ICT-adviseur: geen behoefte aan nieuwe technologische ontwikkelingen

De vooropleiding van de heer Kloosters is mij onbekend, maar duidelijk is dat hij de maatschappelijke functie van de ingenieur niet kent. Het zijn juist ingenieurs die maatschappelijke toepassingen ontwikkelen op basis van de techniek. Zo is Philips een werkgever met veel ingenieurs in dienst die technologie omzetten in handzame vindingen als CD's, DVD's, dunne beeldschermen etc. Helaas is het aantal ingenieurs en studenten aan Technische Universiteiten de afgelopen jaren enorm gedaald. Dit belooft dus niet veel goeds voor de toekomst. De oplossing kunnen we helaas niet verwachten van de in Nederland toch al sterk oververtegenwoordigde alfa's. Wellicht refereert de heer Klooster met 'techneuten van de tekentafel' aan drs. en dr. met een Beta achtergrond.

Dat "techneuten" zelf vaak niet in staat zijn te bedenken wat de gebruiker nu echt wil of kan met ICT lijkt me door bijna iedereen beaamd, behalve misschien door de "techneuten" zelf. Overigens zijn psychologen, sociologen en gedragswetenschappers geen alfa's maar gamma's. Dat betekent een beetje beta en een beetje alfa. Mede daarom kunnen ze vaak dienen als intermediar tussen "techneuten" en gebruikers.

Ik ben het niet met de heer Klooster eens alhoewel ik zijn standpunten wel kan begrijpen. Het is inderdaad waar dat veel techneuten niet verder kijken dan hun eigen vakgebeid, en denken dat techniek 'leading' zou moeten zijn. Natuurlijk is dat niet zo, en is de manier waarop techniek wordt ingezet, het concept en de communicatie er over ook heel belangrijk. Je moet dus bedenken in welke context je techniek ziet. Ik zie techniek als onderdeel in een samenspel van disciplines. Precies zoals marketeers, juristen, bedrijfseconomen, fiscalisten, verkopers en noem ze maar op, op hun eigen vakgebieden innovatief zijn en daarmee waardevolle bijdragen leveren aan samenleving en economie, zo is het van groot belang dat ook op technisch gebied de innovaties door gaan. De visie van de heer Klooster getuigt helaas van zijn onvermogen de zaken vanuit een ander perspectief dan het zijne te zien, ironisch genoeg precies dezelfde tekortkoming die hij zelf bij techneuten ziet.

Geen behoefte aan technologische ontwikkelingen? Ik zou zeggen, geef mij: een airconditioning die geen broeikaseffect veroorzaakt; een auto die op waterstof rijdt; goedkope energie uit wind en zon; road-pricing zonder privacy-probleem; muziekdistributie die niet kopieerbaar is; een computer met een stabiel operating system. Werk genoeg lijkt me, voor techneuten als ing. Klooster. Als hij dat nu allemaal even ontwikkelt, zorgen wij gamma's en domme HBO'ers wel voor het nuttig gebruik er van.

Waar komt toch dat waanidee vandaan dat alle techneuten alleen maar kaas gegeten hebben van techniek, en niet van de praktische toepassing ervan? Alsof techneuten van een andere planeet komen. Alsof ze niet ook in deze wereld leven, en naast ontwikkelaars ook gewoon gebruikers zijn. Waar de f*** denken jullie dat jullie op dit moment gebruik van maken? Technologie waarvan de toepassing door sociologen is verzonnen? Kom nou toch. Techneuten bedenken nieuwe toepassingen, 9 van de 10 keer zijn die onbruikbaar (ook voor de techneuten zelf), en een keer zit er iets bij dat wel nuttig blijkt. Dat men ondertussen met veel onbruikbare technologie opgezadeld wordt is het werk van guru's, kooplieden en consultants, niet van de techneuten. Het zijn ook zij die lopen te verkondigen hoe die technologie gebruikt zou 'moeten' worden, de meeste techneuten kunnen dat prima loslaten. Alfa's/gamma's verzinnen geen nieuwe applicaties, het enige wat zij doen is observeren hoe pioniers vaak op onverwachtte wijze gebruik maken van nieuwe technologie, om daar vervolgens een naamkaartje en een mooie theorie aan te hangen. Maar dat is wat anders dan een applicatie 'verzinnen', dat is meestal niets meer dan twee stappen achter de feiten aan lopen.

Techneut, je slaat de plank mis (en ik ben ook techneut). Wat mijn dagelijkse ervaring is is dat technologieen worden bedacht door techneuten, en dat produktontwikkeling een multidisciplinaire aangelegenheid is. Techneuten brengen iets in, maar niet-techneuten net zo goed en soms zelfs beter.

De heer Klooster zou zich drukker moeten maken om het begrijpen van de behoeften van mensen en het beleid van ondernemingen. Als je met iets komt waar behoefte aan is en je vraagt er een redelijke prijs voor, dan heb je echt niemand nodig om mensen te helpen 'bij de acceptatie'. De jongens en meisjes van de strottenduwerij heb je alleen nodig als je met iets komt dat vrijwel niemand wil hebben. Dan geldt het volgende:- Als je de aanschaf niet kan verplichten en mensen hebben goede alternatieven, dan redt je uitvinding het zeker niet (denk aan DCC, CDi).- Als je de aanschaf wel kan verplichten maar mensen hebben goede alternatieven, dan is er potentie maar meestal geen doorslaand succes (zoals de Chipknip en Chipper tot ongeveer 2000). Hier kunnen de strottenduwers hun ei kwijt met demonstraties, proefprojecten en alle andere fijne technieken. Pas als je de alternatieven nagenoeg elimineert, zal men zuchtend en steunend akkoord gaan (zoals automobilisten met de Chipknip nu je met gewoon kleingeld niet meer kunt parkeren, zoals bejaarden met de PIN-pas nu we hen de 'keuze' bieden tussen leren pinnen of met een bom duiten over straat lopen en zoals wij allemaal met het ultieme voorbeeld – de euro). Ook in dit geval is er werk voor de strottenduwers: er is begeleiding nodig voor de niet-kunners en niet-snappers en ontmoediging voor de niet-willers. En je zal zien: de acceptatie is enorm. Maar op sympathie hoef je niet te rekenen.

De discussie zoals die hier gevoerd wordt is een bijzonder aardige discussie. Over het algemeen is men bezig de eigen sympathieen c.q. gedachten te verdedigen. Ik zou het volgende willen voorstellen: Kijk nu eens kritisch naar je eigen vakgebied.Techneuten: een schitterend en handig product is heel mooi, maar kunnen de commerciele mensen het verkopen? Denk aan de complete tandartspraktijk van Philips (fantastisch toch, om zo'n bedrijf binnen de nationale grenzen te hebben): superluxe, van alle gemakken voorzien maar niet verkocht. De prijs lag veel te hoog en de markt zat hier niet op de wachten. Economen: wij kijken naar de effecten en maken voorspellingen en (jawel) modellen die, heel kort door de bocht, betrekking hebben op voorspellingen omtrent winsten en break-even-punten. Dragen wij iets bij aan de fysieke transformatie van grondstoffen e.d. tot product? Niet echt. Psychologen: Als ik de discussie zo lees zou het zijn dat alle stromen bij Psychologen geconvergeerd zouden worden. Zijn dit soms commerciele mensen? Maken zij analyses over de verwachte afzet. Flauwekul natuurlijk, ze kunnen in commercieel opzicht ter ondersteuning dienen in een commercieel team. Mijn conclusie is dan ook: Iedereen is afhankelijk van elkaar. Techneuten ontwerpen een mooi product op basis van analysen gemaakt door commerciele mensen, logistici zorgen voor inkoop, productie en transport en tenslotte zorgen de commerciele mensen (samen met de psychologen) voor de daadwerkelijke afzet van het product. Er is sprake van een cirkel. Wordt een schakel verwijderd, dan is de cirkel waardeloos.

Ik vind de laatste reactie van Econoom een zeer waardevolle en mijns inziens aanleiding voor een nieuwe discussie. Waar komt de altijd aanwezige strijd vandaan tussen de beta's en de alfa's/gamma's? Natuurlijk is het zo dat deze 1e groep een studie veriicht die is gericht op de allerkleinste kernen van onze fysieke wereld, daar waar dit in de tweede groep vooral betrekking heeft op sociaal gedrag en dus zogenaamd geen vaststaande feiten. Het is echter wel een feit dat dit sociaal gedrag tot veel problemen leidt en altijd weer nieuwe vragen oproept, met wellicht een nog hogere frequentie bij de groeiende technologische applicaties. Dit lijkt mij eens temeer een argument de rol van alfa's/gamma's te benadrukken. De argumenten van Econoom onderschrijf ik van harte.