Tien jaar Emerce, tien jaar e-business

Emerce bestaat dit najaar tien jaar. Een dynamische periode waarin e-business razendsnel opkwam, in 2000 keihard onderuit ging en weer opkrabbelde. Anno 2008 beleven we opnieuw een crisis, al lijkt internet daar juist beter uit te komen dan de traditionele economie. Tien jaar Emerce, tien jaar e-business: wat kunnen we leren van het verleden?

In de papieren Emerce 81, die vandaag verschijnt, blikt de redactie terug op de afgelopen tien jaren waarin Emerce verslag deed van de opkomst van e-business. Die terugblik, in de vorm van een tijdbalk, ziet er als volgt uit:

1998

Nulnummer Emerce
“Internet is hot. Iedereen heeft het of wil het. Iedereen praat erover. Internet is de nieuwe goudkoorts.” Aldus hoofdredacteur Oscar Kneppers in het voorwoord van het nulnummer van E/Merce. Vanaf de cover kijkt investeerder Fred Rodenberg je streng aan. De teneur van dit zomerse proefnummer: “If you’re not in, you don’t win.”

DoubleClick naar de beurs
Amerikaanse online ‘advertentiemakelaar’ DoubleClick beleeft een beursgang en ziet zijn koers prompt verdubbelen. Emerce: “Nu nog wordt 44 procent (!) van de omzet met slechts één website behaald: zoekmachine AltaVista. De vraag is: wil [eigenaar] Compaq wel een zoekmachine bezitten?”

Eerste editie van Emerce
Het optimisme van het nulnummer wordt doorgetrokken in de eerste reguliere editie, die in de herfst verschijnt. “Nu! Waag de sprong naar de nieuwe economie!” We zien op het omslag een blootvoetse Ashu Mathura die breed lachend door de lucht springt.

Google, hoe spel ik dat?
De twee promovendi Larry Page en Sergey Brin van Stanford University richten een bedrijfje op: Google.

1999

Miljoenen voor Come.to
Het Haagse bedrijf V3 krijgt miljoenen in aandelen door zijn toko te verkopen aan FortuneCity.com. Waar verdienden Erik Visser, Hans-Poul en Boris Veldhuijzen van Zanten die deal mee? Door voor honderd dollar per stuk een tiental domeinnamen op te kopen bij het eilandenrijk Tonga in de Stille Zuidzee (zoals Come.to, Go.to en Surf.to).

Emerce koopt WebWatch
Met de overname van deze online nieuwsdienst haalt Iconomy Publishers niet alleen een goedbezochte website binnen, maar ook een hoofdredacteur: Anton van Elburg.

Napster aangeklaagd
Metalband Metallica spant een rechtszaak aan tegen uitwisselingsprogramma Napster, die het aantal gebruikers juist opstuwt tot uiteindelijk boven de 13 miljoen.

World Online best bezocht
In januari 1999 werden de (gecombineerde) sites van de volgende e-uitgevers het best bezocht:
1 (3) World Online (Nina Brink ligt op miljoenenkoers)
2 (1) Planet Internet / World Access
3 (2) Ilse (toen nog Neêrlands beste zoekmachine)

2000

Het drama World Online
Bij de veelbesproken beursgang van World Online op 17 maart is de internetprovider 12 miljard euro waard, maar enkele dagen later blijkt oprichter Nina Brink zelf vooraf haar aandelen al te hebben verkocht. De koers keldert, Brink wordt ontslagen en later dat jaar koopt Tiscali het bedrijf voor een schijntje.

Internetbubbel knapt…
“DIP!” kopt Emerce in het zomernummer. Met dertig tips ‘voor wie nog durft na de dotcom-dip’.

Boehoe, exit Boo.com
In januari sierden Ernst Malmsten en Kajsa Leander van modesite Boo.com nog de cover van Emerce, nog geen half jaar later waren ze failliet. Miljoenen verbrand, een te zware Flash-site… Beroemde slachtoffers van de internethype.

2001

Shake-out
Veelzeggende rubriek in Emerce. Zomaar wat namen: Pulse Interactive, DeWinkel.com, YourNews, Wish/NokNok. Befaamd was de ineenstorting van Newconomy, dat uiteindelijk zelfs oprichter Maurice de Hond ontsloeg.

Bitmagic Revisited
Na de teloorgang van Bitmagic schrijven Francisco van Jole en Michiel Frackers allebei een boek over hun mislukte zakelijke avontuur. Van Jole doet het in romanvorm (“Blink”), Frackers vertelt ‘het ware verhaal over geniale nerds, gladde verkopers en gehaaide beleggers’.

Emerce naar Quote Media
Oscar Kneppers (Iconomy) verkoopt 51 procent van zijn aandelen aan Quote-uitgever Maarten van den Biggelaar.

Apple lanceert iPod
Alsof 9/11 niet heeft plaatsgevonden, kondigt Apple op 23 oktober een nieuw product aan: de iPod. Ondanks kritiek op de prijs (399 dollar) wordt het een verpletterend succes.

2002

Wat we niet zijn…
“We zijn geen bank.” David Sacks, coo van betalingsbemiddelaar PayPal.
“eBay is geen veiling.” De Nederlander Michael van Swaaij, die vanuit het Zwitserse bern de Europese tak van eBay leidt.
“We zijn zelf geen echte gamers.” Ashu Mathura van Overloaded – Pocket Media.

Populairste publishers
Eigenaren van meest bezochte websites, uitgedrukt in unieke bezoekers:
1 (1) Sanoma (3,12 mln) (+3,0%)
2 (2) MSN (3,09 mln) (+3,0%)
3 (3) KPN (2,55 mln) (+4,1%)
4 (4) Microsoft (2,10 mln) (-13,6%)
5 (8) Google (1,31) (+12,9%)
Bron: Nielsen/Netratings, april 2002

2003

Emerce failliet, doorstart bij VNU
In de zomer van 2003 wordt Emerce failliet verklaard. Mede-eigenaar Quote Media zegt nog 1,1 miljoen euro tegoed te hebben van Emerce BV. VNU Business Publications brengt het beste bod uit op de boedel en laat het blad doorstarten.

KaZaa voor Hoge Raad
In Nederland oordeelt de Hoge Raad eind 2003 dat peer-to-peernetwerk KaZaa zelf geen auteursrechten schendt. Het uitwisselingsprogramma kan volgens de Raad niet worden aangesproken op misbruik door gebruikers.

Google komt met AdSense
Google introduceert site-targeted advertising. Ook koopt het bedrijf voor 102 miljoen dollar Applied Semantics, dat tot 2001 Oingo heette. Dit bedrijf legde de basis voor WordNet, de technologie die uiteindelijk wordt toegepast in Google AdSense.

2004

Gmail: gratis, groot en geniepig
Google kondigt op 1 april de lancering aan van een e-maildienst: Gmail. Gratis en met voor die tijd heel veel opslagruimte: één gigabyte. Addertje onder het gras: Google spidert je mailteksten en biedt gerelateerde Google Ads aan. Bijvoorbeeld over de echtscheiding die je net met een vriendin bespreekt.

Actiefste online adverteerders
1. Relatieplanet (30 campagnes, 418 banners)
2. Hewlett Packard (25, 75)
3. Dell (19, 92)
4. Algemeen Dagblad (15, 25)
5. Frisia (13, 32)
Bron: Nielsen/Netrations, juli 2004

Beursgang Google
Het succes van de zoekmachine van Page en Brin zet onverminderd door. Op 19 augustus 2004 gaat Google ‘naar de beurs’.

2005

TomTom naar de beurs
Het Nederlandse navigatiebedrijf TomTom beleeft in mei een beursgang, die circa 125 miljoen euro oplevert. In de commentaren wordt vaak verwezen naar de beursgang van World Online.

MySpace: 580 miljoen dollar
Het op dat moment grootste social network MySpace, twee jaar eerder opgericht door Tom Anderson, wordt voor 580 miljoen dollar gekocht door News Corporation, van mediamoloch Rupert Murdoch.

Kneppers start Bright
De oprichter van Emerce, Oscar Kneppers, begint weer een blad, ditmaal over ‘tech lifestyle’: Bright.

2006

Facebook: 1 miljard dollar?
De 23-jarige Mark Zuckerman slaat een bod af van Yahoo om zijn social network Facebook te verkopen voor één miljard dollar.

KaZaa koop rechtszaak af
Na jarenlang juridisch getouwtrek komt de muziekindustrie een schikking overeen met KaZaa. Het omstreden uitwisselingsprogramma betaalt meer dan 100 miljoen dollar aan de vier grootste mondiale muziekuitgeverijen.

Google neemt YouTube over
Deal van het jaar: de overgang van videosite YouTube voor het lieve sommetje van 1,65 miljard dollar naar Google. Yahoo en News Corp. tastten mis, omdat YouTube-directeur Chad Hurley lang volhield niet open te staan voor verkoopgesprekken.

2007

Apple komt met iPhone
In januari kondigt Apple-baas Steve Jobs de komst aan van een revolutionaire pda: de iPhone. Op 29 juni staan er in de VS duizenden Apple-fans in de rij om er eentje te kopen. De hype duurt voort tot 2008, wanneer de iPhone 3G uitkomt. De gekte is nog steeds niet weggeëbd.

Second Life: hype doorgeprikt
In juni maakt Linden Lab bekend hoeveel actieve gebruikers de zwaar gehypete virtuele wereld Second Life nou eigenlijk heeft: slechts 570.000 internetters. Emerce meldt het Nederlandse aantal: 17.000.

Microsoft neemt belang in Facebook
Op 25 oktober maakt Microsoft bekend dat het voor 240 miljoen dollar een belang van 1,6 procent in Facebook heeft genomen. Omgerekend is Facebook op dat moment dus zo’n 15 miljard dollar waard.

2008

Yahoo: 44 miljard dollar?
Microsoft doet begin dit jaar een bod van 44,6 miljard dollar op het kwakkelende Yahoo. Het management ligt dwars en gaat demonstratief een samenwerking aan met Google. Wordt vervolgd.

Hyves: 844 miljoen dollar?
Van den Ende & Deitmers nemen in april een minderheidsbelang in de Nederlandse netwerksite Hyves. Bedragen worden niet genoemd. Enkele maanden later berekent het Amerikaanse TechCrunch dat Hyves vermoedelijk tussen de 140 en 844 miljoen dollar waard is.

En Google?
Naast wederom de nodige overnames van kleine startups blijft Google nieuwe diensten lanceren, waaronder G1 (met T-Mobile en HTC), Chrome en een verbeterde versie van Analytics.

Er gebeurde natuurlijk nog veel meer in de afgelopen tien jaar, maar dit overzicht heeft niet de pretentie volledig te zijn. Andere hoogte- en dieptepunten uit tien jaar e-business zijn natuurlijk van harte welkom in de reacties onder dit bericht. Welke momenten waren nog meer tekenend voor de ontwikkeling van het vak?