Bits of Freedom dient namens miljoenen Nederlanders formele klacht in over geheime diensten bij toezichthouder

Digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom dient namens miljoenen burgers een klacht in bij de Afdeling Klachtbehandeling van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. De organisatie stelt dat de geheime diensten onrechtmatig in het bezit zijn van gegevens van miljoenen burgers waar zij geen onderzoek naar doen, en vraagt nu de toezichthouder om een oordeel. Het is de eerste keer in de geschiedenis van de toezichthouder dat er een zogeheten ‘class-action’ klacht bij de toezichthouder is ingediend.

De klacht betreft de zogeheten ‘relevantiebeoordeling’. De AIVD en MIVD hebben bulkbevoegdheden, bevoegdheden waarbij ze enorme bergen gegevens verzamelen van miljoenen mensen, waarvan het overgrote deel gaat over mensen waar de diensten geen onderzoek naar doen of zullen gaan doen. Dat doen de geheime diensten om een klein deel binnen te kunnen halen dat wél relevant is voor een onderzoek. Vervolgens moeten alle gegevens die niet relevant zijn zo snel mogelijk worden vernietigd. De geheime diensten doen hier echter veel te lang over volgens de klacht. Bovendien beoordelen de geheime diensten de gegevens als gehele dataset, in plaats van individueel, waardoor veel gegevens van burgers worden bewaard en kunnen worden gebruikt. De afdeling Toezicht van de CTIVD beoordeelde deze praktijk eerder al als ‘kunstgreep’ en oordeelde deze praktijk in strijd met de wet. De verantwoordelijke ministers van Binnenlandse Zaken en Defensie, legden dit advies naast zich neer.

Daarom stapt Bits of Freedom nu naar de toezichthouder met een formele klacht. De Afdeling Klachtbehandeling van de CTIVD heeft namelijk in tegenstelling tot de Afdeling Toezicht bindende bevoegdheden en kan dus eisen dat de gegevens worden vernietigd.

Een uitspraak van de CTIVD wordt in de komende weken verwacht.