ACM: versobering postdienst onvermijdelijk, betrouwbaarheid van álle post moet wel verbeteren
Zonder aanpassingen zal de postdienst in de toekomst structureel verlieslatend zijn. Versobering van de dienst is onvermijdelijk om deze betaalbaar te houden. Een lagere bezorgsnelheid in combinatie met meer bescherming van de zekerheid dat post aankomt op het afgesproken moment (betrouwbaarheid) en betaalbaarheid van álle soorten post. Die combinatie doet het meeste recht aan het door de ACM geconstateerde maatschappelijke belang. Dat blijkt uit het vandaag verschenen onderzoek ‘De postmarkt in transitie – Bouwstenen voor een visie op de postmarkt’ van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Het onderzoek is gedaan in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en dient als input voor de politieke besluitvorming over de postmarkt. De ACM onderzocht de behoeften van verzenders en ontvangers, de kosten en kwaliteit, en de marktontwikkelingen.
Bestuurslid Manon Leijten: “Als we de postdienst toekomstbestendig willen maken, zullen er ergens concessies moeten worden gedaan – dat is onvermijdelijk. Ons onderzoek laat zien dat betrouwbaarheid, voor zowel consumenten als zakelijke gebruikers, met stip op één staat. Daar moet je dus niet op inleveren. Dan is het meest logisch om voor verandering eerst naar de bezorgsnelheid of de prijs te kijken. Maar hoe en waar de keuzes vallen, is uiteindelijk aan de politiek. Met dit onderzoek bieden wij de bouwstenen voor die keuzes.”
Betrouwbaarheid postdienst cruciaal en onvoldoende geborgd
Ongeveer 15% van alle post die verzonden wordt valt onder de zogenoemde ‘Universele Postdienst (UPD). PostNL heeft de opdracht gekregen om deze postdienst uit te voeren en alleen de post die onder deze dienst valt, is beschermd op het gebied van betrouwbaarheid, bezorgsnelheid en betaalbaarheid. Verzenders en ontvangers geven aan dat betrouwbaarheid – zekerheid dat post op het afgesproken tijdstip aankomt – voor hen het belangrijkst is. De betrouwbaarheidsnorm van 95% wordt echter al jaren niet behaald. Zakelijke post – waaronder post van overheidsinstanties – geniet geen wettelijke bescherming, terwijl juist ook voor deze poststukken geldt dat verzenders en ontvangers het belangrijk vinden dat deze post op tijd aankomt. Ook de Nationale Ombudsman wees recent op het feit dat mensen regelmatig in de problemen komen als brieven van overheidsinstanties niet op tijd komen. Een van de opties die de ACM schetst is om in de Postwet algemene wettelijk betrouwbaarheidsvereisten voor alle soorten post op te nemen, dus ook voor de zakelijke post.
Bezorgsnelheid kan omlaag
Betrouwbaarheid staat voorop bij gebruikers, maar ook betaalbaarheid en snelheid doen ertoe, zij het in mindere mate. In het onderzoek heeft de ACM een aantal scenario’s met betrekking tot de bezorgsnelheid en betrouwbaarheid onderzocht. Een verlaging van de bezorgsnelheid ligt op basis van het onderzoek het meest voor de hand. Nu moet de postbode vijf keer in de week aan de deur komen. Dat zou dan minder kunnen worden in de toekomst.
Onzekerheid over betaalbaarheid
Op basis van het onderzoek kan niet met zekerheid worden gesteld wat de exacte impact van de aanpassingen van snelheid en betrouwbaarheid is op de financiële situatie van het postbedrijf. Daarom kan ook niet met zekerheid worden gezegd wat het effect is op de betaalbaarheid van de postdienst. De ACM benadrukt dat het onderzoek niet geschikt is om de recente subsidieaanvraag van PostNL te beoordelen. Maar mocht de wetgever een subsidie willen verstrekken, dan is het belangrijk om in ieder geval duidelijke eisen te stellen aan de betrouwbaarheid en de bezorgsnelheid.
Marktontwikkelingen lange termijn
Verzenders en ontvangers geven aan ook in de toekomst gebruik te willen blijven maken van papieren post. Een grote groep mensen is hier bovendien afhankelijk van omdat digitale alternatieven voor hen niet goed werken. Ook het kabinet onderstreept in het hoofdlijnenakkoord het belang van niet-digitale communicatie. Het is niet realistisch dat er op de korte termijn een volwaardige concurrent opstaat die ook een landelijk dekkend postnetwerk kan bieden. Maar de ACM ziet wel dat de beweging naar de zogenoemde ‘brede bezorgmarkt’ in volle gang is. In de toekomst zullen naar verwachting pakket- en foldernetwerken meer concurreren met het postnetwerk. Dat gebeurt nu al op beperkte schaal. De ACM schetst in het onderzoek een aantal opties waarmee de overheid deze ontwikkeling verder kan stimuleren, zoals het behouden van een redelijke vorm van toegang voor regionale postbedrijven tot het netwerk van PostNL.
Opzet en aanpak onderzoek
Voor dit onderzoek heeft de ACM gekeken naar diverse aspecten en daarbij samengewerkt met een aantal externe bureaus en andere experts. De gebruikersbehoeften zijn gebaseerd op marktgesprekken met overheidsinstanties en andere grote verzenders en enquêtes door Centerdata en Ipsos I&O. De financiële impact van aanpassingen is gebaseerd op cijfers van PostNL en onderzocht door EY. De marktontwikkelingen zijn in kaart gebracht door gesprekken met verzenders, (potentiële) aanbieders en Europese toezichthouders en een onderzoek door e-Conomics naar de marktordening. Daarnaast heeft de ACM mogelijke aanpassingen van wet- en regelgeving verkend.
Download het volledige onderzoek op de website van de ACM
Dit artikel is een ingezonden bericht en valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.