China blijkt ondoordringbaar voor westerse onlinebedrijven

Uber heeft de Chinese tak van het bedrijf verkocht aan directe concurrent Didi Chuxing. Na onder meer Google, Yahoo en eBay is dit het zoveelste voorbeeld van een westers onlinebedrijf dat niet slaagt in China. Het land blijkt ondoordringbaar.

Maar liefst 1 miljard dollar verloor Uber jaarlijks aan de Chinese tak. Volgens Uber-CEO Travis Kalanick was er geen reden tot zorgen, zo zei hij dit voorjaar nog. Uber zou een veel betere positie hebben dan de Chinese concurrent Didi Chuxing. Toch blijkt nu dat de twee rivalen de strijdbijl begraven. Na enkele jaren van strooien met geld verkoopt Uber nu zijn activiteiten en data. In ruil daarvoor krijgt Uber een belang van 20 procent in de gecombineerde onderneming, plus een investering van 1 miljard dollar.

Code moeilijk te kraken

Over de vraag of Uber heeft verloren of niet wordt nog getwist. Maar feit is wel dat het zoveelste bedrijf is dat niet slaagt in China. Kalanick zei zelf tijdens de aankondiging: ‘Amerikaanse technologiebedrijven hebben moeite om de code te kraken.’ China is gewoonweg volwassener geworden als markt, zegt een expert. De dagen dat je het land kon binnenwandelen met iets nieuws zijn voorbij. De concurrentie is moordend en anders dan vroeger zijn de lokale bedrijven net zo goed in marketing en branding als hun Westerse concurrenten.

Een ander wijt het aan de arrogantie van bedrijven. Een houding waar je niet ver mee komt als je succesvol wil worden in China. Uber zou de klassieke globaliseringsfout hebben gemaakt. Wil je op langere termijn succesvol zijn in China dan kun je er niet vanuit gaan dat de aanpak die in het Westen succesvol bleek daar ook werkt. De economische, politieke en culturele verschillen zijn enorm. Eerst doen en eventueel later vragen om toestemming of vergeving – een werkwijze die zeker Uber kenmerkt – werkt in landen waar de regelgeving ‘flexibel’ is. En tot die landen behoort China niet.

Dat techbedrijven niet slagen in China lijkt Jacco Bouw van Webpower niet te verbazen. Met vijf vestigingen in het land kent hij China inmiddels goed. ‘Het is voor buitenstaanders onmogelijk om te concurreren in China. Een moeilijke markt.’

Schaalbaar, snel en roekeloos?

Dat heeft natuurlijk alles te maken met de diepe zakken van sommige Chinese bedrijven en de focus die er is. Zoals een hoogleraar onlangs beschreef in het magazine Fortune, draait alles er om schaalbaarheid en snelheid. Al het andere komt op een tweede plaats. Dat is techbedrijven uit het Westen natuurlijk niet vreemd, maar de Chinese investeerders gaan daarin nog net een stapje verder. Men is er wat roekelozer, schrijft de professor. Ongetwijfeld mede omdat China geen dotcom-bubbel heeft gekend.

En of dat niet genoeg is, is de rol van de overheid groot. Die pompt grote hoeveelheden geld in de commerciële sector. Het doel is duidelijk: gunstige omstandigheden creëren voor de eigen bedrijven. ‘De voorwaarden die de overheid stelt maakt dat de markt ondoordringbaar is geworden. Maar dat is waarschijnlijk ook wat de Chinese regering wil’, zegt Bouw. ‘China wil dat buitenlandse bedrijven blijven investeren en produceren, het is niet geïsoleerd van de rest van de wereld. Maar de interne markt blijft goed gesloten voor buitenlanders. In 2009 werd al tijdens een jaarlijks internetevent aangegeven dat de overheid wil dat minimaal de helft van de grootste internetbedrijven binnen tien jaar uit China komt.’

Het vijfjarenplan bevat enkele belangrijke passages over nieuw (online) technologie, vertelt Bouw. Daarin staat dat de overheid ‘sterk’ wil investeren in innovatie en projecten die dat stimuleren. Nieuwe informatietechnologieën, Virtual Reality en interactieve films bijvoorbeeld. Ook de infrastructuur voor (mobiel) internet staat hoog op de agenda. ‘Als dat succesvol kan zijn voor eenvijfde van de wereldbevolking, waarom dan niet uitbreiden naar de rest van de wereld?’ Alibaba is met zijn portalen al wereldwijd actief. ‘Succesvolle startups worden heel snel overgenomen door de grote drie, Baidu, Alibaba en Tencent.’

Wil je als techbedrijf winnen in China dan vraagt dat om totale focus, zegt Elliot Ng – Director of Product Management’ bij Google. ‘Praktisch gezien betekent dit dat bedrijven hiervoor moeten kiezen of zich moeten richten op 40, 70 of 190 andere landen en markten.’ Want zoals Uber-CEO Kalanick zelf al eens eerder voorspelde: ‘in de komende vijf jaar zal er meer innovatie en ondernemerschap zijn in China dan in Silicon Valley’.