Customer Capital

Kent u dat liedje nog van Edwin Rutten (Ome Willem): "Ik ben Sinterklaas niet (koor: Sinterklaaaaaaas). Er staat geen geldboom in de tuin. 'k ben toch zeker Sinterklaas niet, ik heb een negatief fortuin. Als er straks bankbiljetten groeien op mijn rug, ben jij de eerste die het hoort. Kom dan nog maar eens terug."

Ondanks de regelmatige pogingen van mij en mijn zussen, speelden onze ouders meestal alleen Sinterklaas rond 5 december. Als ik meer wilde dan mijn zakgeld, moest ik werken, net als mijn vrienden. Zo heb ik in de kroeg gewerkt, krantenwijk, verffabriek, ijzergieterij, maar ook een maand aan de lopende band gestaan in een Zwitserse metaalfabriek en tijdens mijn studie een keer drie weken intern gezeten bij TNO om een nieuw middeltje te testen. Iedereen moest daar de ontlasting opvangen in een plastic zakje, de zaak labellen en in een grote vriezer op de gang mikken; soms deed je echt de gekste dingen om aan geld te komen.

Werken voor je geld. Niets voor niets blijft dat de basis van de markteconomie. Dit geldt ook voor risico-kapitaal. Een Venture Capitalist (VC) verschaft een onderneming kapitaal en krijgt daar meestal aandelen voor terug. Deze kapitaalverstrekking vindt plaats door het leveren van intellectueel kapitaal, geld, of een combinatie, het zogenaamde 'smart money'. Als VC weet je uiteraard nooit zeker of en hoe je je geld terugverdient. In de praktijk koopt een VC dan ook van de ondernemer het geloof dat ie zijn centen terugverdient, bij voorkeur met veel winst. Hoog risico, hoog potentieel rendement.

Er zijn voor ondernemers allerlei goede redenen om venture capital als financieringsvorm te hanteren. Zeer ambitieuze groeiplannen, een product of dienst op de markt brengen waarbij de opstartkosten zeer hoog zijn, internationale expansie, noem maar op. Een groot nadeel van deze financieringsvorm is echter dat ie erg duur is, met name in de startfase van je bedrijf. De onderneming heeft nog niets bewezen en moet dan een behoorlijke hoeveelheid eigendom en zeggenschap afstaan in ruil voor een portie aards slijk. Daarnaast verliest de ondernemer zijn onafhankelijkheid. De VC zal willen meekijken over de schouder van de ondernemer en daarbij niet altijd dezelfde gedachten hebben over de te volgen richting.

Paradoxaal genoeg geven veel ondernemers aan dat juist het streven naar onafhankelijkheid een belangrijke factor is in de beslissing om zelf iets te beginnen, om vervolgens als eerste daad een VC binnen te willen halen. De aantrekkelijkheid van externe financiering is ook nog eens afhankelijk van de kapitaalmarkt. In de huidige situatie, waarin de markten slecht presteren, wordt het aantrekken van extern kapitaal sowieso minder aantrekkelijk. Het aanbod van geld is dalende, waardoor de prijzen (lees rentepercentage of af te staan percentage aandelen) stijgen.

Liever geen 'Gefundenes Fressen', 'papa geld' of 'chocolade muntjes'? Wat dan gezongen? Initiële financiering via eigen geld en vervolgens via klanten kan voor bepaalde ondernemingen erg aantrekkelijk zijn. Kosten kunnen zeer laag gehouden worden, terwijl de productie snel en makkelijk in gang kan worden gezet. In meerdere opzichten is financiering via customer capital in de startfase van je bedrijf, aantrekkelijker dan het werken met risico-kapitaal. Heb je het bestaanrecht van het bedrijf eenmaal voldoende 'bewezen', dan is het inzetten van deze financieringsvorm altijd nog een optie. Eerst klanten werven, dan pas produceren, winst maken en deze winsten snel herinvesteren. Ongezond kan het in elk geval niet zijn om de volgorde investeren-klant-omzet te veranderen naar klant-omzet-investeren. Bovendien is het in dit model lastig om je kosten boven je omzet te laten stijgen. Dit schijnt handig te zijn in het voorkomen van een negatief fortuin.

Job Franken is internetadviseur