Nieuwsgebruik daalt, consumptie verschuift naar platformen bigtech

De Nederlander neemt steeds minder nieuws tot zich en lokale journalistieke media boeten steeds meer aan belang in. Nieuwsconsumptie verschuift naar bigtech en socialmedia.

Dat zijn zorgelijke ontwikkelingen, vindt de toezichthouder Commissariaat voor de Media.

Zojuist presenteerde die het Nederlandse deel (PDF) van het Digital News Report 2025, wat een internationaal onderzoek is.

In Nederland en het buitenland is het beeld duidelijk: hoe jonger de gebruiker, hoe minder zij journalistieke nieuwsmedia gebruiken. De nieuwe generatie nieuwsconsumenten, voor zover je die zo kunt noemen, vindt zijn nieuws op social media en bigtechplatformen als onderdeel van een oneindige feedscroll.

Het blijkt namelijk, dat iets meer dan de helft van de respondenten in het jaarlijkse onderzoek hooguit ‘enigszins is geïnteresseerd’ is in nieuws. Of helemaal niet. Slechts 46 procent omschrijft zichzelf als wél geïnteresseerd.

Jorien Scholtens van het Commissariaat voor de Media legde zojuist in een webinar uit, dat 45 procent van de gebruikers zijn nieuwshonger stilt op de site en app van het nieuwsmedium zelf. Daar staat tegenover dat 37 procent dat doet via bigtechplatformen. Bij jongeren tot 34 jaar is dat zelfs zestig procent. Deze groep heeft niet zoveel met NOS, NU.nl of AD.

Voor lokale nieuwsmedia is deze verschuiving een probleem, want hoe minder publiek zij bereiken, hoe minder geld ze verdienen. Zonder geld geen onafhankelijke journalistiek. Het Commissariaat: “In 2024 ging 73 procent van alle advertentiebestedingen naar digitale media en binnen het digitale deel gaat tachtig procent naar de bigtechpartijen.”

Deze percentages zijn al jaren stabiel. Ze dalen niet. Daarom pleit de reclame-exploitant van de publieke omroepen STER er al jaren voor dat ze weer online media mag gaan exploiteren. Dat zou de NPO tientallen miljoenen euro’s extra geld opleveren, wat ze onder meer kunnen investeren in journalistiek. Die roep vindt tot nu toe weinig gehoor in Den Haag, dat met andere zaken bezig is.

Bigtechplatformen krijgen zichtbaar steeds meer de rol van poortwachter tot het nieuws. Scholtens: “Dat is een probleem. Het is kwalijk omdat je als nieuwsbedrijf geen controle hebt over het nieuwsaanbod. De verdienmodellen staan onder druk en daardoor ook de journalistiek. Dat leidt tot minder interesse in nieuws en daardoor minder vertrouwen.”

Het Commissariaat pleit daarom voor het reguleren van de grote techbedrijven “zodat nieuws prominenter wordt in het aanbod en nieuwe verdienmodellen voor de professionele journalistiek kunnen ontstaan”. Omdat dat een internationaal thema is, is dat een politiek vraagstuk. Het antwoord daarop is al duidelijk. Nieuws scoort niet goed in de algoritmes van de socialmediaplatformen, daarom drukken die dat juist weg. Ze steekt ook de hand in eigen boezem: je bied goede journalistiek.