Kopieerheffing: wie krijgt de miljoenen?
Als het Nederlandse bedrijfsleven de facturen betaalt die nu door de Stichting Reprorecht verstuurd worden voor het gebruik van auteursrechterlijk beschermd werk, dan komen er dit jaar tientallen miljoen extra inkomsten ter beschikking voor uitgevers en makers. Reprorecht zelf gaat ervan uit het eerste jaar de helft van de beoogde repro-incasso te realiseren. Dat zou een kleine veertig miljoen Euro opleveren, bovenop de vijf miljoen die al door de publieke sector afgedragen wordt. Deel 2 van de Emerce-serie over de kopieerheffing. (Zie ook deel 1 .)
Hoe wordt dat geld verdeeld? Bij muziek en films bestaat reeds een systeem waardoor rechthebbenden rechtstreeks een vergoeding ontvangen voor een groot deel van het gebruik. Wanneer er een cd verkocht of een single gedraaid wordt voor de radio, zorgt Buma/Stemra voor registratie en verrekening. Ook bij boeken is de afrekening relatief simpel. Ingewikkeld wordt het echter bij artikels, foto's en illustraties die via de drukpers verspreid worden.
De verdeling van de kopieerpenningen (de zogenoemde repartitie) regelt de Stichting Reprorecht volgens woordvoerder Bakker Schut op basis van hetzelfde marktonderzoek dat ook dient om de heffing vast te stellen. In dat onderzoek is immers vastgesteld welk aandeel verschillende media-categorieën hebben in het kopieervolume. Openbare instellingen zoals de overheid en het onderwijs, die al sinds 1984 aan een kopieerheffing onderhevig zijn, gebruiken relatief veel materiaal uit dagbladen en wetenschappelijke tijdschriften. In het bedrijfsleven zijn vooral de zakelijke media populair. Ruim de helft van alle auteursafdrukken wordt gekopieerd uit vakbladen; dagbladen en publiekstijdschriften vertegenwoordigen slechts een procent of dertien.
Vakbladen
Voor de bladenmakers heeft de nieuwe kopieerheffing ingrijpende gevolgen. Uit Reprorecht's jaarverslag over 2001 blijkt dat van de circa 6,6 miljoen aan Nederlandse uitkeringen (afkomstig van overheid en onderwijs) de helft bij uitgevers van publiekstijdschriften terechtkwam. Twintig procent ging naar de vakbladen, en vijftien procent belandde bij wetenschappelijke uitgaven. De repartities over 2003 worden waarschijnlijk heel anders verdeeld. Het totaalbedrag is uiteraard hoger, maar bovendien krijgen de vakbladen een groter deel. Uitgaande van 35 miljoen aan inkomsten voor Nederlandse rechthebbenden (een deel van de kopieerheffing wordt immers uitgekeerd aan buitenlandse rechthebbenden), zien de vakbladen, die twee jaar geleden nog 1,4 miljoen op hun rekening bijgeschreven kregen, hun inkomsten toenemen tot een slordige 20 miljoen. De publieksbladen moeten in relatieve zin inleveren, maar omdat het totale bedrag hoger is zien zij hun deel groeien van 3,4 miljoen naar circa 6 miljoen.
De repartitie is zo opgezet dat uitgevers zich verplichten tenminste de helft van hun uitkering aan de makers door te geven. Die beloning dient gebaseerd te zijn op het aandeel van de auteur in het totaal aan pagina's of op de betaling van zijn bijdragen. Wanneer de auteur in dienst is bij de uitgever, liggen de rechten doorgaans ook bij het bedrijf. De uitgever kan dan een groter deel van de uitkering op zijn eigen rekening bijschrijven. Voor zelfstandige auteurs betekent deze regeling echter een interessante bonus bovenop hun gangbare inkomen. Hun aandeel in de reprobijdragen kan oplopen tot duizenden euro's. Freelance auteurs wiens werk gepubliceerd wordt door uitgevers die geen gebruik maken van de repartitiegelden, kunnen direct bij Reprorecht aankloppen.
Freelancers
Omdat veel uitgevers de verrekening van auteursrechten met freelancers lastig vinden, is de Stichting Nieuwswaarde opgericht. Deze stichting is nu vooral actief voor rechthebbenden van omroepen, kranten en publieksbladen (naast auteurs ook fotografen), bevestigt Hans Verploeg die namens de NVJ in het bestuur zit, maar de instelling wil ook graag de freelancers van de vakbladen vertegenwoordigen. Vakbladen werken vaker met freelancers en er dient binnenkort jaarlijks een paar miljoen euro extra verdeeld te worden binnen deze groep. Verploeg wil dat onderwerp de komende weken aan de orde stellen in overleg met het Nederlandse Uitgevers Verbond . Afgelopen jaar had Nieuwswaarde een half miljoen te verdelen. Knelpunt daarbij is dat veel auteurs zich niet aangemeld hebben, en het derhalve lastig is een rechtvaardig uitkeringssysteem op te zetten. "Onze achterban is niet altijd even duidelijk," verzucht Verploeg.
Secretaris juridische zaken Michel Frequin van de NUV verwacht niet dat Nieuwswaarde voet aan de grond krijgt bij de vakbladen. Die hebben reeds goede systemen opgezet om het werk van hun freelancers te registreren en de rechtenvergoeding te distribueren. Voor het NUV is de zakelijke kopieerheffing de kroon op een kwart eeuw lobbyen. Het gesputter van VNO-NCW wordt door Frequin dan ook afgedaan als een laatste stuiptrekking tegen de heffing. Hij wijst er evenals Verploeg op dat de Stichting Reprorecht al sinds 1974 tevergeefs probeert auteursrechten te verzilveren. In vergelijking met overheid en onderwijs heeft het bedrijfsleven negentien jaar uitstel gekregen. VNO-NCW heeft de afgelopen jaren ook nog eens met succes voorkomen dat het kopieer-dubbeltje verhoogd zou worden tot een kwartje. De werkgeversvereniging was bovendien betrokken bij de manier waarop de hoogte van de heffing vastgesteld wordt – op basis van een steekproef. Nu er zoveel gekopieerd blijkt te worden, kan VNO-NCW moeilijk de heffingsgrondslag weer ter discussie stellen, meent Frequin. "Wij waren zelf ook verrast door de omvang van het fenomeen. Dat er zoveel gekopieerd wordt, was nieuw voor het NUV."
Deel dit bericht
Plaats een reactie
Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond
8 Reacties
Piet
Het idee dat deze heffing 40 miljoen euro zou opleveren is volstrekt onzinnig: dankzij deze heffing wordt het kopieëren namelijk ineens rechtmatig, en de heren ondernemers zullen dan ook veel meer gaan kopieeren dan voorheen. Voor deze heffing was het echt not done om met kopietjes bij je klanten aan te komen, maar nu is dit volkomen legaal. Sterker nog: je gooit je naam gewoon te grabbel als je je klant z'n centen aan dure originelen uitgeeft!
Dick
Yes, eindelijk is het zover!Het toverwoord Repartitie is gevallen en daar ben ik enorm blij mee, ik hoop dat dit slechts het topje van de ijsberg is en dat straks na het afronden van de "software" de Stichting Reprorecht zich opheft en heel snel bij het ministerie van justitie gaat werken.Zou het dan toch kunnen, repartitie op snelheidsovertredingen? Lijkt me fantastisch om te kunnen lezen dat het verrassend is dat er zoveel mensen met hun auto te snel rijden. Op naar de 10 eurocent (of 25 eurocent) per snelheidsovertreding.
Diederick
Hoe irriteert men de kleine ondernemer? Stuur hem gewoon een factuur van 60(!) euro voor Reprorecht. Ik maak geen gebruik van dit recht en heb nu al meer dan 2 uur noodgedwongen aan dit onderwerp moeten besteden. Weggegooid geld! Kan ik de factuur hiervoor naar de Stichting Reprorecht sturen??
A Hendriks
Welke miljoenen? Stichting Reprorecht gaat zo slordig en willekeurig aan het werk, dat al die miljoenen waarschijnlijk opgaan in de kosten van het afhandelen van alle bezwaarschriften en daaruit volgende procedures. En dat is zelfs alleen als de miljoenen die ze denken binnen te halen er ook echt zijn, want hoe betrouwbaar is dat onderzoek naar het kopieergedrag nou werkelijk, als ze er bij ons al een 100-voud naast zitten? (die 100 kopieën die wij hier maken, als ze uberhaupt al 10,3% reprorechtplichtig zouden zijn (wat geen enkele kopie is), levert minder op dan de kosten van het materiaal en porto wat hierheen gezonden is)
Donders
Eigenlijk is het vreemd dat dezelfde uitgevers en waarschijnlijk ook schoorvoetende de verenigde auteurs die een kwart eeuw hebben lopen lobbyen voor hun kopieerdubbeltje, nu aan de zijlijn blijven staan terwijl de Stichting Reprorecht opdraait voor de uitvoering. Daar mankeert vanalles aan. Maar waarom doen de NUV en de NVJ helemaal niets om de maatschappelijke acceptatie van het reprorecht te bevorderen? Er zijn een kwart miljoen ondernemers die nu een hekel krijgen aan het auteursrecht. VNO-NCW scoort het ene doelpunt na het andere. Een paar welgemikte kamervragen, en het reprorecht is zo weer van de baan. De uitgevers moeten hun pr-mensen aan het werk zetten; dit is geen zaak voor juristen meer. Anders gaan die miljoenen aan hun neus voorbij.
Paul van Keep
Donders, die 250.000 ondernemers krijgen niet zo zeer een hekel aan dat auteursrecht, maar wel weer aan de overheid die via weer een stichting op volstrekt willekeurige wijze aan repartitie wil doen. Dit lokt excessen uit zoals iedereen heeft kunnen lezen hier op Emerce en ongetwijfeld ook op andere fora. Bedrijven die meer aan reprorecht zouden moeten betalen dan ze nu aan papier, toner en abonnementen op tijdschriften gezamelijk per jaar kwijt zijn.En eigenlijk is het niet meer dan een voorzetting van een al langer geldende en eveneens absurde heffing op CDs, de heffing thuiskopie. Mijn bedrijf maakt standaard software en levert deze uit op CD-Rs. Als wij deze CD-Rs met onze eigen graphics bedrukt inkopen krijgen we een extra heffing aan onze broek van die stichting thuiskopie. Dat geld gaat naar het bestuur van de stichting en wat er overblijft gaat vervolgens naar platenlabels en makers van computerspelletjes.Het is toch van de zotte dat ik mijn klanten daarvoor moet laten betalen? Die heffing hoort thuis bij de detailhandel en niet bij de fabrikanten. Maar dit is zo lekker makkelijk, jammer dat hardwerkende, succesvolle ondernemers de dupe zijn.Mijn weerstand tegen het kopieëren van muziek is dan ook danig afgenomen.
Alexander Bruinhof
Op zichzelf is het reprorecht niet nieuw. Al sinds 1972 staat de Auteurswet toe dat binnen bedrijven kopieen worden gemaakt van auteursrechtelijk beschermd werk, met daarbij de vermelding dat dan WEL een billijke vergoeding moet worden betaald aan de maker. Het punt is alleen dat in de praktijk meer dan dertig jaar geen haan naar deze regeling heeft gekraaid. De regeling is nu aangescherpt en de Stichting Reprorecht heeft zich met enthousiasme op de inning van de vergoedingen gestort. De manier waarop dat gebeurt draagt weinig bij aan de maatschappelijke acceptatie van de regeling. Er worden indiscriminatoir facturen en "berekeningen" gestuurd, zonder dat daarbij goed duidelijk wordt gemaakt dat het in feite slechts schattingen betreft, waarover nog overeenstemming moet worden bereikt tussen de Stichting en de kopieerder. De ondernemer wordt wel in de gelegenheid gesteld het door de Stichting aangegeven aantal kopieen te corrigeren, maar het op dat aantal los te laten percentage dat auteursrechtelijk beschermd materiaal betreft lijkt niet voor correctie vatbaar. Dat is onjuist. Ondernemers kunnen wel degelijk ook die percentages ter discussie stellen. Uiteindelijk schrijft de regeling voor dat kopieerder en Stichting in onderling overleg vaststellen welk percentage van de gemaakte kopieen auteursrechtelijk relevant is. Het is dan ook aan te bevelen ook op dat punt naar de Stichting te reageren, indien beargumenteerd kan worden dat in een bepaald bedrijf dat percentage lager moet worden gesteld. Op de website van ons kantoor staat een artikel waar objectief wordt uitgelegd hoe de regeling in elkaar zit. Te vinden op: http://www.wieringa-advocaten.nl/artikelen/artikel21.htm Alexander Bruinhof – Wieringa Advocaten Amsterdam
factorxdetweede
Natuurlijk gaat iedereen die alleen eigen werk kopieert of werk dat rechten vrij is de heffing als zijnde onverschuldigd betaald van Stichting Reprorecht terug vorderen. Bewaar uw bonnetjes. En misschien kan iemand beginnen aan een collectieve terugvorderingsactie. Het is natuurlijk te debiel voor woorden dat je kopieergeld moet betalen voor kopietjes die je niet maakt. Dat is niet rechtmatig! Het gaat de copyrightrechthebbende niet aan wat men met lege cd'tjes of dvd'tjes doet. Op de voorhand een copyright vergoeding incasseren voor copyrights die niet gebruikt zijn is crimineel. Ik schijt op auteursrechthebbenden. Zijn ze nu helemaal van de pot gerukt?! Tuurlijk is iedereen het er mee eens dat schendigen van auteursrechten voorkomen dienen te worden. Maar dat geeft de auteursrechthebbenden nog niet het recht om collectief inbreuk te maken op de vermogensrechten van de individuele burger. Het incasseren van de heffingen door Stichting Reprorecht is zo'n inbreuk op de vermogensrechten van individuele burger. Het invorderen van geld voor iets dat je niet levert is diefstal. Ondanks de wettelijke regeling dient Stichting Reprorecht van incasso af te zien. Bij gebreke waarvan zij wanprestatie pleegt dan wel onrechtmatig handelt jegens een ieder die op de Nederlandsemarkt een gegevensdrager wenst te kopen waar stichting Reprorecht rechten op doet gelden. De auteurswet kent nogal wat uitzondering. Je mag nogal eens een kopie maken zonder dat je daarvoor betalen moet. Denk bijvoorbeeld aan 'eigen gebruik', in prive sfeer bijvoorbeeld. Door nu elke gegevensdrager te belasten maakt Stichting Reporecht bij voorbaat inbreuk op dit in de auteurswet verankerde recht van elke burger. Het recht van de Stichting om te incasseren weegt niet zwaarder dan het recht op vrijgebruik van werken in de zin van de auteurswet door burgers. Kan de Consumentenbond geen proefproces starten of iets dergelijks? Wat is dit weer eens bijzonder kut georganiseerd. Een schoolvoorbeeld van een 'eigen-recht organisatie' die zijn eigen grenzen niet kent.