Tom is de reddingsboei voor de boekenmarkt

Met groot genoegen zag ik tijdens mijn vakantie dat Tom Kabinet een kort geding van het Nederlands Uitgeversverbond had gewonnen. Voor degenen die ook even weg waren; Tom Kabinet is geen persoon, maar een marktplaats voor tweedehands e-boeken. Een startup van eigen bodem die de uitgeefwereld wel eens ernstig op z’n kop zou kunnen gaan zetten.

Het aandeel van dergelijke boeken in de totale boekenverkoop in Nederland is nog laag, zo’n 4,7 procent, maar neemt gestaag toe. Online is momenteel een op de vier verkochte boeken een e-boek. Waarbij de verkoopprijs in geen verhouding tot de daadwerkelijke productiekosten staat, maar dat terzijde.

Zodra je een e-boek hebt uitgelezen, kan je deze sinds kort doorverkopen via Tom Kabinet. Het bedrijf draagt hierbij een deel van de opbrengst aan de auteur af, ook al heeft hij deze gelden al bij de aankoop ontvangen. Het voert te ver hier alle details te bespreken, maar feit is dat de startup de auteursrechten volledig respecteert en probeert te beschermen. Want waterdicht is het rechtensysteem nog niet. Desondanks gaat Tom Kabinet er vanuit dat het overgrote deel van z’n gebruikers deze rechten wil betalen, net als de abonnees van Spotify en Netflix. Netjes toch?

De in hun voegen krakende uitgevers, die dit jaar alweer elf procent van hun omzet zagen verdampen, zijn er echter allerminst gerust op. Niet zo vreemd, gezien ze jarenlang drukker waren met een krampachtig gevecht tegen de bierkaai – het behouden van de vaste boekenprijs – dan met innovatie. De uitgeefwereld zit volkomen vastgeroest. Zo kunnen schrijvers in deze tijd nog nergens real time zien hoeveel en waar hun boeken zijn verkocht.

Een A/B-test om te zien welke cover het best verkoopt, is ook zo goed als onmogelijk, omdat er dan volgens de geldende regels ook een ander ISBN-nummer bij moet staan(!). En waag het niet om een nieuwe abonnee als cadeau een boek te geven, want dan loop je ook nog eens de kans op een fikse boete van het Commissariaat voor de Media.

De vraag was niet of, maar wanneer er een bedrijf als Tom Kabinet zou opstaan. Ruim een jaar geleden kondigde uitgever WPG aan een ‘Spotify voor e-boeken’ te willen beginnen. Vervolgens werd het echter angstvallig stil. En zoals dat zo vaak gaat als je niet zelf innoveert, dan doet een ander het wel voor je. In dit geval geen cowboys met lak aan auteursrechten, maar een keurige partij waar uitgevers juist erg blij mee zouden moeten zijn. Tom is geen paria, maar de reddingsboei voor de boekenmarkt.

*) Dit artikel is eerder gepubliceerd in het septembernummer van Emerce Magazine (#133)