‘Nog veel belemmeringen voor fintech’

Ten minste drie barrières hinderen de nog jonge fintech-sector in Nederland: verouderde regelgeving, onvoldoende kennis bij toezichthouders en gebrekkige samenwerking tussen startups, gevestigde partijen en de overheid. Dat is de conclusie van een gezamenlijk onderzoek van Rabobank, ING Nederland, Holland FinTech en adviesbureau Roland Berger.

Digitale technologieën maken het mogelijk op andere manieren geld te lenen, over te maken of te investeren. Nederland heeft de potentie een belangrijke fintech-hub te worden, blijkt uit de studie Holland FinTech, Barriers to innovation. Maar om de innovatie te bevorderen, dienen overheid, toezichthouders en private sector wel allemaal hun huiswerk te doen.

De regulering en juridische kaders zijn opgesteld voor de traditionele financiële sector en niet eenduidig over fintech-toepassingen, zoals crowdfunding, blockchain-technologie of de omgang met informatie over betaalstromen. Tegelijkertijd gelden voor fintech vaak wel dezelfde eisen als voor de traditionele instellingen. De regelgeving in Nederland behoort verder tot de strengste in de EU, wat de innovatie bij zowel de bestaande als nieuwe financiële dienstverleners remt.

De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten oordelen soms verschillend over hetzelfde fintech-bedrijf, omdat de benodigde kennis verspreid aanwezig is. Ook zijn de richtlijnen voor het omgaan met nieuwe technologie onvoldoende ontwikkeld. Soms blijft een oordeel daardoor zelfs uit. Om die reden heeft de AFM inmiddels een fintech-desk ingericht.

Iedereen werkt momenteel vooral op zichzelf, terwijl de snelheid en kwaliteit van innovatie gebaat zijn bij startups die onderling samenwerken en met grote partijen die zich openstellen voor nieuwe invloeden. De overheid dient vrijplaatsen te creëren waar ideeën, financiers en (zakelijke) ervaring samenkomen.

De onderzoekers vinden dat Nederland een voorbeeld kan nemen aan het Verenigd Koninkrijk. Daar is te zien hoezeer een duidelijke visie op de sector, ontwikkeld door de overheid, toezichthouders en marktpartijen gezamenlijk, kan bijdragen aan succes.

Tot slot kunnen de banken en andere financiële instellingen volgens Ginsel een belangrijker rol spelen bij de ontwikkeling van de fintech-sector door zich opener op te stellen. Hun systemen en processen zijn nu niet ingericht op het samenwerken met fintech-startups.

DNB

De Nederlandse Bank concludeert in een eigen positioning paper, die gisteren werd gepresenteerd aan de vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer (pdf), dat innovatieve ontwikkelingen in een stroomversnelling terecht zijn gekomen door de groeiende hoeveelheid durfkapitaal voor fintech-initiatieven.

Tegelijkertijd zijn ook steeds meer gevestigde instellingen bezig met het moderniseren van hun systemen en dienstverlening. Ook Big Tech als Apple, Facebook en Google begeven zich op de markt voor financiële diensten.

Toetreding van innovatieve nieuwkomers leidt volgens de toezichthouder ook tot een toename van de financiële risico’s. De huidige marktpartijen kunnen een belangrijk deel van hun marktaandeel verliezen als buitenlandse gevestigde partijen, FinTech- of BigTech-spelers efficiënter gebruik weten te maken van innovaties. Dit kan leiden tot financiële instabiliteit, vooral als er sprake is van een snelle transitie naar de nieuwe situatie.

Daarnaast is er sprake van een toenemend liquiditeitrisico, als nieuwe spelers de allocatie van deposito’s tussen verschillende banken automatiseren. Ook is de financiële robuustheid van fintecg-partijen niet altijd vanzelfsprekend. Een plotseling faillissement kan het vertrouwen van consumenten ondermijnen.

DNB wil een innovatiecentrum inrichten waar innovatieve marktpartijen met vragen over regelgeving en beleid terecht kunnen. Hierbij gaat DNB samen optrekken met de AFM, die al enige tijd een ‘Innovation room’ met een vergelijkbaar doel heeft. Andere toezichthouders, waaronder de Britse gedragstoezichthouder FCA, de Australische gedragstoezichthouder ASIC en de Monetaire Autoriteit in Singapore zijn ook al dergelijke initiatieven gestart.