Ben Verwaayen stopt bij BT

De Nederlandse bestuursvoorzitter van BT, voorheen Britisch Telecom, vertrekt. Na aanvankelijke scepsis bij de Britten heeft Verwaayen hen overtuigd als één van de beste buitenlandse chefs die het land ooit herbergde.

Het vertrek heeft BT bekendgemaakt.

Ian Livingston, nu de directeur van BT Retail, volgt Verwaayen op als bestuursvoorzitter. Dat gebeurt al snel, per 1 juni 2008, over zeven weken. In die zin komt de aankondiging onverwacht. Verwaayen blijft ook niet als commissaris bij BT.

Ben Verwaayen begon bij BT in januari 2002, na een koude verwelkoming in de financiële pers in Engeland. Met name Financial Times verweet de Raad van Commissarissen van BT een man met weinig ervaring uit het buitenland te halen om de Sir Peter Bonfield op te volgen en van BT weer een sterk bedrijf te maken. Maar met daden en een zekere mate van openheid heeft Verwaayen ook de harten van de Britten weten te winnen.

Ben Verwaayen (56) is als topman van het voormalige Britse staatsbedrijf wel eens het belangrijkste exportproduct van de Nederlandse managementschool genoemd, vanwege zijn pragmatisme en open aanpak.

President-commissaris Sir Mike Rake roemt de moed en het leiderschap van Verwaayen en diens heldere strategie en ambitie om van BT behalve in eigen land ook mondiaal een belangrijke speler te maken. Volgens Rake heeft Verwaayen meer dan wie ook gedaan om van Engeland een volwaardige breedbandnatie te maken. De Britten liepen bij de komst van Verwaayen immers ver achter op landen als Nederland en Zweden.

KPN en Lucent

Een van de laatste belangrijke daden onder het bewind van Verwaayen bij KPN Telecom was de introductie van besloten internet voor Nederland, Het Net in 1997. Dat ontmoette veel kritiek als ‘internet met een hek erom’. Verwaayen was in aanvang zeer kritisch over internet, maar erkende later volmondig dat hij ernaast zat. Het gevolg was een ‘inhaalslag’ waar eerst de telecomhardwaremaker Lucent Technologies en vervolgens BT van profiteerden. Zijn zoon begon tijdens de studie een internet-start-up waar Verwaayen erg enthousiast over kon zijn.

Verwaayen begon na de studie politicologie en recht aan de Rijksuniversiteit Utrecht bij ITT in 1975, later opgegaan in Alcatel. Na vier jaar werd hij personeelschef, in 1981 directeur ontwikkeling, en in 1983 operationeel directeur, tot 1988.

Verwaayen moest in 1988 de verzelfstandigde PTT tot een marktorganisatie maken. Daar heeft hij negen jaar met tomeloze energie aan gewerkt, en zich geliefd te maken bij het personeel vanwege zijn vernuft en openheid. Zo goed als voorganger Wim Dik het buitenshuis deed, zo toegewijd was Verwaayen met de mensen bij KPN aan het werk.

Verwaayen was altijd maatschappelijk betrokken, zeker nog met de overgang van de PTT naar een marktorganisatie. Verwaayen was veelvuldig spreker op congressen, altijd een vlotte babbel bij de hand. Verwaayen heeft tijdens zijn verblijf in Nederland een belangrijke rol gespeeld in de coulissen bij de VVD, waarvoor zijn echtgenote politiek actief was.

De grootste strategische stap van Verwaayen was in 1991 het initiatief tot de oprichting van grensoverschrijdend telecombedrijf Unisource, aanvankelijk met de Zweedse PTT, later ook met Swisscom en Telefonica. Dat werd ook de grootste mislukking, zo gaf hij later toe. Strategisch zat het wel goed, maar zijn organisatie was niet klaar voor het grote werk. De naam van Verwaayen was dankzij Unisource internationaal gevestigd. Hij was gedurende enige jaren president-commissaris van Endemol en leidde dit van een afstand door roerige jaren.

Ben Verwaayen verliet KPN als bestuursvoorzitter in de zomer van 1997 om naar Lucent te gaan. Hij werd in oktober 1997, een paar maanden na de opname in het bestuur, benoemd tot chief operating officer. Hij mistte onder meer de ‘Hollandse directheid’ in zijn nieuwe baan, zo zei hij in 1999 in een interview met NRC Handelsblad. Hij moest diplomatieker worden. Dat is gelukt.

VVD’er

Verwaayen zelf laat weten bij zijn vertrek: "Het zal voor niemand een verrassing zijn, dat ik vind dat effectief leiderschap aan tijd gebonden is. Voor mij is nu de tijd gekomen die algemene theorie ook op mijzelf van toepassing te verklaren."

Verwaayen heeft zijn functie met groot genoegen uitgeoefend: "Ik dankbaar voor alle steun die ik in de afgelopen 6 jaar bij BT heb mogen ontvangen.
Ik heb de baan bij BT met alle passie en energie gedaan die ik in me heb. En het is altijd een droevig moment als je afscheid daarvan moet nemen. Maar ik ben er vurig van overtuigd dat dit voor BT en haar medewerkers het allerbeste is. BT is een kerngezond bedrijf met geweldige mogelijkheden in het verschiet."

Wat de volgende stap in zijn loopbaan is, weet Verwaayen nog niet: "Ik heb nog geen idee wat de toekomst voor mij in het verschiet heeft, maar dat is voor latere zorg."

Verwaayen, van oorsprong politicoloog, schreef het laatste verkiezingsprogramma voor de VVD. Zijn naam is genoemd als gewenst minister, bijvoorbeeld van Economische Zaken of van Sociale Zaken. Hij heeft echter altijd gezegd zelf geen politieke functie te ambiëren. Hij is nog steeds zeer maatschappelijk betrokken bij Nederland, maar vanuit zijn marktdenken.