Collecte-business

Drie portals voor goede doelen telt Nederland. Ze verstrekken informatie en vragen geld. In de Verenigde Staten levert het online doneren inmiddels 250 miljoen dollar per jaar op. Wordt de collectebus in Nederland ook al e-business?

Vorig jaar gaven Amerikanen ongeveer 203 miljard dollar aan non-profitorganisaties, aldus de American Association of Fund-Raising Counsel. Bedroeg het deel dat via internet wordt gedoneerd twee jaar geleden tien miljoen dollar, volgens een onderzoeksinstituut verbonden aan Harvard Business School is dat vorig jaar gestegen tot 250 miljoen dollar. De onderzoekers van Harvard verwachten dat rond 2010 eenderde van alle fondsen via internet wordt geworven.

Zal geld geven via internet in Nederland hetzelfde spoor volgen als in de VS? Bij de portal HelpHelpen.nl, een verzamelplaats voor tien fondsen, denkt men van wel. Bij Fondsen.org, een portal voor 23 goede doelen, ziet men een verschil tussen de donateurs in beide landen. Pieter Voeten, verantwoordelijk voor Fondsen.org: "Nederlanders voelen zich graag 'lid' van een non-profitorganisatie. In de Verenigde Staten is die band veel minder sterk, afgezien dan van de relatie met de kerk." Organisaties als Amnesty, Greenpeace of Novib zien hun donateurs dan ook eerder als leden, die ze bij voorkeur hun regelmatig terugkerende bijdrage laten betalen via een machtiging. Dat is bovendien goedkoper dan online doneren. Voeten: "Verder is online betalen in Amerika meer ingeburgerd dan hier."

De discussie binnen de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) sluit aan bij de manier waarop non-profitorganisaties in beide landen tegen het gebruik van internet aankijken. In Nederland is er meer oog voor het verstrekken van informatie, met als achterliggende doelstelling het werven van nieuwe donateurs ('leden') of het verbeteren van de relatie met de donateurs. Recent is daarbij gekomen internet als 'actie-middel', zoals bij de sms-campagne van Amnesty. In de Verenigde Staten staat het vragen van geld juist sneller centraal.

"Een jaar geleden was er bij leden grote behoefte om haast te maken met onze internetplannen, enkelen wilden ook het online doneren mogelijk maken", zegt directeur Gosse Bosma van de VFI. Deze zomer wordt na een lange voorbereiding de portal gelanceerd, informatie verstrekken staat centraal.

Bosma: "We wilden dat fondsen goed zouden nadenken over de functie van de portal, maar ook over hun eigen internetstrategie. Uitgangspunt is dat fondsen de touwtjes zelf in handen hebben, internet is communiceren met de buitenwereld, voor fondsen luistert het heel nauw wat je dan naar buiten brengt. Ons doel is het om mensen te vertellen wat de fondsen doen en hoe fondsenwerving geregeld is."

Commercieel

Maar terwijl er binnen de VFI grondig werd overlegd, ontstonden er ook elders initiatieven rond goede doelen op internet, waarin wel ruimte was voor online doneren. Zoals HelpHelpen.nl, een portal die vlak voor de zomer officieel van start ging en is opgezet door mensen die het plan ervoor ontwikkelden tijdens hun studie aan de Haarlem Business School. Ook het idee van marketingbureau DECC om een portal voor goede doelen onder de naam Fondsen.org op te zetten kwam van de grond, met steun van 23 fondsen, verenigd in Platform Fondsenwervende Instellingen op Internet.

VFI-Directeur Bosma: "Dergelijke initiatieven konden van start gaan vanwege de onzekerheid bij fondsenwervende instellingen over de inzet van internet. Dat speelde een jaar geleden, maar nu wordt er wat rustiger tegen internet aangekeken. Het zou toch raar zijn als fondsen alleen vanwege die onzekerheid in zee zouden gaan met commerciële partijen?"

Jaap Kalff, een van de oprichters van Solidaid Online het bedrijf achter HelpHelpen.nl, kan zich nog herinneren dat de fondsen zich toch niet zo gemakkelijk gewonnen gaven voor het plan van zijn 'commerciële' organisatie. "Dat is begrijpelijk want er zijn iedere dag wel partijen die met een goed doel willen samenwerken." De site werkt inmiddels samen met tien goede doelen.

Helphelpen.nl wil doneren gemakkelijk, leuk en transparant maken, zo claimt het. Niet alleen biedt de site een snel overzicht van bestemmingen voor het geld, ook wil het daarna laten zien wat er met het geld is gebeurd. "Er wordt via traditionele fondsenwerving te weinig gedaan om het contact met de donateur te onderhouden", zegt Kalff. "Een bedankje kan er vaak niet eens vanaf." Met internet is dit eenvoudiger, bovendien zorgt deze interactie voor een soort donateur die eerder geneigd is om opnieuw de creditcard te trekken, betoogt Kalff. "De ervaring leert dat de gemiddelde opbrengst per donateur via internet hoger is dan bij een dm-mailing." Een ander voordeel is dat er via internet een jongere doelgroep benaderd kan worden, aldus Kalff.

Volgens Kalff hebben fondsen problemen met de interactieve rol die internet van hen vraagt. "De vraag voor hen is: verstrekken we nu informatie of doen we aan fondsenwerving? Dat zie je sterk terug in informatieverstrekking via internet over de gefinancierde projecten. De meeste fondsen zijn niet in staat om die gegevens boven tafel te krijgen, bijvoorbeeld omdat ze niet projectmatig werken." Dergelijke informatie wil HelpHelpen.nl juist als feedback aan de donateur geven.

Ook Pieter Voeten van Fondsen.org zag dat "het dak eraf ging" toen een dergelijk voorstel voor de portal werd gedaan aan de bij Fondsen.org aangesloten goede doelen. Aan een dergelijke openheid, oftewel verantwoording, zijn de meeste fondsen nog niet toe, constateert Voeten. Nog los van de vraag of ze in staat zijn om op die manier naar de achterban te communiceren. "Internet is juist een middel om dit contact tussen donateur en fonds te herstellen", zegt Voeten. "Met de collecte was dat contact er nog, maar onder invloed van databasemarketing en betalen via acceptgiro is dat persoonlijke contact verdwenen."

De drie portals hebben allen ten doel mensen gemakkelijk naar de diverse organisaties te leiden. Het verschil zit hem in de vormen van interactie, waaronder ook online doneren. In de Verenigde Staten was te zien hoe de fondsen zich eerst bij een portal aansloten, waarna vervolgens de grootsten onder hen het zelfstandig gingen proberen en meer interactie met de bezoekers aangingen. Inmiddels is het aantal portals in de Verenigde Staten afgenomen, niet alleen vanwege meer zelfstandigheid van enkele grote fondsen, maar ook omdat portals te maken kregen met terughoudendheid onder investeerders. Een van de portals die onderuit gingen was Charitableway.com, waar voor tientallen miljoenen dollars in geïnvesteerd was.

Komt er binnenkort ook in Nederland een shake-out onder de portals voor goede doelen? "Wij hoeven er geen geld mee te verdienen", zegt Voeten van Fondsen.org, "we zien het opzetten en onderhouden van de portal als promotie voor de activiteiten van ons eigen marketingbureau DECC." Voor de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen is GoedeDoelen.nl meer een informatieloket en een gemakkelijke manier voor internetters om informatie te vinden over goede doelen. Aangesloten leden dekken de kosten af. HelpHelpen.nl mikt voor zijn inkomsten – evenals Fondsen.org – voornamelijk op het zelf ontworpen betalingssysteem dat het wil licenseren. Het heeft zich daarmee al vast voorbereid op de volgende fase, waarin goede doelen internet meer gaan integreren in hun communicatie. Grote partijen als Amnesty (e-mailactie, sms-actie, online doneren) en Novib (verwijzing naar de website in advertenties) laten zien dat die tweede fase al is ingezet. E

Naam: GoedeDoelen.nl

Wie: Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI)

Aangesloten fondsen: zestig in totaal, waaronder Memisa, Novib, Unicef, Wereld Natuur Fonds, Amnesty, SOS Kinderdorpen

Wat: Informatie over aangesloten fondsen, vragen stellen via e-mail, geen mogelijkheid online doneren

Inkomsten: Bijdrage van de leden, afhankelijk van hoe prominent ze op de site vermeld willen worden

Naam: Fondsen.org

Wie: Platform Fondsenwervende Instellingen op Internet (PSFI) en marketingbureau DECC

Aangesloten fondsen: 23 in totaal, waaronder Alzheimer Nederland, Foster Parents Plan, Amnesty, Nierstichting, Mensen in Nood, Mama Cash

Wat: Oa. nieuwsbrief, anp-nieuws, poll, gratis sms, online doneren, informatie over de fondsen, scriptieservice, games, online winkel/merchandise, vacature- en vrijwilligersbank

Inkomsten: Bijdrage van de aangesloten leden, sponsoring, subsidies.

Naam: HelpHelpen.nl

Wie: SolidAid.com

Aangesloten fondsen: tien, waaronder Johanna Kinderfonds, Greenpeace, IICD, en Hivos. Informatie over in totaal 85 fondsen.

Wat: Online doneren, poll, nieuws, informatie over te steunen projecten, nieuwsbrief via e-mail

Inkomsten: Bijdrage van de aangesloten leden. Licenseren van het zelf ontworpen betalingssysteem voor non-profitorganisaties. Opzetten 'charity corners' bij grote portals.