Ambtenaren groeien mee met web 2.0

Ambtenaar 2.0 is een ‘groeiend netwerk van mensen die een bijdrage willen leveren aan het verbeteren van de overheid met de mogelijkheden van web 2.0’. Een van de initiatieven van dit project is Open Overheid. Hoe open is Den Haag inmiddels?

[MAGAZINE] Een sterkere interactie tussen overheid en samenleving vraagt een andere rol en houding van de ambtenaar en een andere wijze van aansturing door het management. Het gebruik van web2.0-instrumenten maakt samenwerking in horizontale net- werken en over organisatiegrenzen heen gemakkelijker.” Dit schrijft initiator Davied van Berlo (ministerie van LNV) op de speciaal opgerichte Ning-groep van Ambtenaar 2.0.

Van Berlo is helemaal vrijgemaakt om onder deze noemer initiatieven te ontplooien, waaronder Open Overheid. “Ik probeer dat zoveel mogelijk interdepartementaal te doen”, legt hij uit. “Ook bij de overige ministeries speelt dit, net als bij andere overheidsdiensten.”

Er zijn meer initiatieven: het ministerie van Binnenlandse Zaken organiseert begin december onder de noemer Overheid 2.0 een werkconferentie over deze thematiek, de Belastingdienst heeft een intern social network (BDplaza), bij OCW is een projectleider toegewezen en ook Justitie heeft in HR-projectleider Anja Feijen (blogger bij Frankwatching) een warm pleitbezorger van nieuwe media.

Nieuwsgierig kijken de interactieve ambtenaren naar buurland Groot-Brittannië, waar de overheid qua web 2.0 al wat verder is. Ook in de VS is politieke openheid een issue, waarbij het in de eerste plaats gaat over het publiek maken van veel overheidsdata, bijvoorbeeld via api’s, waarna de private sector ze kan bewerken tot bruikbare diensten voor consumenten.

Presidentskandidaat Barack Obama noemt het een goede zaak dat de overheid haar data online algemeen toegankelijk maakt, zodat burgers er hun voordeel mee kunnen doen en op basis van die data actie kunnen ondernemen in hun eigen omgeving.

Wob-verzoeken

In Nederland kan die openheid van de overheid worden afgedwongen via verzoeken op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). “Je merkt dat burgers en bedrijven, geïnspireerd door de mogelijkheden die Web 2.0 biedt, het steeds meer als normaal beschouwen dat informatie vrij beschikbaar is”, zegt Ramon de Louw, bij LNV een collega van Van Berlo. “Het is te verwachten dat het aantal Wob-verzoeken dan ook flink zal toenemen. En wat doe je dan als overheid? Het lijkt mij zinvol de energie te richten op het actief en structureel beschikbaar stellen van informatie.”

Een voorbeeld: het ministerie van Verkeer & Waterstaat beschikt over gegevens die het gehele wegennet beslaan. In principe zijn dat data met een publiek karakter, die uitermate interessant kunnen zijn voor bouwers van navigatieap- paratuur, zoals TomTom. Voordat zulke informatie echt ‘op straat’ ligt, is er nog veel overredingskracht nodig. Tijdens een Open Koffiebijeenkomst van Ambtenaar 2.0 sprak voormalig projectmedewerker Sebastiaan ter Burg (nu werkzaam voor Envolve) over de zogenaamde ‘rubberen plafonds’: innovatie ketst vaak nog af bij het middenmanagement, dat liever niet ‘zijn vingers eraan wil branden’.