EDAY: Kan en mag AI creatief zijn?

Is AI kunst wel echte kunst die je auteursrechtelijk kunt beschermen? Die vraag staat centraal in de presentatie van Constant Brinkman van Dead End Gallery op EDAY (5 oktober).

Van ChatGPT dat gedichten schrijft tot DALL-E of Midjourney die visuele meesterwerken creëren: het voelt alsof technologische vooruitgang menselijke kunstenaars in een existentiële crisis kan duwen. Met de hashtag ‘Nee tegen AI Art’ kwamen recent al diverse beeldend kunstenaars op sociale media in opstand tegen AI-beeldgeneratoren. In de juridische arena zijn al minstens drie online diensten voor het genereren van afbeeldingen – Stable Diffusion, Midjourney en DreamUp – aangeklaagd vanwege het ongeoorloofde gebruik van miljarden afbeeldingen om AI te trainen.

De Dead End Gallery in Amsterdam, op loopafstand van het Centraal Station, bevat kunst gemaakt door machines en algoritmen, waaronder digitale schilderijen en interactieve installaties.

Programmeurs gaven eerst opdracht aan software om een fictieve kunstenaar te ontwikkelen. ‘Wij geven geen concrete opdrachten aan deze fictieve artiesten. Wel stellen we uitdagende vragen, waardoor ze hopelijk geïnspireerd raken om iets bijzonders te maken. Bijvoorbeeld de vraag of ze ooit drugs hebben gebruikt,’ vertelde Brinkman onlangs aan Emerce.

De galerie krijgt dan prompts door waarmee AI-tools kunnen worden gevoed.

Voordat Brinkman de galerie opende heeft hij advocaten naar het auteursrecht laten kijken. ‘Ik sluit niet uit dat er gevallen van plagiaat tussen gaan zitten, daar kunnen we gewoon afspraken over maken, zodat je de opbrengsten van werken kunt delen met de originele kunstenaar.’

Een algeheel verbod op het trainen van bronmateriaal is volgens Brinkman absoluut niet haalbaar. ‘Succesvolle kunstenaars zijn vrijwel altijd geïnspireerd door het werk van anderen. Hiphop is groot geworden met samples, daar is ook geen verbod op gekomen. Ook al zijn er rechtszaken over geweest.’

Emerce EDAY wordt dit jaar gehouden op donderdag 5 oktober in Amsterdam. Het volledige programma vind je hier. Kaarten zijn hier te bestellen.