Stekelenburg: ‘Ons gedrag verandert steeds sneller’

Uiteindelijk draait het om de relatie tussen mens en interface. Ondanks zijn passie voor technologie, zal Roeland Stekelenburg (47) altijd vanuit de mens blijven redeneren. Het voormalig hoofd nieuwe media van de NOS loopt niet achter hypes aan. “Ik vraag me altijd af: waarom doen we dingen eigenlijk zoals we ze doen?”

Nuchter, met een groot relativeringsvermogen. Bij restaurant De Polder op het Amsterdamse Science Park bestelt Roeland Stekelenburg een uitsmijter. Na vierenhalf jaar NOS was het tijd voor iets nieuws. “Ik heb daar veel gedaan en als ik het gevoel krijg dat ik dingen ga herhalen wordt het tijd om verder te kijken.” Nu gaat hij onder de vlag van de holding CMI – waar ondermeer Dutchview onder valt – een nieuwe poot opzetten op het gebied van nieuwe media. “Vergelijkbaar met wat ik bij de NOS deed, maar dan groter, internationaler en voor meerdere klanten. We gaan innovatieve concepten ontwikkelen op het gebied van contentexploitatie, van a tot z, dus inclusief businessmodel. We gaan vanaf het eerste moment bedenken hoe je de content rendabel kunt exploiteren op al die nieuwe platforms.”

Van oorsprong is Stekelenburg journalist. “Ik kan technische ontwikkelingen vertalen naar inhoudelijke concepten. Voor onze eerste opdrachtgever, Eredivisie Live, gaan we de complete online contentexploitatie verzorgen. Daar hebben ze nu enorm veel partijen voor: hosting, streaming, encodering, mobiele app, website, ad sales, noem maar op. Dat is niet meer te managen, wij gaan dat nu in z’n geheel doen. Als partner; niet als leverancier.”

Daarbij is het niet de bedoeling om voor elk platform opnieuw het wiel uitvinden, zoals nu vaak gebeurt, dat is veel te kostbaar. “Je moet keuzes maken. Ik zei een half jaar geleden al dat iPad niet de holy grail voor de uitgevers zou worden, kijk eens naar de kosten die Apple berekent. Bij de NOS hadden we al besloten webbased te gaan. De standaard is het open internet, tenzij het niet anders kan.”

Voor inspiratie ging hij recent naar CES, de grote gadgetbeurs in Las Vegas. Een consumentenbeurs, maar voor hem juist relevant, vindt hij. “Het gaat erom hoe het publiek media consumeert. Ik wil zien hoe mensen gadgets gebruiken.” Hij zag er de doorbraak van 3D-tv en connected tv’s. “Internet-tv wordt de oorlog van de komende tijd. Wie gaat de standaarden zetten, hoe zal het publiek reageren en wat wordt de nieuwe balans met de traditionele aanbieders? Ik denk niet dat de kabelaars zomaar worden weggevaagd, hun positie is stevig. Maar ze moeten wel met een antwoord komen. Apple heeft een achterstand op Google, en ze zullen er alles aan doen om die in te lopen, maar je hebt ook nog Samsung, Sony, Microsoft, Philips…”

Hoewel zelf een fanatiek iPad-gebruiker, laat hij de hype graag aan zich voorbijgaan. “Ik denk altijd heel anticyclisch. Je hoeft echt niet ineens alles voor de iPad te gaan bouwen. Er zijn er maar 350.000 van verkocht in Nederland. Ik probeer daarnaast alles langs de lat te leggen van de user interface en de gebruiksvriendelijkheid. Bij de iPad app van NRC is dat bijvoorbeeld niet gebeurd. Een pfd van 300 MB downloaden is niet logisch, je kunt beter beginnen met bijvoorbeeld de inhoudsopgave en de rest in fases laden, afhankelijk van de keuzes die de gebruiker maakt. En er staan niet eens linkjes in. Ze hebben duidelijk moeite met de techniek.”

Je moet goed nadenken over hoe mensen tablets gebruiken, vindt Stekelenburg, die met regelmaat naar de iPad naast hem grijpt. “Het zijn wezenlijk andere apparaten, ze veranderen het denken. Tablets zijn anders dan laptops omdat ze niet in de weg staan, het wordt niet als storend ervaren, het is onderdeel van een gesprek. Ik leef papierloos dus tijdens een vergadering type ik mee, maar dat zien mensen ook. Het is een transparant apparaat.”

Ook mobiel heeft z’n eigen wetten, lang niet alle content is daarvoor geschikt, vindt Stekelenburg. “Ik geloof helemaal niet dat mensen films gaan kijken op hun mobiel. Je moet onderscheid maken tussen content die je direct wilt zien en die je een keer wilt zien. Sport of nieuws – urgent, must see now – zijn ervoor geschikt. Maar nice to see , dus een documentaire van de VPRO, niet. Ook niet als je je de klere verveelt, dan gaan mensen liever een beetje twitteren of YouTube kijken. Aanbieders moeten dus keuzes gaan maken. Daar komt nog bij dat flat fee data-abonnementen straks verleden tijd zijn. Mensen zullen dus selectiever worden met wat ze via hun 3G-verbinding gaan doen. Misschien is een wat lagere kwaliteit straks ook wel genoeg.”

Voorbeelden van partijen die de traditionele broadcast met nieuwe media goed verweven hebben ziet hij weinig. “Het is onontgonnen gebied. Misschien Netflix in de VS, een voormalige videotheek die zichzelf echt opnieuw heeft uitgevonden. Maar we kijken ook naar het succes van micropayments in China. In Nederland is dat onhaalbaar, de markt is te klein, daarom willen we ook internationaal gaan werken. Maar ook in Nederland veranderen dingen, betaal-tv is langzaam toch een succes aan het worden. Mensen nemen nu een abonnement op Sport 1. Pay per view wordt gemeengoed.”

De relatie tussen mens en techniek boeit hem. “Wat ik fascinerend vind is dat de interface steeds dichter bij de mens komt te liggen en steeds verder van het apparaat, zoals bij de Kinect, die je aanstuurt met beweging. De volgende stappen liggen voor de hand: besturen met je ogen of je hersens. Dat maakt het gebruik van techniek veel toegankelijker. Die dingen gaan heel hard. Het gedrag van mensen verandert daardoor ook steeds sneller. Vergeet niet dat de iPhone nog maar drie jaar bestaat. Kijk eens hoe we nu mobiel internet gebruiken en touch screen, alsof er nooit wat anders is geweest.”

Daar ligt ook zijn kracht: “Ik ben vaak bijna sociologisch aan het onderzoeken hoe mediaconsumptiepatronen veranderen. Waarom is het ene apparaat een succes en het andere niet? Daar horen community’s ook bij, hoe organiseren mensen zich en hoe passen media daar dan weer in? Je wordt er beter in om dat te voorspellen als jezelf steeds blijft afvragen: waarom? Ik draai dingen altijd om: waarom doen we het zo? Omdat we het al twintig jaar zo doen, of is daar een achterliggende reden voor?”

Natuurlijk wordt hij ook nog wel eens verbaasd. “Dat iedereen zo naïef achter de iPad aanloopt, bijvoorbeeld.” Maar de grootste hype vindt hij twitter. “Het meest overschatte medium. Het wordt overal bijgesleept. Maar wie twittert er nou? Driehonderdduizend Nederlanders, waarvan de helft journalisten, voorlichters, marketeers en politici. Natuurlijk is het goed om te innoveren en experimenteren, maar je moet de dingen wel in perspectief blijven zien.”