Van cloudchaos naar controle: FinOps maakt eigenaren van je teams

Cloud belooft schaal en wendbaarheid, maar onderweg raken veel organisaties de grip kwijt: frictie, stijgende kosten en gebrek aan inzicht. Het framework FinOps herstelt de controle door kosten te sturen op waarde en eigenaarschap.

Wereldwijd geven organisaties dit jaar naar verwachting $ 723 miljard uit aan public cloud volgens Gartner, 21% meer dan in 2024. Cloud is de drijvende kracht achter digitale transformatie, globalisatie en AI-adoptie. Inmiddels staat 60% van alle bedrijfsdata in de cloud. Veel organisaties focussen op snelheid en groei, waardoor afdelingen en business units hun cloudomgevingen vaak zelfstandig regelen.

De gevolgen daarvan op termijn: een versnipperde cloudinfrastructuur, oplopende kosten en niemand die echt verantwoordelijk is. De pijn wordt zelden op teamniveau gevoeld, maar pas op organisatieniveau zichtbaar. Daarvoor zijn er allerlei tools die cloudomgevingen scannen, een inventory opbouwen en adviezen geven om cloud beter in te richten. Die zijn echter lang niet altijd opvolgbaar en leiden zelden tot een organisatorische verandering.

Wanneer cloud anders moet

Cloudbeheer is afhankelijk van de focus van de organisatie: focus op groei vraagt om een andere aanpak dan stabiliseren en winstoptimalisatie (business continuity). Verleg je die focus, dan wordt waarde creëren risico beperken, en verandert ruimte voor groei in optimaal afstellen. Die zomercampagne moet je bijvoorbeeld niet alleen starten maar ook weer uitzetten, of in ieder geval afbouwen als de resultaten tegenvallen.

Idealiter beheer je cloud net zo bewust als fysieke locaties en laptops. Dat vraagt om een organisatorische verandering: een verschuiving van lokaal inkopen naar gedeeld eigenaarschap. Dat is precies waarvoor FinOps is opgezet.

FinOps: community voor cloud management

FinOps staat voor Cloud Financial Operations: een aanpak én een community die organisaties helpt om hun cloudkosten zichtbaar, stuurbaar en voorspelbaar te maken. De achterliggende FinOps Foundation is een non-profit met steun van alle grote cloudproviders en 15.000 leden wereldwijd, waaronder 93 van de Fortune 100. Lid worden is volledig gratis, de insteek is echt kennisdelen en best practices.

De drie belangrijkste FinOps-principes zijn:

1. Iedereen neemt verantwoordelijkheid voor zijn cloudgebruik
   Niet alleen finance, maar ook engineering en productteams moeten hun cloudverbruik begrijpen en beheersen.
2. Teams werken samen
   Zonder samenwerking tussen IT, finance en business is er geen effectief cloudbeheer.
3. Stuur op waarde, niet alleen op kosten
   Cloudoptimalisatie draait om het maximaliseren van businesswaarde, niet om simpelweg besparen.

Deze drie vormen de kern van FinOps: eigenaarschap, samenwerking en waardecreatie.

FinOps in de praktijk

Dus hoe werkt FinOps in de praktijk? Een grote internationale speler in de FMCG-sector had tientallen workloads in Azure verspreid over vele landen en teams, met beperkte samenwerking tussen IT, finance en business. Er was groei, maar ook toenemende frustratie over onverklaarbare kostenstijgingen.

Met FinOps als framework prioriteerden we de grootste omgevingen, analyseerden per workload op verspilling en optimalisatie, en gaven aanbevelingen aan de cost owners. Via het bestaande changeproces werden verbeteringen geïmplementeerd. Dit leidde tot significante en structurele kostenbesparingen, zichtbaar meer eigenaarschap bij productteams en betere samenwerking tussen de verschillende afdelingen en teams als bijvangst.

Best practices voor FinOps

Om je cloudkosten te verlagen en beter te managen zijn er deze FinOps best practices waar je direct al mee kunt beginnen:

1. Maak cloudkosten inzichtelijk per workload en eigenaar. Tag workloads, koppel kosten aan teams en visualiseer deze in dashboards die ook finance begrijpt. Alleen als je meet, kun je ook sturen.
2. Begin bij de grootste kostenposten. Vaak zijn enkele workloads verantwoordelijk voor het merendeel van de rekening.
3. Actiegericht optimaliseren. Pak quick wins aan zoals onnodig actieve development-omgevingen buiten de werkweek: dat scheelt al 28%. Ook in niet-gebruikte backups, oude versies en resources met te veel dimensies kun je vaak snoeien.
4. Geef teams eigenaarschap over hun eigen cloudkosten. Niet alles centraal beleggen, maar decentraal verantwoordelijk maken. Dat versnelt gedragsverandering.
5. Centraal coördineren. Vaak mist er een centrale cloud architect. Accounts, SLA’s, licenties en cloudcontracten en tooling worden daardoor te weinig gebundeld of gestandaardiseerd. Door centraal te coördineren voorkom je versnippering en wildgroei en krijg je volumevoordeel.

Van optimaliseren naar impact

Het toepassen van FinOps dwingt organisaties om grip te krijgen op wat er draait, wat het kost en wie verantwoordelijk is. Daarmee is het ook de ideale opstap naar modernisering: pas als je verspilling scherp in beeld hebt, kun je gericht herontwerpen. FinOps maakt operationele kosten (OPEX) zichtbaar en onderbouwt de noodzakelijke eenmalige investeringen (CAPEX) voor een optimalisatieproject.

De grootste winst van FinOps zit uiteindelijk niet in lagere cloudkosten, maar in het beter organiseren van de verantwoordelijkheid. Cloud is allang geen louter infrastructuur meer: het is een strategisch speelveld waarop organisaties concurreren. Alleen wie kosten, waarde en eigenaarschap helder heeft én op elkaar afstemt, kan doelgericht sturen en duurzaam voordeel behalen. Zo wordt cloud weer wat het beloofde te zijn: geen blackbox, maar een hefboom.

Over de auteur: Lennart van Wijk is Director Cloud Solutions bij Hypersolid