‘Zuinige superinnovatoren’ vertrouwen op ervaring en vakmanschap’

In Noord-Nederland bestaat een opvallende groep mkb-bedrijven die met zeer beperkte investeringen bijzonder innovatief is. Dat concludeert Dries Faems, hoogleraar Innovatie en Organisatie, in een deelrapport van de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor. Hij constateert dat 22% van de onderzochte bedrijven een opmerkelijk patroon vertoont: zij boeken met weinig of geen investeringen in onderzoek en ontwikkeling (O&O) toch uitmuntende innovatieresultaten. Faems noemt deze ‘nieuwe soort’ in het innovatielandschap ‘de zuinige superinnovatoren’.

Uit de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor, een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), blijkt dat ongeveer 30% van de onderzochte bedrijven zich gedraagt zoals mocht worden verwacht: hun innovatieprestaties neemt toe naarmate ze meer investeren in onderzoek en ontwikkeling. Ook is er een groep van ‘dure innovatoren’ (18%) die veel investeert in onderzoek en ontwikkeling, maar er nog niet in slaagt om dit te vertalen in nieuwe producten of diensten. In zijn onderzoek richtte Faems zich speciaal op derde categorie bedrijven: de zuinige superinnovatoren.

Zuinige superinnovatoren

In vergelijking tot andere mkb’ers zijn de zuinige superinnovatoren opvallend oud en groot. De gemiddelde leeftijd van deze groep bedrijven is 33 jaar en de gemiddelde grootte is 27 werknemers. De groep is niet alleen spaarzaam wat betreft interne O&O-investeringen, maar lijkt ook relatief weinig te investeren in externe O&O, innovatiesubsidies, menselijk kapitaal en samenwerking met externe partners. Op basis van interviews met een aantal zuinige superinnovatoren wijst Faems op het belang van ervaring en vakmanschap binnen deze bedrijven als mogelijke verklaring voor hun innovatiesucces.

Sprekend voorbeeld: Kuil Banden

Het bedrijf Kuil Banden is een bandenspecialist in Groningen en een sprekend voorbeeld van een zuinige superinnovator. Het bedrijf is opgericht in 1987 en heeft op dit moment 39 mensen in dienst, waarvan 80% een lager opleidingsniveau heeft (geen mbo-/hbo- of wo-diploma). Ondanks beperkte investeringen in O&O is Kuil Banden erin geslaagd zelf een machine te bouwen waarmee volledig automatisch het hart van een velg uit landbouwwielen gefreesd kan worden. Met deze radicaal nieuwe methode zijn landbouwwielen voor Kuil Banden een volledig maatproduct geworden, waardoor het bedrijf een veel goedkoper en sneller alternatief kan aanbieden dan concurrenten. De machine heeft dan ook een enorme positieve impact op de omzet van het bedrijf gehad.

Jacob Kuil, bedrijfsleider en de drijvende kracht achter de ontwikkeling van deze machine beklemtoont dat hij vooral op zijn eigen expertise heeft vertrouwd om deze machine te bouwen. Bovendien wijst hij op het vakmanschap van zijn werknemers als een onmisbare schakel in het ontwikkelingsproces. Op basis van hun rijke ervaring met frezen, lassen en stralen, konden zij waardevolle input verschaffen voor het oplossen van technologische uitdagingen tijdens de ontwikkeling van deze machine. Aspecten zoals expertise en vakmanschap zijn moeilijk te vatten in harde indicatoren. Deze meer softe eigenschappen lijken echter wel belangrijk te zijn om te begrijpen hoe sommige bedrijven met beperkte middelen toch uitstekende innovatieresultaten kunnen boeken, constateert hoogleraar Faems.

Noord-Nederlandse Innovatiemonitor

Het deelrapport Zuinige superinnovatoren is onderdeel van de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor. Het doel van deze monitor is jaarlijks de innovatieactiviteiten, investeringen en prestaties van mkb-bedrijven uit Noord-Nederland in kaart te brengen en te analyseren. Ook andere partijen kunnen aanhaken bij de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor. Voor het onderzoek in 2016 zijn 3000 noordelijke mkb-bedrijven benaderd waarvan 432 bedrijven de vragenlijst substantieel hebben ingevuld. ‘Deze sample geeft ons de mogelijkheid om inzicht te krijgen in de innovatiekracht van Noord-Nederlandse mkb-bedrijven’, aldus Faems.