Eén voor allen

Nadat unified messagingbedrijf XOIP eind juni aankondigde dat gebruikers voortaan moesten betalen voor haar diensten, hebben tot nu toe zo'n tienduizend (van de 225.000 abonnees) aangegeven te willen betalen. Wat zegt dat, oftewel, wat is eigenlijk het bestaansrecht van Unified Messaging?

De aankondiging van XOIP kwam nogal verrassend. Het bedrijf had nog maar net een persbericht rondgestuurd met de boodschap dat het van plan was gratis voicemail te introduceren, verwijzend naar het bericht dat KPN Telecom voicemail zou gaan doorberekenen aan zijn klanten. Maar waar xoip, in 1999 Europa's eerste UM-service, de eindjes al snel daarna niet meer aan elkaar kon knopen, laat staan de gratis voicemail starten, daar kon kpn deze storm laten overwaaien. Een kritische massa was afhankelijk geworden van voicemail en dat kon en kan niet gezegd worden van Unified Messaging; een technologie die al sinds begin jaren negentig voorhanden is, maar nog altijd relatief onbekend.

Unified Messaging heeft ontegenzeggelijk voordelen, aldus Marijke de Valck, hoofd marketing van ZXFactory, dat exploitant is van zowel de gratis dienst Message4U als de betaalde versie Message4UGold. "Met um kun je bijvoorbeeld je voicemail als wav-bestandje of een fax als tiff via e-mail ontvangen en andersom kun je door middel van text-to-speech in principe je e-mail afluisteren via je 084-nummer. Met Message4UGold krijg je onder meer een berichtennotificatie en kun je gratis berichten doorsturen. Dat alles levert tijdwinst op, want je kunt je berichten makkelijker stroomlijnen en je bent mobieler; kostenbesparing is een aspect, want het maakt bijvoorbeeld een faxapparaat overbodig. Daarnaast is het gewoon leuk, een gadget." Schoorvoetend beaamt De Valck dat het via de voicemail weliswaar mogelijk te horen of er een fax is binnengekomen, maar niet wat de inhoud ervan is. Ook lappen e-mailtekst via je 084-nummer afluisteren, is vooralsnog ondoenlijk.

De vraag is wie er daadwerkelijk zit te wachten op Unified Messaging. Het weinige (internationale) onderzoek voorziet weliswaar groei ? de Radicati Groep verwacht dat het aantal gebruikers de komende vier jaar zal vertienvoudigen en onderzoeksbureau Ovum, dat begin dit jaar wereldwijd 24 miljoen gebruikers registreerde, voorspelt dat dat er eind dit jaar 34 miljoen zullen zijn ? maar volgens Carsten Schmidt, mobile commerce analist bij Forrester, is de dienst te vergezocht: "Als je weet dat slechts vijftig procent zijn mobiele voicemail gebruikt en daarvan misschien tien procent gebruik maakt van de functionaliteit, dan weet je dat weinigen Unified Messaging zullen gebruiken." Hooguit is de dienst geschikt voor een selectieve groep, hoogstwaarschijnlijk zakelijke gebruikers, geeft ook De Valck toe: "Unified Messaging aan de man brengen is nou eenmaal geen brood verkopen."

De volgende vraag: hoe er geld verdiend kan worden met Unified Messaging? Neem het Belgische Winbox .com, dat qua business model oorspronkelijk weinig verschilde van de Nederlandse um-diensten: ondanks een startkapitaal van twee miljoen euro, inkomsten uit bannerreclame, kick-back fees op telefoontikken en 'licensing' bestaat het nog slechts in zwaar afgeslankte vorm. Voor Nederlandse spelers komen daar inmiddels wat abonnementsgelden bovenop (voor Fixs van Planet Telco eenmalig 39,95 gulden, voor xoip vijftien euro per maand of 45 per jaar en, naast de gratis dienst Message4U, voor Message4UGold 35 gulden per maand), maar met de huidige aantallen gebruikers, respectievelijk achtduizend, tienduizend en naar schatting drieduizend, en kosten als investeringen, hosting, het kopen van de Opta-nummers, de infrastructuur, 'dienstontwikkeling', eventuele marketing en operationele kosten, houdt dat niet over.

Tel daar bij op dat grote telecomspelers begonnen zijn zich te roeren. Genie, de mobiele internetdivisie van British Telecom, biedt al e-mail naar sms, Vizzavi van Libertel-Vodafone doet e-mail via text-to-speech op de voicemail en kpn Telecom biedt sinds januari gratis 'VoiceMail in Email, FaxMail in Email en Email in VoiceMail'. Gerard Kosters, kpn corporate communicatie, daarover: "We willen eerst ervaring op doen voordat we uitspraken doen over onze positie. Maar we zijn er natuurlijk niet voor niets mee begonnen."

Nichemarkt

Gerdo Schepel, ceo van asp IntraSites en als zodanig van internetkantoor Annapa .com, heeft weinig hoop voor op zichzelf staande Unified Messaging-diensten. "Laat ik voorop stellen dat ik het een waardevolle dienst vindt, want van onze zestigduizend abonnees maakt zeker vijftien procent er actief gebruik van. Maar Annapa fungeert voor ons louter als visitekaartje voor de customized internetsolutions die wij aan grotere bedrijven leveren. Natuurlijk hebben wij ook gekeken of wij ons zouden kunnen onderscheiden qua um, maar als kpn zich met zijn infrastructuur straks even boos maakt, dan ben je gezien. Vooralsnog zie ik daarom alleen de mogelijkheid voor een nichemarkt, om um als additionele dienst aan te bieden." Een richting die ZXFactory inmiddels voorzichtig is ingeslagen. De Valck: "Wij gebruiken onze opgedane ervaring om um als asp aan bedrijven aan te bieden."

Ook xoip blijkt eieren voor zijn geld te hebben gekozen. Mede-oprichter Michiel van Kuijen. "Het internet-business model en daarmee de marketingtruc om door middel van gratis aanbod zo veel gebruikers binnen te halen, heeft gewoon gefaald. Dat de inkomsten uit banneradvertenties nogal tegenvielen, is algemeen bekend en we hadden dan wel veel gebruikers, maar te weinig mensen maakten vaak genoeg actief gebruik (bellen naar een 084-nummer kost twaalf cent per minuut met een vaste aansluiting van kpn Telecom en bijvoorbeeld 2,85 gulden met Ben prepaid, red.). We richten ons nu verder op de technologie, op innovatieve diensten, die we naar gelang per licentie kunnen verkopen of als component en eventueel kunnen hosten. Met de eigen um-dienst als visitekaartje, ja. Vergelijk ons maar met Porsche, die naast de eigen productie hoogwaardige onderdelen levert aan massamerken als Volkswagen. Wat dat betreft vindt ik die tienduizend aanmeldingen hoopvol. Als asp hebben we inderdaad nog een lange weg te gaan, maar we hebben tenminste één deal met Wish en de interesse is er."

Voor een grotere groep (consumenten) zou um, aldus Schepel, pas eventueel bestaansrecht kunnen krijgen als een en ander daadwerkelijk als één pakket wordt aangeboden. "Het probleem is dat mensen nu allerlei nummers en adressen bij verschillende dienstverleners hebben uitstaan. Als er een partij is die dat allemaal in één kan aanbieden, wordt het een stuk simpeler."

"Het valt niet te ontkennen dat mensen mobieler worden en veel meer gebruik maken van voicemail en e-mail. Dat is ook alles wat je nodig hebt, de rest is franje. Nu is dat nog 'of of', maar op den duur wordt dat één geïntegreerde, persoonlijke userbox, waar van alles in kan worden gedropt. Zoals een postbus. En dan is het iets wat velen moeten hebben, daar ben ik van overtuigd", stelt ook Kuijen. Om daar strijdbaar aan toe te voegen: "Bovendien is de kans niet ondenkbaar dat we bij deze volgende stap in de evolutie van um een rol kunnen spelen. Want kpn mag dan de infrastructuur hebben, wij hebben de expertise. En die gratis voicemail zijn we ook nog altijd van plan."