Google 25 jaar: van zoeklieveling tot machtsmisbruik

Google bestaat 25 jaar. De zoekmachine is uitgegroeid tot een machtige advertentiereus die alleen al vorig jaar 60 miljard dollar winst maakte, maar ook onder vuur ligt. De Europese Commissie heeft Google eerder dit jaar opnieuw beschuldigd van machtsmisbruik.

Google begon in januari 1996 als een onderzoeksproject van Larry Page en Sergey Brin, promovendi aan de Stanford Universiteit in Californië. Een derde betrokkene was Scott Hassan, de hoofdprogrammeur die veel van de code voor de oorspronkelijke Google-zoekmachine schreef, maar die vertrok voordat Google officieel een bedrijf werd.

Terwijl conventionele zoekmachines destijds resultaten rangschikten door te tellen hoe vaak bepaalde zoektermen op de pagina verschenen, bedacht Google de PageRank. Het algoritme bepaalde de relevantie van een website door te kijken naar het aantal verwijzingen naar een site. Beide methoden waren overigens even fraudegevoelig.

Google werd aanvankelijk gefinancierd door Andy Bechtolsheim, medeoprichter van Sun Microsystems. Pas in 2000 begon Google advertenties te verkopen, iets wat de beide oprichters eigenlijk eerst helemaal niet wilden.

Het wetenschappelijke en niet-commerciële imago was wat Google in eerste instantie sympathiek maakte. In juni 2000 werd aangekondigd dat Google de standaardzoekmachineprovider zou worden voor Yahoo!, een van de populairste websites op dat moment, ter vervanging van Inktomi. Het duurde niet lang voordat de populairste zoekmachine van die tijd AltaVista van de eerste plaats werd verdrongen. Zelfs Microsoft lukte het daarna niet meer om met Bing enigszins in de buurt van Google te komen.

Op 19 augustus 2004 werd Google een beursgenoteerd bedrijf en was het Eric Schmidt (Sun Microsystems en Novell) die de commerciële koers van Google zou gaan bepalen. Vanaf dat moment begon Google stevig te groeien. De beide oprichters zijn naar de achtergrond verdwenen, maar bleven betrokken.

Met voldoende geld in kas konden allerlei aankopen worden gedaan: Blogger al in 2003, YouTube in 2006, navigatie app Waze in 2023 en Android al in 2005. Die laatste acquisitie werd naderhand de belangrijkste van alle. De gelijknamige software draait inmiddels op het merendeel van smartphones. Grotendeels gratis, want ook hier is advertentieverkoop de belangrijkste inkomstenbron.

Google lanceerde in de loop der jaren honderden diensten. Sommige zoals Gmail met veel succes. Google slaagde er met Google Plus echter niet in om Facebook naar de kroon te steken. In 2019 viel het doek. Google Duo en Google Hangouts gingen op in Google Meet. Google Workspace daarentegen sloeg aan en groeide uit tot een belangrijk (betaald) alternatief voor Microsoft Office.

Met Google Cloud is Google een belangrijke cloudspeler geworden, maar het moet in Amazons AWS nog altijd zijn meerdere erkennen. Moeder Alphabet verdiende in het tweede kwartaal van 2023 zo’n 395 miljoen dollar met Google Cloud. Toch staat dat in geen verhouding tot de advertentie inkomsten. Ook de zogeheten Other Bets die onder Alphabet vallen hebben nog niet geleid tot substantiële inkomsten.

Google stond dinsdag zelf niet stil bij het 25-jarige jubileum. Het bedrijf ziet zich geconfronteerd met behoorlijke uitdagingen. De Europese Commissie heeft Google opnieuw beschuldigd van machtsmisbruik. De techgigant is in haar ogen te dominant op het gebied van online advertenties en de gedwongen verkoop van een bedrijfsonderdeel moet niet worden uitgesloten.