Vastleggen surfgedrag volgende privacydoelwit

Waakhond CBP en haar Europese zusters zullen dit najaar ‘behavourial targeting’ onder de loep nemen, ofwel de individueel gerichte reclame op basis van persoonsgegevens.

Dat heeft Sjoera Nas, internetexpert van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) gezegd tijdens de studiemiddag ‘Privacy en de Nieuwe Media van de Vereniging voor Media- en Communicatierecht (VMC) afgelopen vrijdag in Amsterdam.

Persoonsgerichte marketing krijgt de aandacht van WP 29 ofwel Art. 29 Data Protection Working Party. Deze club verenigt de 27 Europese privacywaakhonden en heeft daarmee zware invloed op het Europese privacybeleid. Zo bond de WP 29 de strijd aan met de zoekdiensten die data opslaan van zoekgedrag. Dit resulteerde in een grote serie standpunten die Europese en nationale regelgeving bepalen.

De aanpak van WP 29 leidt tot ‘Opinies’. Die over ‘behavourial targeting’ moet paal en perk gaan stellen aan het – vooral ongezien – verzamelen van surf- en transactiedata door online uitgevers, adverteerders en winkels, met behulp van bijvoorbeeld cookies, en van het vastleggen en gebruiken van individuele profielen die hieruit ontstaan. De publieke opinie gaat steeds meer richting transparante mogelijkheden voor gebruikers om het verzamelen van data eenvoudig tegen te gaan en om profielen te laten verwijderen. Nas wilde op de inhoud niet vooruitlopen.

• Dat kon ze wel op de Opinie van WP 29 die juist afgelopen vrijdag aangenomen zou worden over privacy en sociale netwerksites, de SNS-opinie. Die gaat de volgende elementen bevatten:
• Zet privacyvriendelijke standaardinstellingen neer voor profielen;
• Verplichte waarschuwing van gebruikers van privacygevaren voor henzelf en voor derden;
• Informatieplicht: verantwoordelijken dienen betrokkenen actief te informeren over het doel en de opzet van het netwerk;
• Stel een verplicht en duidelijk zichtbaar klachtrecht in;
• Scherm profielen af voor interne en externe zoekmachines
• Schep het recht op gebruik van pseudoniemen;
• Verplichte vernietiging van inactieve profielen, na een waarschuwing aan de eigenaar;

Kritiek op CBP

Sjoera Nas ging in op veel gehoorde kritiek op haar club CBP dat de waakhond de tanden wel regelmatig laat zien maar te weinig bijt. Ze deed dat met name voor de  Richtsnoeren Internet van het CBP. Er was een aantal keren met succes ingegrepen door het CBP, bijvoorbeeld in de zaak Beoordeelmijnleraar.nl en tegen GeenCommentaar in de strijd met GeenStijl. De virale marketing van Jiggy.nl is aangepakt, en ook Zikle.nl, een sociaal net voor 10-15 jarigen. In de zaak van het Digitaal Bouwarchief, begonnen in Nijmegen, is een standaard gezet: voortaan zijn er drie formulieren, waarvan er tenminste één niet wordt gepubliceerd.

Kritiek uit de zaal klonk over de voor consumenten weinig toegankelijke, want te juridisch getinte, privacyregels voor internet. Volgens Nas wordt vaak gebruikgemaakt van de standaard formulieren om eigenaren van websites te manen privacyschending ongedaan te maken. Voor consumenten is er Mijnprivacy.nl.

Overigens had ook de discussie afgelopen vrijdag een hoog juridisch gehalte. Privacy is een domein van advocaten. Die worden, zeiden enkelen, ook eenvoudig even telefonisch geholpen door een medewerker van het CBP indien ze om uitleg verlegen zitten. Dit schept mogelijk rechtsongelijkheid.

Probleem is volgens rechter Peter Blok ook dat er nog te weinig rechtspraak is geweest op grond van de privacywet (wbp) en aanverwante regels. Volgens Blok gaan de handhaving van wetten die op traditionele media en journalistiek betrekking hebben steeds meer door elkaar lopen met zaken waarin privacy op intenret in het geding is.

Er trad nog naar voren dat je als slachtoffer beter een rechtszaak kunt beginnen op grond van de privacywet als bijvoorbeeld foto ongewenst online staat dan op grond van wetten die normaliter worden aangesproken: bij de privacywet moet de maker aantonen dat er een ‘noodzaak’ was om iets te publiceren. Bij de ‘oude wet’ moet het slachtoffer aantonen dat er gerede schade is. De wbp is dus zwaarder bij publicatie.

Volgens enkele advocaten in het publiek komt momenteel het evenwicht tussen het recht op vrije meningsuiting (Artikel 10 van de Europese mensenrechten) en Artikel 8 (privacybescherming) in gevaar: privacy wint het meer en meer. Dar zijn vraagtekens bij te plaatsen.

Volgens Sjoera Nas is haar College niet te streng. Zo is in de zaak Beoordeelmijnleraar.nl erkend dat jongeren een mogelijkheid moeten hebben om zich online over hun docenten te uiten. "Maar we hebben het wel begrensd, want je moet je afvragen of het een gerechtvaardigd belang is van een leerling van 13 die misschien een onvoldoende heeft gehad om voor de hele wereld met naam en toenaam vuil te puien over zijn leraar…"

Foto: hyku (cc)