Deel dit artikel
-

‘Het recht is niet klaar voor digitale discriminatie’

Computers en andere slimme systemen maken steeds vaker geautomatiseerde beslissingen over mensen. Deze ‘digitale differentiatie’ wordt ingezet door webwinkels, de overheid en tal van andere partijen. Daarbij ontstaat het risico op nieuwe vormen van discriminatie, waarbij bevolkingsgroepen benadeeld worden. Dat stelt Frederik Zuiderveen Borgesius, hoogleraar ICT en recht aan de Radboud Universiteit, op 28 september in zijn oratie.

Of je nou een nieuwe autoverzekering afsluit, een hypotheek aanvraagt, langs de beveiliging moet op Schiphol of een vakantie boekt: je hebt op dagelijkse basis te maken met digitale systemen die beslissingen over je maken, vaak zonder dat je er invloed op hebt óf het überhaupt door hebt. Die beslissingen kunnen grote invloed op je leven hebben: je kunt uit de rij worden gehaald op Schiphol, of enkele tientjes meer per maand betalen voor je autoverzekering.

Het Nederlands recht is nog niet klaar voor de keuzes die soms door deze algoritmes gemaakt worden, waarschuwt Zuiderveen Borgesius. “We hebben nu duidelijke regels die mensen beschermen tegen discriminatie op het gebied van huidskleur, geslacht of vergelijkbare kenmerken. Die normen gelden ook voor discriminatie door computers. Maar zulke digitale discriminatie is vaak moeilijk te ontdekken.”

Een tweede categorie problemen is volgens de hoogleraar nog lastiger. Digitale differentiatie kan oneerlijk zijn, terwijl die niet specifiek mensen met een bepaalde huidskleur of vergelijkbaar kenmerk treft. Verzekeraars kunnen bijvoorbeeld algoritmes gebruiken om te voorspellen welke klanten vaker schade claimen. De computer kijkt dan aan de hand van data welke correlaties helpen om dat te voorspellen.

Zo zijn er verzekeraars die hogere premies vragen aan mensen die op een huisnummer met een letter wonen, zoals 1A of 90L. Dat kan oneerlijk zijn. Ook kan digitale differentiatie arme mensen treffen. Denk aan een energiemaatschappij die hogere voorschotten vraagt aan bewoners van een postcode waar vaker betalingsachterstanden zijn. Met zo’n aanpak raak je vooral mensen in arme wijken.

In zijn oratie gaat Zuiderveen Borgesius dieper in op de juridische haken en ogen van dergelijke digitale differentiatie. Dat zijn er namelijk nogal wat: discriminatie van bijvoorbeeld arme mensen of mensen met een bepaald huisnummer is niet verboden. Ook is het soms lastig om te achterhalen op basis van welke data een computer keuzes maakt, en hoe we dat inzichtelijk maken.

Het huidige recht kan mensen ten dele beschermen tegen oneerlijke digitale differentiatie. Zo staan er nuttige regels in het algemene non-discriminatierecht, en in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). We moeten beginnen met die regels beter handhaven. Maar de huidige regels laten ook gaten vallen. Er zijn aanvullende regels nodig.

Deel dit bericht

Plaats een reactie

Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond