Waarom zouden we onze gevoelens of geheimen delen met een chatbot? En delen we mogelijk intiemere geheimen met een chatbot dan met een menselijke gesprekspartner? Dat onderzoeken Emmelyn Croes, Marjolijn Antheunis, Chris van der Lee en Jan de Wit, werkzaam bij het departement Communicatie en Cognitie (TSHD) aan Tilburg University. Ze gaan dit onderzoeken door middel van een experiment genaamd ‘digitaal biechten’ op Lowlands, van 16 tot en met 18 augustus.

Het doel van het project is om te onderzoeken of mensen intiemere geheimen delen met een chatbot in vergelijking met de geheimen die ze delen met een ander mens.

Heb jij al eens met een chatbot gecommuniceerd?

De kans is groot, want chatbots worden steeds populairder. In 2018 waren er alleen al op Facebook Messenger meer dan 300.000 chatbots aanwezig.

De meeste chatbots worden ingezet in de dienstverlening en klantenservice; denk aan Billy van Bol.com en Anna van Ikea.

Ook zijn er therapeutische chatbots, chatbots om mensen te helpen om te stoppen met roken, en zogeheten ‘sociale chatbots’ waarmee mensen een sociaal gesprek kunnen voeren en zelfs bevriend mee kunnen worden. De therapeutische chatbot Woebot, bijvoorbeeld, is ontwikkeld om mensen met een depressie bij te staan.

Groot gevoel van anonimiteit

De verwachting is dat communicatie met een chatbot zorgt voor een groot gevoel van anonimiteit; je kunt je diepste geheimen delen met de chatbot, met de zekerheid dat de bot dit niet zal doorvertellen en er niet over zal oordelen. Dit lijkt op het ‘stranger on the train’ verschijnsel, wat beschrijft dat we sneller iets intiems delen met mensen die we niet kennen, in, bijvoorbeeld, het openbaar vervoer. Dit komt omdat we die persoon waarschijnlijk nooit meer zullen zien.

De meeste chatbots interacteren met mensen via tekst, wat voor een nog groter gevoel van anonimiteit kan zorgen. Uit eerdere studies die Croes en Antheunis hebben gedaan, blijkt dat mensen chatten fijn vinden, ze kunnen dan goed nadenken over wat ze schrijven en ze zijn niet zichtbaar voor hun gesprekspartner. Dat kan heel prettig zijn als je gevoelige informatie wilt delen waar je je misschien wel voor schaamt. En als er een chatbot aan de andere kant zit, voelen mensen zich mogelijk nog veiliger.

Biechten op Lowlands

Bezoekers van Lowlands kunnen dus van 16 tot en met 18 augustus plaatsnemen in een biechthokje om daar hun diepste geheimen (anoniem) te delen via een computer met ofwel een chatbot, ofwel een mens.

Daarbij controleren de onderzoekers onder meer ook voor alcoholgebruik door middel van alcoholtesters, want onder invloed van alcohol vertonen mensen mogelijk ongeremder gedrag, wat kan verklaren waarom ze intiemere geheimen delen.

De resultaten van dit onderzoek kunnen bijdragen aan de maatschappelijke discussie in de samenleving over het gebruik van sociale chatbots in sociale en therapeutische situaties.