‘Ik bouw een Tricorder. Ja ja, hij werkt al’

Zijn uitvinding van vorig jaar was een spotgoedkope en 100 procent accurate detectiemethode van kanker in een vroeg stadium. Nu bouwt de al 16-jarige Jack Andraka aan een Tricorder, een snuffelaar zo groot als een telefoon die alle ziektes en chemische samenstellingen in iemands omgeving kan analyseren. Emerce sprak hem.

We drinken koffie bij Hopper in Rotterdam. Hij checkt nog even zijn Facebook. De dag na zijn optreden op Singularity University in de havenstad maakt de jongen uit Baltimore zich op voor vertrek naar zijn volgende bestemming ergens in de wereld. Andraka was een spreker op een TED-event en reist nu van het ene podium naar het volgende laboratorium. “Ik denk dat een dag in de maand op school ben.” Maar ja, wat leert hij daar nog?

Op zijn dertiende stierf een oom aan alvleesklierkanker. Dat markeerde het begin van een speurtocht via Google en op Wikipedia die Jack Andraka nu dagelijks in contact brengt met de creatiefste wetenschappers uit het westen.

Wat heb je uitgevonden?
Een methode om met een druppel bloed op een stukje papier met chemicaliën in een heel vroeg stadium alvleesklierkanker en longkanker te detecteren. De test kost drie cent en duurt vijf minuten om af te nemen. Het coole is dat het honderd procent accuraat is. Ik heb er een internationaal patent op en spreek nu, vanuit mijn bedrijf, met laboratoria om het op de markt te brengen. Dat duurt doorgaans tussen de twee en vijf jaar.

Toen mijn oom stief, kwam ik er achter dat de ziekte altijd pas heel laat wordt gedetecteerd. Onderzoeken zijn duur en weinigen overleven het. Na mijn onderzoek op Google en Wikipedia heb ik tweehonderd professoren gemaild om mijn oplossing in het lab te testen. Van hen zeiden er 199 nee en eentje misschien. Uiteindelijk mocht ik van die ene drie maanden werken in zijn lab. Dat werden er zeven.

Waarom lukt jou waar de knapste wetenschappelijke koppen al jaren niet in slagen?
Als je te lang in het wetenschappelijke werkveld actief bent, krijg je veel ruis. Dat leidt af en vertroebelt je gedachten. En dus kan je geen nieuwe vindingen doen. Ik vind het niet erg om te falen, heb die bagage niet, had een creatief idee en de kennis en gelegenheid om dat uit te voeren.

Werk je al aan iets nieuws?
Ja, aan een Tricorder voor een X Prize waarmee je tien miljoen dollar kunt winnen. Het is een apparaat zo groot als een telefoon met een detecterende laser erin. Je haalt hem bijvoorbeeld over je huid en hij scant op tien kankersoort, 23 andere ziekten en afwijkingen. Hij gaat vijf dollar kosten en werkt extreem goed. Het concept is af. Die kan bijvoorbeeld ook explosieven vinden, beter dan een hond. En signaalmoleculen, wat handig is om ziektes te detecteren. Het probleem bij het vermarkten van dit soort appartuur is dat het moet worden getest door de toezichthouder van de overheid. En die heeft geen regels of methodes om iets te testen dat álles kan.

Wat vind je zelf interessante recente vindingen?
Een vriend van me heeft een kernreactor gebouwd voor op de keukentafel. Oh ja, en een vriendin heeft net een revolutie ontketend in biobrandstoffen.