Slimme technologie om vindbaarheid rechterlijke uitspraken te verbeteren

Correcte en eenduidige nummering van rechterlijke uitspraken, software die helpt relevante uitspraken te vinden en een computermodel dat uitspraken kan classificeren naar juridisch belang.

Dit zijn drie noodzakelijke instrumenten die rechterlijke uitspraken makkelijker vindbaar maken. Vindbaarheid draagt bij aan transparante en toegankelijke rechtspraak.
Dit staat in het deze week verschenen  ‘Op en in het web – hoe de toegankelijkheid van rechterlijke uitspraken kan worden verbeterd’ (pdf, 2.879 kB), een proefschrift waarop Marc van Opijnen op 20 februari hoopt te promoveren aan de Universiteit van Amsterdam.

Vraagstukken

Marc van Opijnen verrichtte dit onderzoek met steun uit het wetenschapsprogramma van de Raad voor de rechtspraak. Van Opijnen behandelt in het multidisciplinaire boek belangrijke vraagstukken over de publicatie van rechterlijke uitspraken op internet.

Juridisch kader

De onderzoeker behandelt in de eerste plaats het juridisch kader: bestaat er een plicht tot publicatie, en strekt die zich uit tot alle uitspraken? Welke eisen worden gesteld aan selectiecriteria, anonimisering, hergebruik en de toegankelijkheid van jurisprudentie¬databanken? Vervolgens onderzoekt hij in hoeverre de Nederlandse praktijk, zoals die zich vooral op de website rechtspraak.nl heeft ontwikkeld, aan dit juridisch kader voldoet (zie ook: Heldere ciriteria voor publicatie rechterlijke uitspraken).

Proefschrift van Marc van Opijnen, 656 pagina’s

Nummering

Uitsprakendatabanken op internet bevatten inmiddels honderdduizenden uitspraken, waardoor het steeds moelijker wordt om relevante informatie te vinden. Om hierin verbetering te brengen, diept Van Opijnen drie thema’s nader uit. Allereerst de noodzaak van correcte nummering van rechterlijke uitspraken. Als oplossing voor de zich hierbij voordoende moeilijkheden is in deze studie de European Case Law Identifier (ECLI) ontwikkeld, inmiddels een Europese standaard, die ook op Rechtspraak.nl is geïntroduceerd (zie ook European Case Law Identifier vervangt Landelijk Jurisprudentie Nummer).

Behoefte

Het tweede thema gaat over de behoefte van de juridische informatiezoeker. Die zoekt aan bepaalde jurisprudentie of regelgeving gerelateerde uitspraken. Met de in dit onderzoek ontwikkelde software worden jurisprudentiecitaties en wetsverwijzingen herkend en omgezet in gestructureerde links. Hiermee kunnen rechterlijke uitspraken snel en gemakkelijk in hun juridische context worden doorzocht en beschouwd.

Statistisch model

Met behulp van deze ‘linked data’ is ten slotte een statistisch model ontwikkeld – het Model for Automated Rating of Case law (MARC) – waarmee uitspraken door de computer kunnen worden ingedeeld in een vijftal juridische-relevantieklassen. Met deze ‘MARC-indicator’ – die weerspiegelt hoe belangrijk ‘de juridische crowd’ een uitspraak vindt – kunnen zoekresultaten beter worden gefilterd en beoordeeld. Het model draait nu in een onderzoeksomgeving.