Kaspersky: Nederlandse jongeren erg vatbaar voor misbruik seksueel beeldmateriaal

Utrecht, 18 juli 2024 –Een wereldwijd Kaspersky-onderzoek heeft een fundamentele mentaliteitsverandering en een verandering in de ongeschreven regels van sociale en romantische interacties in het digitale tijdperk aan het licht gebracht onder de Nederlandse respondenten:

• Bijna een vijfde (19%) van de Nederlandse respondenten heeft expliciete beelden van zichzelf opgeslagen, met het hoogste percentage onder 16 tot 24 jarige met 30 procent.
• Bijna een kwart (23%) van de Nederlandse respondenten heeft foto’s van zichzelf gedeeld met mensen waarmee ze daten of chatten, waarbij het aantal onder de 25-34-jarigen steeg tot 37 procent.
• Veelzeggend is dat 13 procent van de Nederlandse ondervraagden die toegaven naakt/expliciet materiaal te hebben gedeeld van iemand anders, gaven aan dit te doen vanwege wraakdoeleinden of om anderen bang te maken (ook 13%).

De peiling onder 9.033 mensen waaronder 504 Nederlandse respondenten, werpt een licht op de omvang van expliciete beelden die worden vastgelegd, opgeslagen en gedeeld op slimme apparaten. De bevindingen komen overeen met de omvangrijke ervaring van misbruik seksueel beeldmateriaal, ook bekend als ‘wraakporno’. Ruim een derde van de Nederlandse respondenten (39%) geeft aan iemand te kennen die slachtoffer is geweest van dit beeldmisbruik. Bijna 7 procent geeft aan zelf slachtoffer te zijn geweest. Ook al lijkt dit een klein percentage, in absolute getallen komt dat al neer op al 34 respondenten alleen in dit onderzoek.

Het delen en ontvangen van foto’s

Bijna de helft van de Nederlandse respondenten in de leeftijdsgroepen van 16 tot 24 (46%) en 25 tot 34 (43%) heeft wel eens expliciete foto’s ontvangen van iemand met wie ze aan het daten of chatten waren. Ongeveer een derde in dezelfde groepen (respectievelijk 34% en 37%) gaf aan intieme foto’s verstuurd te hebben. Nederlandse jongeren zijn iets voorzichtiger met het versturen van foto’s naar mensen die ze niet face-to-face hebben ontmoet. 20 procent in de leeftijdsgroep van 16 tot 24 geeft aan dit wel eens gedaan te hebben. Echter, opvallend is dat 61 procent in diezelfde groep aangeeft wel foto’s te hebben ontvangen van mensen die ze niet in het echt hebben ontmoet. Ook vertrouwt bijna de helft (48%) van deze groep erop dat intieme foto’s op verzoek worden verwijderd.

“Ons onderzoek onderstreept een groeiend maatschappelijk probleem waarbij het delen van intieme beelden steeds normaler wordt, vooral onder jongeren, vaak zonder rekening te houden met de gevolgen op de lange termijn,” legt Jornt van der Wiel uit, Senior Security Researcher bij Kaspersky’s Global Research and Analysis Team. “Technologie heeft het vastleggen en delen van intieme beelden makkelijker dan ooit gemaakt. Deze verschuiving, in combinatie met de veranderende houding ten opzichte van online dating, heeft ervoor gezorgd dat het delen van dergelijke beelden steeds vaker voorkomt. Het is echter essentieel om je bewust te zijn van de aanzienlijke risico’s die hieraan verbonden zijn. Incidenten zoals de ‘fappening’ laten zien hoe gemakkelijk privébeelden kunnen uitlekken en op grote schaal kunnen worden verspreid. Daarom moedigen we individuen sterk aan om zorgvuldig na te denken over de mogelijke gevolgen en ervoor te zorgen dat ze veilig beelden delen als ze besluiten dit te doen. Op de hoogte zijn van deze risico’s kan leiden tot meer doordachte en veilige digitale keuzes.”

Victim blaming

Ondanks de gangbaarheid van het delen van afbeeldingen, vroeg slechts 14 procent van degenen die intiem materiaal deelden om deze te verwijderen van het apparaat van iemand anders. Dit laat een zorgwekkend gebrek aan bewustzijn over de mogelijke gevolgen van het delen van intieme afbeeldingen zien. Het onderzoek stelt ook de zogenaamde ‘victim blaming’ aan de orde, waarbij 41 procent van de Nederlandse respondenten het ermee eens is* dat als je een afbeelding van jezelf hebt gedeeld, het jouw schuld blijft als deze in verkeerde handen terechtkomt.

Man/vrouw verhoudingen

De cijfers laten zien dat vrouwen vaker naaktfoto’s ontvangen en versturen dan mannen. Zowel van en naar bekenden als van vreemden. Tegelijkertijd zijn mannen ook veel harder in hun oordeel over het versturen van foto’s. Meer dan de helft (58%) van de Nederlandse mannen vindt het je eigen schuld als intieme foto’s in verkeerde handen vallen na het versturen. Slechts één derde (33%) van de vrouwen deelt deze mening. Ook vindt twee derde (67%) van de mannen dat je de consequenties moet accepteren ten opzichte van bijna de helft van de vrouwen (48%).

“Mensen moeten zich ervan bewust zijn dat als een afbeelding of video eenmaal is gedeeld, je er geen controle meer over hebt. Het is bijna onmogelijk om ervoor te zorgen dat het materiaal uit alle bronnen wordt verwijderd.  Het kan leiden tot reputatieschade, maar ook tot behoorlijke emotionele schade. Naarmate het delen van intieme beelden gebruikelijker wordt, neemt het risico op misbruik toe, waaronder voyeurisme, cyber-flashen en wraakporno” zegt Van der Wiel.

David Cooke, Senior Director, Trust & Safety Regulations and Partnerships bij Aylo concludeert: “Educatie en preventie zijn de sleutel om het groeiende probleem van het misbruik van seksueel beeldmateriaal te elimineren. Ons uploadbeleid vereist de identificatie en toestemming van alle uitvoerende performers in de content voordat het wordt gepubliceerd. Daarnaast wordt al het inbreukmakende materiaal meteen verwijderd als er een melding van wordt gemaakt via ons aanvraagformulier voor het verwijderen van content en ontvangt iedereen een afschrikkend bericht als er wordt gezocht op termen die verband houden met niet-consensueel beeldmateriaal. Maar het is van vitaal belang dat meer online platforms zich aansluiten bij StopNCII.org om de strijd voort te zetten en meer slachtoffers te voorkomen. Samenwerkingsverbanden tussen verschillende industrieën, zoals Aylo met StopNCII, zijn van groot belang bij het ontwikkelen van snellere en geavanceerdere methoden om deze afschuwelijke vorm van online misbruik te voorkomen.”

Tips om veilig te blijven: 

• Denk na voordat je iets post. Denk eraan met wie je je gegevens deelt en wanneer. Bedenk altijd hoe de inhoud die je online deelt door anderen geïnterpreteerd en gebruikt kan worden.
• Weet welke messengers veilig zijn en welke end-to-end encryptie hebben.
• Als je denkt dat je slachtoffer bent van het misbruik van seksueel beeldmateriaal, bewaar dan bewijsmateriaal en meld dit bij de politie en de platforms waar je denkt dat je gegevens beschikbaar zijn.
• Controleer altijd de toestemmingsinstellingen van de apps die je gebruikt, om de kans te minimaliseren dat je gegevens worden gedeeld of opgeslagen door derden – en daarbuiten – zonder dat je het weet.
• Maak gebruik van StopNCII.org een wereldwijd online hulpmiddel om te voorkomen dat intieme beelden online worden gedeeld op een aantal van de meest gebruikte platforms ter wereld.
• Gebruik een betrouwbare beveiligingsoplossing zoals Kaspersky Password Manager om unieke wachtwoorden te genereren en te beveiligen voor elke account; weersta de verleiding om hetzelfde wachtwoord opnieuw te gebruiken.

Aanvullende informatie

• Het rapport: The Naked Truth: How intimate image sharing has reshaped our world
• Use case video

Over het onderzoek

Dit onderzoek is ondersteund door SWGfL (een Britse liefdadigheidsinstelling zonder winstoogmerk die de Revenge Porn Helpline beheert) en een aantal partners uit de branche die advies hebben gegeven vanuit hun eigen werk rond het onderwerp misbruik van seksueel beeldmateriaal.

Het onderzoek werd uitgevoerd door Censuswide onder een steekproef van 9033 algemene respondenten (16+) in het Verenigd Koninkrijk, België, Nederland, Colombia, Frankrijk, Griekenland, Italië, Mexico, Peru, de Verenigde Staten, Spanje en Brazilië. De gegevens werden verzameld tussen 17 tot en met 24 mei 2024. Censuswide heeft leden in dienst van en houdt zich aan de Market Research Society en volgt de MRS-gedragscode en ESOMAR-principes. Censuswide is ook lid van de British Polling Council.

Over Kaspersky
Kaspersky, opgericht in 1997, is wereldwijd actief op het gebied van cybersecurity en digital privacy. Kaspersky’s threat intelligence en security-expertise worden voortdurend omgezet in innovatieve security-oplossingen en -diensten om bedrijven, kritieke infrastructuren, overheden en consumenten van over de hele wereld te beschermen. Het uitgebreide securityportfolio van het bedrijf omvat toonaangevende endpoint security en een aantal gespecialiseerde security-oplossingen en -diensten om geavanceerde digitale bedreigingen te bestrijden. Meer dan 400 miljoen gebruikers en 220.000 zakelijke gebruikers worden beschermd door technologieën van Kaspersky. Kijk voor meer informatie op www.kaspersky.nl.