Gemeente Waalwijk start pilot met AI‑assistent MAAT voor begrotingscyclus 2026

De gemeente Waalwijk is officieel gestart met een pilot waarin ze gebruik gaan maken van de AI-assistent MAAT die speciaal voor het raadsdomein is ontwikkeld. Deze chatbot gebruikt tientallen relevante begrotingsdocumenten en automatisch gegenereerde transcripties van de vergaderingen. In aanloop naar de behandeling van de Begroting 2026 helpt MAAT raadsleden en griffiemedewerkers om snel, trefzeker en controleerbaar antwoorden te vinden op inhoudelijke vragen van raadsleden. MAAT wordt ingezet naast het bestaande raadsinformatiesysteem Notubiz van de gemeente Waalwijk.

De komende periode staat voor gemeenten in het teken van het zogeheten Ravijnjaar 2026. Door een structurele daling van de Rijksbijdrage (Gemeentefonds) staan lokale begrotingen extra onder druk. Dat vergroot de behoefte aan snelle, feitelijke en controleerbare informatie voor raadsleden om besluitvorming te versnellen.

Hierdoor is de verwachting dat aankomende begrotingscyclus tot nog meer (technische) vragen van raadsleden aan de griffie zal leiden dan normaal. Deze vragen leiden traditioneel al tot veel benodigde capaciteit, tijd en geld van de griffie om te beantwoorden. AI biedt de mogelijkheid om deze werkdruk op griffies te verminderen en kostenefficiënt ondersteuning te bieden voor het beantwoorden van vragen van raadsleden met behoud van kwaliteit.

MAAT is een AI-systeem specifiek ontwikkeld en opgezet voor het raadsdomein. Het systeem sluit daarbij aan op de werkpraktijk van raadsleden en griffies. De speciale inrichting voor de begrotingscyclus 2026 is een voorbeeld daarvan. Het systeem biedt een veilige en verantwoorde omgeving om de voordelen van (generatieve) AI in te zetten:

1. Afgestemd op raadsinformatie. MAAT is specifiek ingericht voor de begrotingscasus. Dat betekent dat de AI-assistent alleen de ingelezen documenten en transcripten van de vergaderingen gebruikt voor beantwoording. Antwoorden zijn daarnaast eenvoudig controleerbaar via de directe bronverwijzingen (documentpassage of vergaderfragment) die het systeem teruggeeft.

2. Informatie uit documenten en vergaderingen. De antwoorden op de technische (inhoudelijke) vragen van raadsleden bevinden zich vaak in de documenten en/of zijn besproken in eerdere vergaderingen. Om die reden leest de AI-assistent ter voorbereiding alle inhoud uit de documenten in en maakt automatisch transcripten van eerdere vergaderingen. Het systeem baseert haar antwoorden alleen op deze informatie.

3. Generatieve AI als versneller. MAAT biedt de mogelijkheid om op een natuurlijke wijze vragen te stellen over de begroting van 2026. De gebruiker is daarbij niet afhankelijk van een specifieke verwoording of exacte termen, zoals veelal het geval is bij zoeken in raadsinformatiesystemen.

“AI heeft veel potentie en daarom starten wij deze pilot. Met MAAT verwachten we dat technische (begrotings)vragen sneller en consistenter beantwoord kunnen worden, zonder extra druk op de griffie en de ambtelijke organisatie. Dat we daarbij direct de gebruikte bronnen zien is belangrijk. Dat helpt bij zorgvuldige besluitvorming in een uitdagend begrotingsjaar.”

— Jeroen Deneer, griffier bij de gemeente Waalwijk

MAAT is binnen enkele weken operationeel en draait volledig in een besloten West-Europese Microsoft Azure-omgeving, onder regie van de gemeente. Gegevens blijven veilig, worden niet gebruikt voor AI-training en kunnen ook met niet-Amerikaanse modellen worden verwerkt. Antwoorden zijn transparant dankzij herleidbare bronverwijzingen, zodat raadsleden deze eenvoudig kunnen controleren.

“Vanuit AethiQs willen wij graag verantwoord en veilig gebruik van AI naar het raadsdomein brengen. Daarom zorgen wij dat de data veilig blijft en antwoorden controleerbaar. Griffie en raadsleden blijven daarbij centraal staan in het proces.”

— Mark Verschuren, Partner & Chief Data & AI bij AethiQs

AethiQs heeft MAAT geïmplementeerd bij de Gemeente Waalwijk en biedt andere Nederlandse gemeenten tijdens de begrotingsperiode 2026 tijdelijk toegang tot MAAT. In oktober dit jaar organiseert AethiQs het kennisevent Roundtober waarin kennis wordt gedeeld en kwesties als de invloed van AI in gemeenteraden aan bod komen. Men kan zich hiervoor aanmelden via: https://aethiqs.nl/roundtober-2025