downloads slechts een klein deel van het aantal nummers op mp3-spelers en harde schijven vertegenwoordigen, suggereert Rutten.

In de discussie over de thuiskopieheffing op mp3-spelers en harddiskrecorders stellen fabrikanten en consumentenorganisatie dat een heffing niet nodig zou zijn, mede omdat betaalde downloads al drm bevatten. In november schatte Gfk al dat op elke mp3-speler in Nederland gemiddeld maar 3,5 betaald gedownload iTunes-liedje staat. In landen als Engeland en Duitsland hebben betaalde downloads al wel een groter marktaandeel. Volgens Van den Oever komen de downloads daar uit op vijf tot tien procent van het totaal. "Dat komt doordat er daar 15 keer zoveel is geïnvesteerd in legale downloadplatforms."

Twintig procent met HD-recorder eind 2007

Het aantal verkochte cd's daalt al sinds 1997. Volgens Van den Oever is dit onder meer te wijten aan de populariteit van peer-to-peersoftware en iTunes. “De markt daalt de komende jaren nog iets en blijft na 2009 stabiel. De vraag is hoe in godsnaam het tij kan worden gekeerd om deze lijn weer omhoog te krijgen."

Van den Oever denkt aan het inzetten van sociale netwerken, zoals Myspace, Hyves en Youtube. Binnen dit soort netwerken kunnen mensen als een soort wederverkopers voor retailers gaan optreden, verwacht Van den Oever. Ook het toepassen van advertentiesystemen als Adwords bij opgenomen programma's op harddiskrecorders kan voor extra inkomsten, denkt de Gfk-manager.

Van den Oever verwacht in 2007 een 'boom' in de verkoop van harddiskrecorders. Twintig procent van de huishouders zal zo'n digitaal opname-apparaat in huis hebben eind dit jaar. Dat percentage is in 2010 gestegen tot 67 procent, denkt de marktonderzoeker. "Consumenten gaan er meteen mee aan de slag. Het mediagebruik wordt hierdoor individueler, geconcentreerder, gestructureerder, betrokkener en efficiënter."

Muziek-dvd's en cd-single passé

Games verkopen nu beter dan dvd's en cd's en halen een hogere omzet. De gameverkoop steeg in 2006 met 16,9 procent, terwijl de omzet steeg met 23 procent naar 339 miljoen euro. Dat is iets meer dan de totale omzet aan dvd's (332 miljoen euro) en fysieke geluidsdragers (317 miljoen).

Muziek-dvd's zijn steeds minder in trek. Het aantal verkochte muziek-dvd's daalde van 4,6 naar 2,5. Ook de verkoop van cd-singles daalde: van 2,0 miljoen naar 1,7 miljoen. Het aantal albums daalde ook licht van 20,6 naar 19,5 miljoen stuks.

Eenderde van de huishoudens heeft eind dit jaar een mp3-speler. De hoeveelheid digitale opslagruimte per huishouden is in drie jaar tijd met zeshonderd procent gestegen naar een gemiddelde van 90GB per huishouden. De capaciteit van draagbaar geheugen, zoals memorysticks, steeg met achthonderd procent. Eenderde van de verkochte mp3-spelers in Nederland heeft een flashgeheugen van 1 GB.

Succes 'long tail' en Nederlandse artiesten

Op de dvd-markt is duidelijk het long tail-effect zichtbaar waarbij minder bekende producten samen meer verkopen dan de blockbusters, zegt Van den Oever. De top 1000 van de online dvd-verkoop beslaat nog maar 43 procent. Bij de offline verkoop is dat nog 58 procent. In 2004 waren beide aandelen van de top duizend-titels allebei nog goed voor 63 procent van alle verkochte dvd's.

Nederlandse muziek scoort overigens steeds beter. Bij de meest verkochte muziek in zowel cd's, dvd's als downloads domineren nationale acts de jaarlijsten van Gfk. Marco Borsato heeft de meeste verkochte cd-single, muziek-dvd en download op zijn naam staan, Jan Smit maakte het meest verkochte album.

Vorig jaar berekende Gfk dat op elke betaalde download in Nederland er 16 onbetaalde uit illegale bron staan. Nieuwe actuele cijfers over P2P-downloads in Nederland heeft Gfk niet bekendgemaakt.

Bron foto: Stig Nygaard, overgenomen volgens Creative Commons-licentie