Wetenschappers maken 3D-prints van schilderijen oude meesters

Van drie beroemde schilderijen (Rembrandts ‘Joodse bruid’, een zelfportret van Rembrandt en ‘Bloemen in Blauwe Vaas’ van Van Gogh) zijn hoge resolutie 3D-prints gemaakt. Hiervoor tekenden het onderzoeksteam van TU Delft-hoogleraren Joris Dik, Pieter Jonker en Jo Geraedts en het printtechnologiebedrijf Océ. Vandaag, 23 september, presenteren de makers hun replica’s op de conferentie Technart in het Rijksmuseum. Dit is een internationale conferentie van kunstexperts en wetenschappers, gewijd aan de nieuwste natuurwetenschappelijke technieken om kunstwerken te onderzoeken.

Ontwikkeling

Een ‘lookalike-wedstrijd’ met de originelen was niet het doel van de makers van de 3D-prints. Joris Dik benadrukt: Het is een techniek in ontwikkeling, met het doel de oppervlakte-eigenschappen van het origineel zo dicht mogelijk te benaderen. We combineren nu reliëf en kleur in 3D, wat al een heel nieuwe dimensie is. Op termijn willen we ook andere relevante eigenschappen kunnen printen, zoals bijvoorbeeld glans en transparantie.’

Scans

Schilderijen zijn opgebouwd uit verschillende lagen en materialen, en vaak aangetast door de tand des tijds. Met scans en 3D-prints kunnen onderzoekers het maakproces blootleggen en achterhalen hoe het schilderij eruit zag voordat bijvoorbeeld de kleuren vervaagden. Océ heeft op basis hiervan een hoge kwaliteit reproduktie van het schilderij gemaakt. Het resultaat is uniek in de wereld.

Eerder fasen

Dik: ‘We kunnen op dit moment 3D-prints maken van de Joodse Bruid zoals die er nu uitziet, maar op termijn willen we ook replica’s maken van eerdere fasen. Wat kunsthistorici en restauratoren nooit kunnen en mogen doen met het origineel kan en mag wel met de 3D-replica’s: experimenteren.’
Stephan Koopman van Océ voegt toe: ‘Nu wordt zichtbaar welke verborgen figuren of details eerder in het schilderij waren verwerkt. Maar ook het samenstellen van verschillende kunstwerken voor exposities, die normaal nooit worden uitgeleend, is mogelijk en scholieren en studenten kunnen dankzij de 3D printtechnologie met hun handen voelen welk effect reliëf aan schilderijen geeft. Ook jonge kunstenaars experimenteren met onze hoge resolutie 3D printtechnologie en dit wordt tijdens de Dutch Design Week in oktober aan het publiek getoond.’