Dyflexis: geautomatiseerde omgevingen vragen om nieuwe wetgeving

Den Haag, 23 september – Automatisering en robotisering zullen de komende jaren het productietempo verder opvoeren. Voor bedrijven betekent dat hogere efficiëntie, lagere kosten en de mogelijkheid om schaarse arbeidskrachten slimmer in te zetten. Maar voor medewerkers kan het ook extra druk en stress opleveren als planningen niet mensgericht zijn. Dyflexis, specialist in Workforce Management Systemen, pleit daarom voor een stevige modernisering van wetgeving die de productiviteit en het welzijn beter in balans houdt.

Nederland behoort inmiddels tot de koplopers in Europa qua robotdichtheid. Dat versterkt onze concurrentiekracht, maar vergroot ook het spanningsveld op de werkvloer: robots kennen geen vermoeidheid, maar medewerkers hebben wel rust en herstel nodig. De huidige Arbeidstijdenwet sluit daar onvoldoende op aan, zeker nu productieprocessen steeds vaker 24/7 doordraaien.

Die groei in robotisering wordt aangejaagd door drie trends: een structureel tekort aan personeel, toenemende productiviteitsdruk en technologische vooruitgang. Een voorbeeld daarvan zijn cobots: collaboratieve robots die zij aan zij met mensen werken. Ze maken robotisering toegankelijk voor kleinere bedrijven en sectoren waar volledige automatisering niet haalbaar is. Dat biedt voordelen, maar roept ook de vraag op: hoe voorkomen we dat medewerkers het tempo van machines moeten volgen?

Wetgever moet in actie komen

Dyflexis benadrukt dat alleen nieuwe kaders vanuit de politiek kunnen voorkomen dat de kloof tussen mens en machine verder groeit. Het bedrijf doet drie concrete voorstellen richting Den Haag en Brussel:

1. Digitale borging van balans in robotgestuurde processen

Robots draaien 24/7 door, maar medewerkers hebben grenzen. Zonder duidelijke spelregels kunnen planningssystemen werknemers onbedoeld in hetzelfde ritme meesleuren. Wetgeving moet daarom verplicht stellen dat:

• Rust- en hersteltijden standaard in digitale planningen worden opgenomen.
• HR-systemen kunnen aantonen dat werkpatronen menselijk verantwoord zijn.
• Algoritmes niet uitsluitend optimaliseren op productiesnelheid, maar ook op welzijn.

Zo wordt naleving van arbeidswetgeving ingebouwd in technologie zelf, en blijft robotisering een hulpmiddel in plaats van een bron van uitputting.

2. Bescherming tegen monotone resttaken

Robotisering neemt veel fysiek zwaar en repetitief werk over, maar laat vaak juist de meest monotone en stressvolle resttaken bij mensen achter: langdurig toezicht houden, storingen monitoren, kwaliteitscontroles uitvoeren of ingrijpen bij piekdrukte. Deze werkzaamheden vragen hoge concentratie, maar zijn mentaal belastend en vergroten het risico op stress, verveling en burn-out.

Dyflexis pleit daarom voor wetgeving die afdwingt dat:

• Taken evenwichtiger verdeeld worden: monotone resttaken mogen niet structureel bij dezelfde groep medewerkers terechtkomen.
• Roulatiesystemen en taakvariatie verplicht worden ingebouwd in HR-processen.
• Welzijnsindicatoren (zoals stressbelasting en verloop) onderdeel worden van de beoordeling of werkverdeling verantwoord is.

3. Arbo-richtlijnen voor mens-robot samenwerking

Waar robots en mensen steeds vaker zij aan zij werken, lopen werknemers nieuwe risico’s. Denk aan fysieke veiligheid zoals botsingen met cobots en werken in een hoog tempo naast lopende systemen. Tegelijkertijd zijn er ook subtielere vormen van belasting: langdurig toezicht houden, constant alert zijn op storingen en het gevoel altijd op de machine te moeten letten.

De huidige Arbowetgeving is grotendeels geschreven voor traditionele werkvloeren en houdt onvoldoende rekening met deze nieuwe realiteit. Dyflexis pleit daarom voor aanvullende richtlijnen die specifiek ingaan op gezondheid en veiligheid in geautomatiseerde omgevingen. Die zouden moeten vastleggen dat:

• Veiligheidseisen worden aangepast aan samenwerking met cobots en autonome systemen.
• Mentale belasting (zoals continu toezicht of piekdrukte) expliciet wordt meegenomen naast fysieke belasting.
• Werkgevers verplicht worden risico-inventarisaties uit te voeren die specifiek ingaan op mens-robot interactie.

Duurzame balans tussen mens en machine

“De discussie over robotisering gaat vaak over productiviteit en technologische vooruitgang”, zegt Bastiaan Schoonhoven, CCO bij Dyflexis. “Dat is belangrijk, maar het echte vraagstuk is: hoe zorgen we dat werknemers niet de dupe worden van die vooruitgang? Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om werk menswaardig, veilig en uitdagend te houden, ook als robots steeds meer taken overnemen. Als we die balans weten te vinden, dan wordt robotisering geen bedreiging maar juist een kans voor duurzame groei en sterkere organisaties.”