‘Trump ondermijnt wet die platformen verantwoordelijk houdt’

Nieuwe dreigingen van Trump met heffingen en exportbeperkingen passen in een beeld waarin hij samen met grote techbedrijven Europese waarden onder druk zet. Dat stelt het Rathenau Instituut vast.

Trump overweegt importheffingen en exportbeperkingen voor landen die Amerikaanse techbedrijven extra belastingen opleggen of reguleren met speciale wetgeving. Hij stelt dat dit soort maatregelen ‘onze geweldige Amerikaanse techbedrijven aanvallen’. ‘Ik waarschuw alle landen met digitale belastingen, wetgeving en regels dat ik, als ze deze discriminerende maatregelen niet terugdraaien, hun export belast met aanzienlijke heffingen en exportbeperkingen instel voor onze goed beschermde technologie en chips’, zo schrijft Trump op zijn eigen platform Truth Social.

De Europese wetgeving waar Trump naar verwijst, de Digitaledienstenverordening, maakt het mogelijk om online platformen aan te spreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Die wet gaat niet over censuur: overheden dienen zich in een democratische rechtsstaat niet direct te mengen in beslissingen over niet-strafbare inhoud die circuleert op platformen, om juist censuur te voorkomen.

Beheerders van onlineomgevingen zijn verantwoordelijk voor het opstellen en handhaven van de gebruikersvoorwaarden op hun platform en bepalen tot op zekere hoogte welke content is toegestaan. Maar wel binnen de grenzen van de wet. In de Europese Digitaledienstenverordening is bepaald dat algemene voorwaarden van bedrijven in lijn moeten zijn met fundamentele rechten en vrijheden zoals vastgelegd in het grondrechtenhand-vest van de EU.

Platformen mogen dus geen beleid hanteren dat in strijd is met grondrechten, bijvoorbeeld door haatzaaien toe te staan. Wanneer dit wel gebeurt, dient de Autoriteit Consument & Markt of de Europese Commissie op te treden.

Het Rathenau Instituut noemt de druk vanuit de VS een blijvende stresstest voor de Europese Unie: laten we de gecombineerde macht van techbedrijven en de Amerikaanse staat ons publieke debat gijzelen? Of gaan we door op de ingeslagen weg richting menswaardige online platformen en digitale autonomie? We hebben niet minder bescherming nodig, maar juist meer.