Het Jaar van Kunstmatige Intelligentie

De toekomstige hamburger hoef je misschien niet meer expliciet te bestellen. De Amerikaanse hamburgerketen CaliBurger heeft schermen die zijn reguliere klanten automatisch herkennen en weten wat hun voorkeuren zijn. Ook de betalingsgegevens worden automatisch ingeladen.

Het is maar een van de vele voorbeelden van machine learning of kunstmatige intelligentie die dit jaar het nieuws hebben gehaald. Want A.I. en machine learning domineerden in 2017 de vakpers. Grote spelers in de techindustrie als Google, Microsoft en Salesforce pleiten inmiddels voor een AI first-agenda.

Kunstmatige intelligentie geeft machines het vermogen om waar te nemen, te interpreteren, te leren, te ontdekken en ons in gewone mensentaal aan te spreken. Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van Sogeti spreekt in een een dezer dagen verschenen rapport over The New Fabric of the Internet.

Kunstmatige intelligentie is natuurlijk niet nieuw. Het woord viel voor het eerst al 1956, maar de laatste jaren is het fenomeen is een stroomversnelling geraakt, vooral omdat grote bedrijven deze technologie in de armen sloot.

De aankoop in 2013 van het Britse DeepMind door Alphabet, het moederbedrijf van Google, is een van die gebeurtenissen waaraan destijds weinig aandacht is besteed. Terwijl het iets bijzonders was: het neurale netwerk van DeepMind kan videospellen zoals Pong, Breakout en Space Invaders spelen zoals mensen dat doen. Ook is het in staat om het kortetermijngeheugen van het menselijk brein na te bootsen.

Direct na de aankoop rolde Alphabet de technologie uit in zijn vele datacentra, schrijft VINT. Het doel was om met deze zelflerende computersystemen de enorme energierekening significant te reduceren. Door zo’n 120 variabelen realtime in de gaten te houden experimenteert DeepMind met verschillende instellingen totdat een optimale configuratie qua energieverbruik wordt bereikt. Uiteindelijk werd het energieverbruik met 15 procent teruggebracht.

Het is met dit soort successen geen wonder dat Google zijn aandacht verlegt naar AI. Maar ook Microsoft zet vijfduizend AI-onderzoekers in om de focus scherp op AI te krijgen. Ook bij Facebook staat AI prominent centraal, met ‘language’, ‘reasoning’, ‘planning’ en ‘vision’ als belangrijke competenties waarin computers moeten gaan excelleren.

Amazon zet kunstmatige intelligentie in bij zijn winkelconcept Amazon Go. Die maakt het mogelijk om een winkel in te lopen, te pakken wat je nodig hebt en zonder bij de kassa in de rij te staan, want camera’s herkennen de klant en begrijpen wat hij meeneemt.

Kunstmatige intelligentie heeft vooral een grote sprong kunnen maken omdat de rekenkracht de afgelopen tien jaar sterk is toegenomen dankzij de ontwikkeling van gespecialiseerde grafische coprocessoren (GPU’s).  Die niet per definitie in apparaten voor eindgebruikers hoeven te zitten. De smartphone hoeft alleen maar te communiceren met slimme servers.

De technologie gaat verder dan herkennen. Met behulp van AI worden automatisch creatieve ontwerpen gemaakt voor producten. Daarvoor moeten eerst grote hoeveelheden data aan de design generator gevoed worden. Het paradepaardje uit deze hoek is volgens VINT de Hack Rod, ’s werelds eerste door AI gegenereerde auto. De Machine Learning-applicatie kan op basis van testdata geschikte onderdelen aanbevelen.

Het VINT rapport kenmerkt zich door een ongebreideld optimisme over AI. ‘Wacht niet af, wees ruimhartig met de keuze om vooral op twee fronten tegelijk te beginnen, Horizon 1 en Horizon 2. Doe AI bimodal,’ adviseert de Sogeti dochter.

Toch valt ook nu weer te verwachten dat A.I. ook tot teleurstellingen zal leiden. Dat de voorgespiegelde voordelen niet waargemaakt gaan worden, en bedrijven menen dat ze met A.I. menselijk arbeid kunnen vervangen. Telefonisten werden ooit vervangen door gekmakende geautomatiseerde keuzesystemen, die menige organisatie juist op achterstand hebben gezet.

KLM introduceerde een dezer dagen overigens een best of both worlds: KLM beantwoordt een deel van de veel gestelde vragen op sociale media voortaan via kunstmatige intelligentie. Servicemedewerkers kunnen zich zo volledig richten op interacties die een persoonlijke benadering vergen.

Emerce blikt deze week terug op 2017