Boek over Pre-internet in Nederland

Het boekToen digitale media nog nieuw waren – Pre-internet in de polder (1967-1997) schetst de ontwikkeling van de digitale media in Nederland voor de komst van internet. Met name uitgevers van kranten, boeken en tijdschriften hebben geworsteld met de opkomende technologieën, productbenadering en marktpositionering.

Vanaf het begin 1967 was de Nederlandse uitgeverij betrokken bij de digitalisering. Pionier was Dr Pierre Vinken, die het eerste computersysteem binnenbracht bij Excerpta Medica, een wetenschappelijke tijdschriftuitgeverij. Spoedig volgden meer uitgeverijen. Uitgeverij Het Spectrum startte in 1969 de Grote Spectrum Encyclopedie en gebruikte hierbij een computer voor opslag, zetten en administratie, maar ook met het oog op toekomstige uitgaven. De methodiek vond navolging bij Uitgeverij Oosthoek en uiteindelijk ook bij uitgeverij Elsevier met de Winkler Prins. In de eerste helft van de jaren zeventig werd een computer ingezet bij het Van Dale project (toen van Uitgeverij Kluwer), maar ook bij de productie van het handboek voor Pers en Publiciteit (Nijgh). Vanaf 1975 werd een nieuwe stap gezet toen Kluwer Rechtswetenschappen begon met de opbouw van de juridische databank.

Intussen werden uitgevers geconfronteerd met nieuwe technologieën. De omroep begon te experimenteren met teletekst en de PTT met videotex. Beide technologieën werden in 1980 geïntroduceerd. Uitgevers mochten van de minister verantwoordelijk voor de omroep niet deelnemen aan teletekst, wel werden ze gevraagd bij Viditel, de PTT videotexdienst. VNU stapte er groots in o.a. met de vacaturebank Jobdata. Maar Viditel werd een deceptie. Bovendien werd de dienst ingehaald door een medium dat de uitgevers beter lag: de compact disc.

Wetenschappelijke uitgevers zagen direct het voordeel van deze dragers van tekstdatabanken. Nieuwe uitgevers maakten de eerste multimediale producties voor de consumentenmarkt. En op basis van de mini-discs werden de eerste e-boeken gemaakt. In 1994 produceerden Sdu, ANWB, Van Dale hun eerste e-boeken. Maar de CD-media bleken uiteindelijk verpakte bandbreedte te zijn. Met de komst van internet werd duidelijk dat de toekomst niet lag in compact discs als informatiedragers, maar in netwerken, waarlangs men informatie uit databanken kon ophalen en kranten, boeken en tijdschriften elektronisch kon distribueren.

Vanaf 15 januari opende De Digitale Stad (DDS) de poorten naar internet. In minder dan drie jaar, tussen 1994 en 1997, wist internet in Nederland het aantal abonnees meer dan te verdubbelen, vergeleken met de online-abonnees van videotex. Op 1 januari 1997 werd de omslag naar internet definitief. De dienst Videotex Nederland verdween geruisloos. De internetdienst World Access en de elektronische berichtendienst Memocom werden samengevoegd met Planet Internet. Het was het begin van de grote opmars van internet in Nederland en het was tevens het einde van de nieuwe media in Nederland. Het tijdperk van de digitale media was begonnen.

Publicatiegegevens:
Toen digitale media nog nieuw waren – Pre-internet in de polder (1967-1997)
Auteur: Jak Boumans
Omvang: 304 pagina’s, prijs € 37,50
Full colour, meer dan 100 illustraties
ISBN 9789078730057