Digitale ongelijkheid: ‘Achterblijvers verder gemarginaliseerd’

Mensen die het meest van internetgebruik kunnen profiteren, doen dat het minst. Zo worden achterblijvers in de digitale samenleving verder gemarginaliseerd, stelt Alexander van Deursen, onderzoeker van de Universiteit Twente, in het rapport Digitale ongelijkheid in Nederland anno 2018.

Voor het onderzoek is gekeken naar de zogenoemde ‘fasen van internettoegang’: attitude en motivatie, gebruikte apparatuur, digitale vaardigheden en de verschillende manieren waarop mensen internet gebruiken.

Ouderen, laagopgeleiden en mensen met een lager inkomen kennen een minder positieve attitude en motivatie, minder goede apparatuur om mee te internetten, een lager niveau van vaardigheden en een beperktere manier van internetgebruik. Daarnaast hebben ze ook het minst toegang tot kwalitatief goede hulp. Omdat al deze fasen bepalend zijn voor het behalen van positieve effecten of het beschermen tegen potentiële gevaren, worden mensen die toch al in een kwetsbare positie verkeren verder gemarginaliseerd.

34 procent van de respondenten geeft aan dankzij internet een betere relatie met vrienden en familie te hebben, 19 procent zegt fitter te zijn geworden, 27 procent maakt betere beslissingen over de eigen gezondheid en 30 procent van de ondervraagden heeft met behulp van internet een mening te kunnen vormen over complexe thema’s en maatschappelijke problemen die men anders niet goed zou kunnen begrijpen.

Aan de andere kant zegt 13 procent van de Nederlanders door fraude of oplichting via internet wel eens geld verloren te hebben, heeft 18 procent wel eens aan hen gerichte negatieve opmerkingen gelezen, vond 12 procent informatie waardoor men ten onrechte dacht een ernstige ziekte te hebben en heeft 26 procent van de respondenten wel eens te weinig gegeten of geslapen door internetgebruik.

Er is volgens Van Deursen een integrale aanpak nodig die er rekening mee houdt dat de uitdagingen per bevolkingsgroep verschillen. Als uitgangspunt zouden beleidsinitiatieven zich kunnen richten op een breed palet aan effecten waarbij naast economisch voordeel, ook de voordelen voor het welzijn van mensen op cultureel, sociaal en persoonlijk vlak worden meegenomen.