Telematica-professor neemt het op voor dotcoms

Rob Meijer, de nieuwe bijzonder hoogleraar Toegepaste Telematica van de Universiteit van Amsterdam, nam het gistermiddag in zijn oratie op voor internetbedrijven. Meijer voorziet een herkansing van de telecomboom. "Het telefoonnet is een van de meest interessante grondstoffen voor nieuwe diensten", aldus Meijer.

Rob Meijer werkt sinds 1991 bij KPN Research in Groningen. Meijer vertelt dat de vroege jaren negentig "een rottijd voor telematici" was. De open OSI-standaarden waren door de afwezigheid van producten niet te gebruiken. Toen werd onverwacht een andere verzameling protocollen populair; de internetprotocollen. "Het was eenvoudig en goedkoop", zegt Meijer. "Er is nu niemand die de internetstandaarden niet open vindt."

Rob Meijer herinnert zich dat hij met een groepje collega's de eerste tien websites heeft bekeken. Ze bouwden ook een van de eerste webbrowsers. "Marc Andreessen deed het later beter", zegt Meijer over de pionier van Netscape. De marktontwikkelingen overtroffen de verwachtingen van de telematici. De innovatiekracht van klein bedrijfjes bleek groter dan die van universiteiten.

De OSI-standaarden werden de basis voor GSM, ISDN, ADSL en UMTS. Protocollen die volgens Meijer in de praktijk juist niet open en zeer ontoegankelijk blijken. "De toepasbaarheid van telematica staat of valt met de openheid van de technologie", zegt Meijer. "Internet is open. Telefonie is dat nog niet."

Het "eclatante succes" van GSM viel samen met de internethype. Dat was de context die UMTS voortbracht. "UMTS was drie vliegen in een klap", zegt Meijer. Het was internet, mobiel en breedband. Het mocht niet zo zijn. Door een gebrek aan korte terugverdientijden zijn telecombedrijven in heel Europa weer terug bij af, met telefonie als voornaamste inkomstenbron.

Telecombedrijven en overheden zijn te veel uitgegaan van alleen het netwerk, dat volgens Meijer dan wordt gebruikt voor verzending van informatie die zelf "waardeloos is of waardeloos wordt". Ze hebben volgens Meijer te weinig gekeken naar toepassingen. "Wat een contrast met al die innovatieve en nu helaas failliete bedrijfjes", zegt Meijer.

Gevraagd waarin hij verschilt van zijn voorganger op de leerstoel zegt Meijer dat hij verbanden wil benadrukken. "Technologie is niet meer de bottleneck", zegt de hoogleraar. "Je moet gelijktijdig vraag en aanbod in een economische context plaatsen. UMTS was een infrastructuur waarvan men niet wist waar het goed voor was. Waarom zou je in de middeleeuwen een snelweg aanleggen? De les is dat anderen waarde kunnen leveren op het telefonienet. Telecombedrijven moeten hun infrastructuur openstellen voor derden; kleine innovatieve bedrijven."