Staatssecretaris Wijn: innovatie topprioriteit in regeerakkoord

Innovatie moet topprioriteit krijgen in het komend regerakkoord en net zo belangrijk worden als veiligheid, onderwijs en zorg. Dat zei demissionair staatssecretaris Joop Wijn van Economische Zaken op de jaarvergadering van Nederland Kennisland in Amsterdam.

"Het gaat niet alleen om extra geld voor innovatie", aldus Wijn . "De overheid moet slagvaardiger worden, het ondernemersklimaat moet verbeteren en er moet een eind komen aan de mentaliteit van verdelende rechtvaardigheid in Nederland, waardoor er geen duidelijke keuzes worden gemaakt."

De demissionaire staatssecretaris van Economische Zaken betreurde het dat innovatie geen plek heeft in het strategisch akkoord van het huidige kabinet. Het moet echter topprioriteit krijgen, meent de CDA-bewindsman,naast de "veelgenoemde drieslag" veiligheid, zorg, en onderwijs. Wijn sprak donderdag tijdens het afsluitend politieke debat op de jaarvergadering van Nederland Kennisland in De Balie in Amsterdam.

Wijn wees er nog eens op dat de Nederlandse overheid weliswaar veel geld – zo'n drie procent van het bruto binnenlands product (bbp) – in het bevorderen van onderzoek steekt, maar dat de onderzoeksinvesteringen van bedrijven met één procent van het bbp tot de laagste van Europa behoren. Daarbij dreigen allerlei grote R&D-investeerders Nederland te verlaten en is hier het MKB nauwelijks innovatief. Daarom is het volgens hem tijd voor een "radicale omslag" op het gebied van innovatie. Daarmee sloot hij aan bij zijn pleidooi op de innovation-lecture van begin december vorig jaar.

De staatssecretaris, die zei in een nieuw kabinet weer een plek op EZ te ambiëren, noemde een aantal knelpunten die een radicale innovatie-omslag zou moeten aanpakken. Zo moet de overheid volgens hem bij zichzelf beginnen en de uitgebreide regelgeving op het gebied van technologiebeleid sterk vereenvoudigen, waardoor onder meer starters meer kunnen worden gestimuleerd. "We hebben de alarmbel gehoord, waar bedrijven aan getrokken hebben", stelde Wijn.

Daarnaast wil Wijn dat er nog meer een ondernemers- en innovatiecultuur in ons land komt. Hij stelde dat de top-tien van innovatieve bedrijven in de VS zes ondernemingen telt die na 1960 zijn gestart. "En kijk eens naar onze AEX," aldus Wijn, "al die oudjes als Philips en Shell." Voor die cultuuromslag wil hij de faillissementswetgeving aanpassen ("wie ooit failliet is gegaan, is niet besmet") en het octrooirecht moderniseren.

Een ander speerpunt van de scheidend staatssecretaris bleek de bestrijding van het tekort aan 'kenniswerkers'. Daartoe moeten de bèta-opleidingen vernieuwd en de immigratie van kenniswerkers buiten de EU versoepeld. Hij sprak daarnaast met zichtbare irritatie over de "cultuur van verdelende rechtvaardigheid in Nederland". Wijn:"We moeten durven kiezen. De universitaire versnippering terugbrengen en kiezen voor een beperkt aantal technologieën." Nederland moet in zijn ogen kiezen voor de "doorbraaktechnologieën": bio- en nanotechnologie, katalyse en ICT.

Wijn zegt het deltaplan voor innovatie te steunen, dat oktober 2002 door een aantal organisaties zoals VNO/NCW, universiteitenorganisatie VSNU en bedrijven als Unilever werd gepresenteerd. Die stelden toen dat "de kennisinfrastructuur, die nodig is als fundament voor een innovatief klimaat dat bedrijven stimuleert om in Nederland aan R&D te doen, dreigt af te brokkelen". Daarbij werd ook honderd miljoen euro extra voor de kenniseconomie gevraagd. Wijn beklemtoonde nog eens dat het "niet alleen om geld moet gaan".

In een warrig poltiek debat dat volgde na Wijns toespraak, betreurde kandidaat-Tweede Kamerlid Diederik Samson (PvdA) dat Wijn niet sprak over ICT die de samenleving ten goede komt, "zoals software voor onderwijs en zorg". Groen Links-parlementariër Kees Vendrik, die in de discussie duidelijk het best onderlegd bleek op ICT-gebied, stelde dat ons land moet kiezen: "Willen we een distributieland zijn of een bloeiende kenniseconomie?"