Coach-app laat longpatiënt bewegen

Het stimuleren van fysieke activiteit is een essentieel doel in de behandeling van COPD  (chronische longziekte), maar de huidige behandelmethoden slagen er niet in het dagelijkse activiteitengedrag effectief te verbeteren. Dit komt doordat er enerzijds te weinig inzicht is in de daadwerkelijke fysieke activiteit in het dagelijks leven van de patiënt, en anderzijds er geen intensieve behandelingen zijn die de patiënt voortdurend helpen om actiever te worden. De resultaten van promovendus Monique Tabak van de Universiteit Twente en onderzoeker bij Roessingh Research and Development laten zien dat inzicht in het activiteitenpatroon van een individuele patiënt en een slimme activiteitencoach op de Smartphone positief bijdragen aan verbetering van het dagelijks activiteitengedrag van patiënten met COPD.

COPD is een veel voorkomende chronische longziekte en helaas niet te genezen. Kortademigheid is één van de belangrijkste symptomen van COPD, waardoor patiënten beweging zoveel mogelijk vermijden. Hierdoor ontstaat een inactieve levensstijl gevolgd door een afname in conditie. Deze negatieve spiraal wordt verergerd door exacerbaties (een longaanval). Ook het feit dat huidige behandelmethoden niet worden toegepast in de dagelijkse omgeving van de patiënt draagt mogelijk bij aan de beperkte effectiviteit. Telemedicine – het gebruik van ICT voor zorg op afstand – kan een dergelijke behandeling in het dagelijks leven mogelijk maken.

Monitoren activiteitengedrag
Het onderzoek dat bij  Roessingh Research and Development is uitgevoerd, laat zien dat patiënten met COPD aantoonbaar minder actief zijn in vergelijking met gezonde personen. Daarnaast laten patiënten met COPD een activiteitenpatroon zien dat minder gelijkmatig over de dag is verdeeld. Ook zijn de patiënten zich niet goed bewust van hun (te lage) mate van activiteit. Het monitoren van activiteitengedrag en het geven van feedback op basis van dit gedrag is daarom belangrijk.

Een nieuwe aanpak: de ActiviteitenCoach
Om de dagelijkse activiteit te verbeteren is de ActiviteitenCoach ontwikkeld. Een activiteitensensor om de activiteit te meten en een Smartphone om feedback op te ontvangen. Deze feedback bestaat uit een activiteitengrafiek met daarin de gemeten activiteit en de streefactiviteit. Daarnaast ontvangt de patiënt motiverende tekstberichten op de Smartphone. En is tevens een game bedacht als stimulans: de ‘orange submarine game’, waarbij de onderzeeër je activiteiten illustreert.
Het onderzoek laat zien dat de ActiviteitenCoach positief bijdraagt aan een verbetering van het activiteitenniveau: de feedbackberichten worden goed opgevolgd en een regelmatig gebruik van de activiteitencoach zorgt voor een actievere levensstijl.

Telemedicine-programma
De ActiviteitenCoach is ook geïntegreerd in een telemedicine-programma, met als doel verbetering van dagelijkse activiteit én zelfmanagement van exacerbaties. Hiervoor konden patiënten via een webportaal hun symptomen bijhouden en kregen ze automatisch gegenereerd advies om direct te starten met medicatie in het geval van een dreigende exacerbatie. Op het webportaal staat een online oefenprogramma met video’s van fysiotherapie-oefeningen en is er de mogelijkheid tot teleconsultatie. Dit programma werd gedurende 9 maanden gebruikt in zowel de eerste- als tweedelijns zorg. De resultaten laten veelbelovende veranderingen zien in klinische uitkomstmaten, en patiënten zijn tevreden met de ontvangen zorg.

Een stap voorwaarts naar een nieuwe behandeling
Het promotieonderzoek geeft aan dat telemedicine COPD patiënten ondersteunt in een gezonde actieve levensstijl en in het zelf behandelen van exacerbaties. De uitdagingen liggen in de verdere ontwikkeling van intelligente technologie en de volledige implementatie van telemedicine in de COPD zorg.

Meer informatie
Monique Tabak promoveert op vrijdag 7 februari aan de UT. Haar promotoren zijn prof.dr.ir. Hermie Hermens en prof.dr. Miriam Vollenbroek-Hutten. Het proefschrift “Telemedicine for patients with COPD – New treatment approaches to improve daily activity behaviour” is per e-mail opvraagbaar. Het onderzoek behoort tot het Instituut CTIT en is uitgevoerd bij Roessingh Research and Development. Contactpersoon voor de pers is drs. Janneke van den Elshout, adviseur wetenschapsinformatie Universiteit Twente.