Het Jaar van de Media

Fusies, consolidaties, stijgende en dalende oplages, het was een uitgesproken rommeljaar voor de media, waarin vooral regionale uitgevers weer veel kreunden, en zochten naar nieuwe bedrijfsmodellen. Met als toverwoord native advertising.

De belangrijkste ontwikkeling op mediagebied van 2014 krijgt pas volgend jaar echt gestalte, als kabelreuzen UPC en Ziggo samengaan. In oktober gaf de Europese Commissie al zijn goedkeuring aan de overname van Ziggo door Liberty Global, het moederbedrijf van UPC. Met behoud van de naam Ziggo, die Liberty Global blijkbaar sterker inschatte dan die van UPC. Liberty Global hoefde alleen maar te beloven dat het Film1 verkoopt.

KPN, die een zeer machtige partij tegenover zich krijgt, liet meteen weten dat het besluit van de Europese Commissie zou moeten leiden tot deregulering van de breedbandmarkt in Nederland. KPN wordt op dit moment door ACM gereguleerd, terwijl Ziggo ‘vrijuit gaat’. De consolidatie op de kabelmarkt zou de komende jaren nog wel eens een vervolg kunnen krijgen. Er zijn nog steeds regio (zoals Zeeland) en gemeenten waar Ziggo geen greep op heeft. En met een stevige oorlogskas is het makkelijk prooien vangen.

Intussen zwoegden de oude media verder. Staatssecretaris Sander Dekker (Media) kwam met het voorstel om de helft van het programmabudget van de publieke omroep te besteden aan externe producties die onafhankelijke producten ook zelf mogen voordragen aan de NPO, maar werd teruggefloten door de Kamer. Omroepen moesten hun rol als co-producent behouden.

De digitale oplages van de landelijke dagbladen stegen verder, maar die groei ging wederom ten koste van de gedrukte oplage. De grote dagbladen moesten kwartaal na kwartaal weer flink inleveren. En dus regende het ontslagen: bij fotobureau Hollandse Hoogte, bij The New York Times, bij CNN en bij WPG Uitgevers.

De Telegraaf stapte dit najaar als laatste krant over op tabloidformaat in een poging om het verlies van 200.000 lezers in tien jaar te stoppen, maar eindigde het jaar met een omstreden visie die de verkoop van eerder aangekochte online titels niet uitsluit. Online titels als Geenstijl, Dumpert, Jaap.nl, Relatieplanet.nl en Speurders.nl lijken daarmee op de wip te zitten.

Wellicht daarom kreeg het initiatief Blendle, waar je kranten- en tijdschriftartikelen per stuk kunt kopen, in de ogen van sommigen dit jaar ‘onevenredig veel’ aandacht. Was dit nu echt kranten 2.0 of een initiatief dat het zonder Dode Bomen-industrie ook niet gaat redden? Want kritiek was er op Blendle ook. Onder meer van Mark Vletter van Voys. ‘Het door Blendle gekozen ‘betalen- per-artikel-model’, oftewel de iTunes voor nieuws, is een ouderwetse tussenvorm. Ik wil een Spotify voor artikelen.’

De hoop leek dit jaar gevestigd op native advertising, oftewel gesponsorde content die nauwelijks van redactionele content is te onderscheiden. Display advertenties werken niet meer. Aansprekende verhalen wel.  Er waren in elk geval wat doorbraken: Philips startte een grootschalige native advertising-campagne op de website van de Britse krant The Telegraph. Niet minder dan honderd verhalen werden gepubliceerd onder de noemer ‘100 Days of Life Changing Innovations’.

Maar de discussie over transparantie en geloofwaardigheid bleef en native advertising lijkt nog altijd meer de noodzaak van kranten dan de behoefte van lezers.

De elektronische media hadden in elk geval wat meer mogelijkheden. Het was zeker het jaar van de multichannel netwerken, MCN. De nieuwe afkorting gonsde door de bestuurskamers van ’s werelds grootste mediaproducenten. CEO’s van bedrijven als Google, Disney, Yahoo en Time Warner zijn bereid tientallen tot honderden miljoenen euro’s te investeren in bedrijven die worden gezien als dé toekomst van het medialandschap. Deze nieuwe netwerken, die in deze omvang eigenlijk alleen bestaan op YouTube, zijn al groot in de Verenigde Staten en beginnen zich nu te manifesteren op Europees grondgebied. YouTube-fenomeen Mertabi en het dit jaar gestarte multichannel netwerk van RTL (RTL MCN) sloten een tweejarig contract af.

De kanalen worden geclusterd rondom speciale thema’s en demografieën, waarmee het netwerk een bepaald bereik aan mediabureaus en adverteerders kan aanbieden. De eigenaren c.q. producenten van de afzonderlijke kanalen krijgen doorgaans zeventig procent van de inkomsten en het netwerk dertig procent.

John de Mol zag zijn multimediaproject Utopia in de VS mislukken, maar op de thuismarkt zorgde de realitysoap voor voldoende kijkers om het marktaandeel van SBS flink omhoog te krikken.

Netflix breidde zijn bereik in Europa verder uit, en toonde aan dat tegen dit Amerikaanse geweld maar moeilijk is op te boksen: Het Nederlandse WappZapp gooide het bijltje er bij neer. Een steviger antwoord kwam van het gezamenlijke videoplatform NLZiet, waarin de publieke omroepen (NPO), RTL en SBS samenwerken.

In een serie artikelen blikt Emerce tot aan 1 januari terug op 2014.