Geen koper voor Twinning; overheidsincubator begint nieuw startersfonds

De overheid zal incubator Twinning niet op korte termijn privatiseren. Dat schrijft minister Jorritsma vandaag aan de Tweede Kamer. Daarmee komt ze terug op een eerder voornemen. Twinning boekte een verlies over het jaar 2000 van 19,4 miljoen euro (43 miljoen gulden), voornamelijk als gevolg van afwaarderingen. Het goede nieuws is dat de incubator van Jorritsma een nieuw startersfonds mag oprichten, waaraan ook andere partijen en informal investors mee kunnen doen. In totaal is er de komende twee jaar nog 25 miljoen gulden beschikbaar voor Twinning.

Dit jaar werd er gezocht naar een koper voor de Twinning-organisatie plus haar portfolio. De overheid (in de persoon van toenmalig minister Hans Wijers) zette Twinning in 1998 op om startende ICT-bedrijven te helpen met geld, goede raad, contacten en huisvesting. Een dergelijke ICT-incubator was er op dat moment nog niet in Nederland. Het incubator-model werd echter zeer snel ook populair onder private investeringsbedrijven. EZ concludeerde na een vervroegde evaluatie in 2000 dat Twinning haar aanjaagfunctie eerder dan verwacht had vervuld. Minister Jorritsma meldde de Kamer in november 2000 'te streven naar volledige vervreemding' cq. dat er gezocht zou gaan worden naar een koper.

De timing van dat voornemen was slecht. De beurzen lagen onderuit, en tekenen van herstel bleven uit. Enkele maanden eerder was de Twinning-organisatie negatief in het nieuws gekomen door een 'internal audit' die KPMG bij de organisatie had gemaakt. Van de participaties sneuvelden in dezelfde periode de eerste bedrijven, wat ook bepaald niet onopgemerkt bleef. In de maanden die volgden legden collega-incubators het loodje, en besloten investeerders zich vooral te concentreren op het bestaande portfolio van al wat grotere bedrijven. De startersmarkt werd als veel te risicovol en te tijdrovend gezien. Wie wilde er nog een incubator op na houden?

Twinning-directeur Westermann zegt dat er binnen- en buitenlandse partijen interesse hebben getoond, maar geen enkele partij bleek tegen een acceptabele prijs de incubator in zijn geheel te willen overnemen. Doel van de verkoop was niet alleen een verdedigbaar bedrag, maar met name de continuiteit voor het incubator-concept. Er was echter bij marktpartijen te weinig wil of animo om het concept voort te zetten, zegt Westermann.

Nieuw startersfonds
Van alle mogelijke alternatieven (fuseren met anderen, gedeeltelijke verkoop, stoppen) is nu gekozen voor een opzet die in ieder geval een aantal belemmeringen opheft. Voorts leefde de gedachte dat Twinning opnieuw een aanjaagfunctie zou moeten vervullen, omdat vele private incubators gestopt zijn.

De Staat blijft honderd procent aandeelhouder van de holding. De 25 miljoen gulden die de minister toezegt, komt uit een reeds gereserveerd budget. Het Groeifonds zal worden aangevuld, maar met hoeveel precies kan Westermann nog niet zeggen. Daarmee kan Twinning blijven financieren in bedrijven die de eerste fase zijn ontgroeid en op zoek zijn naar tweede of derde ronde kapitaal.

Voorts wordt eraan gedacht om een Seedfund 2 en een Informal Investors Fund op te richten. Deze twee fondsen zouden parallel kunnen investeren in een jong bedrijfje. In het Seedfund 2 zou dan zo'n acht miljoen gulden moeten worden gestopt. Twinning mag vanwege Europese regels nog steeds niet meer dan vier ton fourneren per participatie, maar informals kunnen daar op deze manier dan nog eens vier ton bijpassen.

Westermann is uitermate verheugd dat EZ toestemming heeft gegeven voor deze constructie. Het huidige, door sommigen bekritiseerde adviseurs-model kan hij daardoor uitbouwen, want de advisor/informal investor wordt geacht als ervaren ondernemer de starter naast kapitaal met raad en daad bij te staan. Daar wordt veel van verwacht, omdat informals met eigen geld in de bedrijfjes zitten die ze adviseren, en bovendien hoeft het advies daardoor ook niets te kosten.

Twinning heeft nog geen concrete afspraken met informal investors gemaakt. Westermann zegt echter zeker te weten dat er belangstelling bestaat voor deze opzet. De nieuwe constructie moet na goedkeuring door de Kamer in de loop van volgend jaar zijn beslag krijgen.

Al deze fondsen dragen in principe drie procent van hun kapitaal af als management fee aan de Twinning-organisatie. Daaruit worden dus onder andere de Twinning-medewerkers en de huur betaald.

Miljoenenverlies
Het operationele verlies in 2000 bedroeg 5,8 miljoen euro (1999: 4,6 miljoen euro). Volgens directeur Westermann is dat zo hoog omdat er ongeveer een miljoen euro aan extra kosten is gemaakt in verband met de mogelijke privatisering. Voorts is er ook nog eens 1,2 miljoen euro uitgegeven aan implementatiekosten: de aanleg van infrastructuur en dergelijke. Het personeelsbestand is inmiddels teruggebracht naar 17, aldus Westermann.

De grootste klap zat hem echter in de afwaardering van de participaties: 13,6 miljoen euro negatief. De afwaarderingscijfers van het jaar 2000 zijn gebaseerd op peildatum 30 juni 2001. Volgens Twinning zou het niet terecht zijn om de cijfers ultimo 2000 nu nog te presenteren, omdat deze vele malen hoger zouden zijn. De afwaardering van de participaties heeft plaatsgevonden aan de hand van de meest conservatieve EVCA -richtlijnen.

Per 31 december 2000 had Twinning in 55 startups geinvesteerd. Per 30 juni 2001 waren vijftien daarvan failliet of gestopt. Die vijftien zijn uiteraard voor honderd procent afgewaardeerd, alle overige voor gemiddeld vijftig procent.

Het management van Twinning is gematigd optimistisch over de toekomst van het portfolio. Westermann verwacht dat er nog enkele bedrijven zullen omvallen, zeker als het economisch klimaat blijft tegenzitten. Anderzijds ziet hij ook genoeg bedrijven die het goed doen.

Westermann denkt dat EZ uiteindelijk zijn investering in Twinning minimaal zal terugverdienen afhankelijk van de marktontwikkelingen. Blijft het klimaat slecht, dan daalt de waarde verder en zullen er bedrijven omvallen. Verbetert het op korte termijn, dan is de kans groter op een positieve uitkomst.

Directeur Michiel Westermann houdt het na de invoering van de nieuwe structuur voor gezien bij Twinning. Hij is al een jaar langer bij Twinning bezig dan gepland. Hij zegt dat zijn hart meer ligt bij technologie en technologische ontwikkelingen, dan bij de wereld van het venture capital. Het is niet zeker dat hij wordt opgevolgd, waarschijnlijk gaat de leiding over in handen van de twee andere leden van het managementteam.