Online leugendetector UvA in de race voor HiLL Innovation Justice Award

‘Onze fabrieksmedewerkers krijgen het minimumloon betaald’, zegt de eigenaar van de sweatshop. Maar klopt dat wel? Psychologen van de Universiteit van Amsterdam ontwikkelden een concept voor een online leugendetectiesysteem dat kan achterhalen of werkgevers in lagelonenlanden de waarheid spreken. Het concept is genomineerd voor de Innovation Justice Award, een initiatief dat onder meer wordt gesteund door het Ministerie van Economische zaken.

Slechte arbeidsomstandigheden pakken niet alleen negatief uit voor de medewerkers van fabrieken in lagelonenlanden, ook kledingconcerns kunnen er reputatieschade door oplopen. Veel bedrijven hebben daarom gedragscodes opgesteld waarin bijvoorbeeld staat opgenomen dat het bedrijf in elk geval het minimumloon betaalt en dat er sprake is van goede arbeidsomstandigheden.

Fraude en bedrog lastig te achterhalen

Ondanks deze afspraken lichten leveranciers en fabriekseigenaren hier nog vaak de hand mee, om er zelf financieel beter van te worden. Hoewel er diverse auditing-systemen zijn om te controleren of bedrijven zich aan de regels houden, is fraude en bedrog vaak lastig te achterhalen.

Betrouwbare leugentest

Psychologen van de Universiteit van Amsterdam ontwikkelden onder leiding van Bruno Verschuere daarom een concept voor een wetenschappelijk verantwoord, online leugendetectiesysteem, de BaIAT, waarmee eenvoudig kan worden vastgesteld of de partners van de kledingconcerns betreffende landen wel echt de waarheid spreken als het gaat om de betaling van het minimumloon. Dat systeem toont onder meer herhaaldelijk statements op het scherm, waarop respondenten moeten reageren. De snelheid van de reacties geeft een indicatie van de betrouwbaarheid van de antwoorden. De test, die 10 minuten duurt, heeft een betrouwbaarheid van zeker 80 procent.
Op deze manier kunnen kledingconcerns inschatten of hun partners betrouwbaar zijn of niet, en of nader onderzoek nodig is.

Over de award

Het systeem is genomineerd voor de HiiL Innovating Justice Award, een initaief van Innovation Justice, een platform voor oplossingen op het gebied van recht. Innovating Justice wordt onder meer gesteund door Agentschap NL van het ministerie van Economische Zaken. Met het geld dat met de prijs gepaard gaat (er zijn drie prijzen: 50.000, 30.000 en 20.000 euro) kunnen de onderzoekers hun concept omzetten in een definitief systeem.