Dutch Innovation Days 2023 – de toekomst van de creatieve industrie

Op 11 en 12 mei vonden de Dutch Innovation Days plaats in Enschede. Twee dagen vol inspirerende talks, workshops, tentoonstellingen en toegang tot een netwerk van ondernemers, opleiders, overheden en innovatieve talenten. Voor mij redenen genoeg om de belangrijkste inzichten die ik heb vergaard op schrift te zetten.

Disruptie in de financiële wereld
In een interessante discussie met Wil Janssen en Thomas Bollen werd de disruptie in de financiële wereld ontrafeld. Disruptie is een veelgebruikte term geworden die vaak verkeerd wordt gebruikt. Het is een buzzword geworden, een ambitie om de wereld te domineren, maar in werkelijkheid is het meestal slechts een toevoeging als het bijvoorbeeld gaat om technologieën. Kunstmatige intelligentie en blockchain hebben weliswaar een doel maar ze veranderen niet het hele systeem, ze zetten het niet op zijn kop. Als startup wil iedereen disruptief zijn, maar echte innovatie moet van buitenaf komen. In werkelijkheid is vaak sprake van slechts een toevoeging. Om echt disruptief te zijn, moet er verandering plaatsvinden in het systeem. Vaak maken bedrijven gebruik van dezelfde bouwstenen van innovatie of technologie op een andere manier. Deze kleine stappen vormen een soort evolutie, maar toch is er dan geen sprake van disruptie.

De bankwereld is moeilijk te ontwrichten vanwege de vele regels en voorschriften. Een positief scenario voor disruptie in de bankensector is het gebruik van identiteits-wallets, waarbij mensen controle hebben over hun eigen gegevens, een rol spelen in het veld en de macht verdeeld wordt.

Als we tien jaar vooruitkijken, is de ambitie om de macht van enkele grote spelers te ontwrichten en individuen de kracht te geven om beslissingen te maken. Er is behoefte aan meer nichebanken die duurzaam zijn. Op dit moment is er geen echte concurrentie voor banken, mede dankzij de steun van overheden.

Intrinsieke motivatie als sleutel voor innovatie
Emma van der Leest, opgeleid als productontwerper maar met grote interesse in bio fabricage, gelooft dat biodesign ons leven zal veranderen. Haar belangrijkste boodschap is om open te staan voor elkaar, waarbij intrinsieke motivatie essentieel is voor innovatie.

Virtuele merkambassadeurs – de nieuwe generatie storytellers
De opkomst van virtuele merkambassadeurs in de vorm van mascottes is een nieuwe trend. Lil Miquela, een bekende virtuele influencer/avatar, behoort wel hedendaags tot de bekendste.

In 2020 lanceerde Postillion hotels samen met digitale marketingbureau RAUWcc in Rotterdam een virtuele influencer genaamd Esther Olofsson 1.0, een 3D-model gebaseerd op een echt model. Esther diende als merkambassadeur en promootte toeristische hoogtepunten van Rotterdam. Sindsdien zijn er nieuwe versies van Esther gelanceerd, waaronder een AI gegenereerde versie 3.0 met “Stable Diffusion”.

Esther volgt ook de RSS-feed van Stanford University en maakt wekelijks vodcasts waarin ze AI-nieuws samenvat en heeft ook een eigen LinkedIn profiel. Ze reist nu de wereld rond en bezoekt techconferenties als volledig project van het digitale marketingbureau RAUWcc. Het bureau bedacht en ontwikkelde een volledig verhaallijn voor Esther.

Zoals Maarten Reijgersberg aangeeft was en is het project zeer tijdrovend maar draagt bij aan het humaniseren van technologie en maakt technologie persoonlijker. Het advies is om virtuele ambassadeurs taken te laten uitvoeren die mensen niet kunnen doen.

Meer broedplaatsen voor de creatieve sector
Enschede heeft als doel zich steeds meer te positioneren als een plek voor innovatie, creativiteit en maatschappelijke waarde. Het is noodzakelijk om kunstenaars aan te trekken en hen te motiveren om naar Enschede te komen. Daarom zijn er meer broedplaatsen en betaalbare woonruimtes nodig in de stad. De lokale overheid speelt een cruciale rol in het faciliteren van deze transformatie.

AI inzetten als hulpmiddel en niet als vervanging
Tijdens deze discussieronde hebben Yj Erden, Stephan Duquesnoy en Wim Kees Janssen filosofische vragen gesteld over de impact van kunstmatige intelligentie op ons leven. We hebben onlangs allemaal de opkomst van ChatGPT ervaren, wat ons heeft doen nadenken over wat het betekent om menselijk te zijn. Hoewel we deze ontwikkelingen nu pas echt zien in 2023 waren we daarvoor ook al omringd door deze technologie. Een voorbeeld hiervan is het dagelijkse scannen van de AH Bonuskaart bij Albert Heijn, waarbij voorspellingen en gepersonaliseerde reclame een rol spelen.

Het is van groot belang dat men de data op een ethische manier verwerkt en de privacy van het individu beschermt. In de gezondheidssector zijn er positieve toepassingen van AI, zoals het opsporen van infecties, het voorspellen van ziektes en het verstrekken van diagnostische informatie. AI kan dus een nuttig hulpmiddel zijn. Een ander probleem dat zich opdoet is de vooringenomenheid van kwantitatieve data, ook wel bias genoemd. Dit vraagt om voortdurende monitoring en evaluatie van datasets. Syntho is een bedrijf dat bijvoorbeeld werkt met door AI gegenereerde datasets. Het is belangrijk dat men de mindset verandert en erkent dat AI niet altijd perfect werkt en ook soms fouten maakt.

Het recente idee van tech prominenten om AI even te pauzeren gaat gepaard met bevooroordeelde gedachtegangen die vaak vol hoop of angsten zijn. Men kan zich afvragen wat de reële gedachten van de tech-prominenten waren om de brief te schrijven. Daadwerkelijk interesse voor de maatschappij of eigen voordeel? Niemand kan de recente ontwikkeling van AI stoppen. Algoritmes leren van data, maar hoe kan men de kwaliteit van de data waarborgen? Foute input leidt immers tot foute output. Angsten met betrekking tot technologie bestonden al eerder, zoals bij de introductie van massaproductie van boeken. Het belangrijkste is om te blijven monitoren.

Met betrekking tot kunst is het belangrijk dat men blijft leren en groeien als kunstenaars. Met AI dreigen deze vaardigheden verloren te gaan. We moeten onszelf de vraag stellen: wat is de toegevoegde waarde van mij als individu en hoe kan AI hieraan bijdragen? Kunst maken was altijd ook een vorm van lijden voor kunstenaars, maar met kunstmatige intelligentie lijkt dit te verdwijnen. Men moet hier onderscheiden tussen het object en het proces.

Daarnaast moet men kritischer zijn ten opzichte van door computers gegenereerde beelden en meer bewijsmateriaal eisen. Bijvoorbeeld in het geval van de oorlog in Oekraïne, moet men zich afvragen wat echt is en wat niet. Detectie-modellen voor deep-fakes kunnen hierbij helpen. Het beleid, regels en wetgeving van de Europese Unie hebben vaak vertraging. We mogen niet afhankelijk zijn van de overheid. Als organisatie moeten we snel handelen, zelfregulering bevorderen en aandacht besteden aan AI-ontwikkelaars.

Over vijf jaar moeten we een gezonde dosis scepsis hebben, ons richten op de creatieve industrie (hier zal wel een enorme verschuiving van banen plaatsvinden) en een positieve mindset behouden waarin we AI integreren in bestaande processen/bedrijven.

Praktische tips omtrent ChatGPT
In deze workshop gaf Kaspar Rothenfusser de deelnemers praktische tips om betere resultaten te behalen met behulp van ChatGPT. Het is handig om een persona te creëren voor een project. Dit helpt de chatbot om de context beter te begrijpen. Daarnaast is het nuttig om verschillende threats te gebruiken voor verschillende projecten en taken (structuur aan de linkerkant van ChatGPT).

Het is handig om de chatbot duidelijke vragen te stellen en soms ook vragen een andere kant op te sturen, goed om vragen op verschillende manieren te stellen. Daarnaast is het goed om de auteursrol duidelijk te definiëren. Men kan bijvoorbeeld zeggen: Schrijf deze mail en gebruik daarbij mijn schrijfstijl. ChatGPT werkt met de input die men aanreikt, dus zorg ervoor dat het van goede kwaliteit is. Als men niet tevreden bent met het antwoord, geef dat dan ook vooral aan en vraag om een nieuwe respons. De chatbot zal een nieuw antwoord geven. En tot slot is het belangrijk om kritisch alle output van chatGPT te evalueren. Handig voor vragen over ChatGPT is het Open AI Developer Forum voor het veragreen van kennis en het uitwisselen van inzichten.

ChatGPT – een blik in de toekomst en het heden
Het publiek raakte gefascineerd door ChatGPT en met meer gebruik nam ook de populariteit van het Amerikaans platform enorm toe. De chatbot kan bijvoorbeeld worden gebruikt om wetenschappelijke of juridische teksten gemakkelijk begrijpelijk te maken voor iedereen. Zo kan een halve dag werk geoptimaliseerd worden door AI.

Volgens Alexander Klöpping gaat de wereld van nieuws zich bewegen naar een soort individueel TikTok-kanaal waar iedereen aangepaste informatie zal ontvangen. Aangezien zoekmachines nu al AI-tools integreren, zal dit worden met enorme snelheid geïncorporeerd in al onze dagelijkse domeinen.

Het probleem hier is ook de vooringenomenheid; trainingsdata zijn niet altijd neutraal en er lijkt sprake te zijn van machtsconcentratie. Bedrijven zoals Google of Microsoft zullen veel macht krijgen. In de toekomst zal iedereen AI-vrienden hebben en zal het onderscheid tussen wat nep en echt is steeds vager worden.

Interessante AI-tools om mee te experimenteren:
https://thishousedoesnotexist.org/ – De website toont de mogelijkheden van AI en creëert met één druk op de knop huizen, hutten en paleizen die niet in werkelijkheid bestaan.
https://draftlab.ai/ – Zeg vaker “nee” in je e-mails. Een door AI aangedreven Gmail-copiloot die hoogwaardige e-mail reacties voor je genereert.
https://www.magicform.ai/ – Helpt kleine bedrijven gebruik te maken van de kracht van kunstmatige intelligentie van de volgende generatie om hun websiteconversies naar een hoger niveau te tillen.
https://www.slidesai.io/ – Maak presentatieslides binnen enkele seconden met behulp van AI
Microsoft 365 Copilot – Gebruik het bijvoorbeeld om informatiebijeenkomsten, actiepunten, enz. te transcriberen
https://www.rewind.ai/ – Rewind neemt alles op wat men heeft gezien, gezegd of gehoord en maakt het doorzoekbaar op de computer.
https://www.khanacademy.org/khan-labs – Een chatbot bedoeld om studenten te ondersteunen bij hun leerproces, in plaats van hen simpelweg antwoorden te geven.
https://replika.com/ – Een chatbot met kunstmatige intelligentie als #1 metgezel.

Kansen grijpen in tijden van verandering
Lucas De Man benadrukte de noodzaak om de huidige periode van verandering te omarmen en deze om te zetten in een kans en een praktische ethische dialoog te openen. We leven in een waardencrisis. Kwetsbaarheid wordt cruciaal.

Bunq: de bankensector revolutionairen met de juiste mindset
In zijn presentatie nam Ali Niknam het publiek mee in zijn visie op innovatie, ondernemerschap en de noodzakelijke en radicale veranderingen in het bankwezen van de 19e eeuw. Zijn bank Bunq werd gelanceerd in 2015. Tijdens de financiële crisis in 2009 was er geen bank die voldoende klantgericht was.

Bunq heeft als missie om een complex probleem op te lossen met een eenvoudige oplossing. Alles is een keuze. Bunq geeft de gebruiker de controle. De visie voor de toekomst zou moeten zijn om kleinere banken voor kleinere niches te openen. Ali Niknam wordt gezien als een ontwrichter van het bankwezen, met optimisme, naïviteit en vertrouwen als zijn belangrijkste kenmerken.

Maar de reis van het openen van een bank tot nu toe was moeilijker dan hij dacht, betoogde Ali. Bunq beschrijft zichzelf ook als een trotse bank. Mindset is essentieel: geweldige ideeën hebben en de wil om uitdagingen aan te gaan. De bank Bunq daagt op deze manier ook de status quo binnen de banksector uit. Ali heeft hieraan goed sturing gegeven. Geef de gebruiker de controle, geef hen kansen om te testen, enzovoort. De reis vraagt ook om veel discipline maar met de juiste mindset is alles mogelijk.

Hoe verhalen leven kunnen veranderen
Waterbear.com als de Netflix voor de natuur. Inspiratie met actie. Aan alle films op het platform is een bepaalde actie aan gekoppeld, bijvoorbeeld onderteken een petitie, doneer, krijg meer inzichten. Volledig gratis en een impactvolle startup. De missie: Van doemdenkers naar doeners met verhalen die mensen aanzetten tot actie. De doelgroep betrekken door middel van entertainment. Waterbear gelooft dat films een impact kunnen hebben, niet alleen in de verhalen die ze vertellen, maar ook in hoe ze worden gemaakt.