Europees consumentenklimaat stijgt duidelijk aan het eind van het jaar

Neurenberg, 3 februari 2016 – De vluchtelingencrisis, de aanslagen in Parijs, en vooral de steeds beter wordende economische omstandigheden in bijna alle Europese landen, net als de aanhoudend lage energiekosten, waren in het vierde kwartaal van invloed op de discussies van de consumenten en in de media. Het consumentenklimaat voor de Europese Unie is van september tot december 2015 met 1,9 punten gestegen naar 12,2. Dit blijkt uit het GfK Consumer Climate Europa-onderzoek in 15 Europese landen.

In de meeste Europese landen schommelde de stemming van de consumenten in het vierde kwartaal van 2015. De aanhoudende vluchtelingenstroom uit de crisisgebieden in het Nabije Oosten en Noord-Afrika was aanvankelijk het overheersende thema. Hoe kunnen de vluchtelingen eerlijk worden verdeeld binnen Europa? Hoe kunnen ze zo snel mogelijk integreren in de maatschappij? Is het wel mogelijk om zo veel vluchtelingen te integreren? Deze vragen waren in verschillende landen van invloed op de inschatting van de consumenten over de maatschappelijke en economische koers in de komende maanden. Door dit thema werden echter alleen de landen getroffen, waar sprake van een vluchtelingenstroom is. In Duits-land, Oostenrijk, Denemarken en Zweden, landen die bij de vluchtelingen bijzonder geliefd zijn als bestemming, werd de discussie of zo veel vluchtelingen wel succesvol in de maatschappij zouden kunnen integreren, echter steeds kritischer gevoerd. In november werd de wereld geschokt door de aanslagen in Parijs en de terreurwaarschuwingen die kort daarna in Duitsland plaatsvonden.

Pas tegen het eind van het jaar werden de steeds positievere parameters in Europa belangrijker. In bijna alle landen groeiden de economische prestaties duidelijk. De lage prijzen voor ruwe olie en energie, net als de nauwelijks aanwezige inflatie, zorgen ervoor dat er meer geld in de portemonnee van de consumenten blijft. Ook daalde de werkloosheid het afgelopen jaar duidelijk in bijna alle landen. Dat betekent dat steeds meer mensen in hun levensonderhoud kunnen voorzien, en minder werknemers bang zijn om hun baan te verliezen. Deze positieve ontwikkelingen waren terug te zien in de stijgende conjunctuur- en inkomensverwachtingen van de Europeanen. Vooral in de (voormalige) crisislanden waren deze positieve invloeden echter nog niet genoeg om de mensen meer in een koopstemming te brengen. Het geld dat beschikbaar is voor de huishoudens is daar namelijk net als eerder nauwe-lijks voldoende om aan de dagelijkse behoeften te voldoen.

Nederlandse consumenten in koopstemming
De positieve ontwikkeling van de Nederlandse economie gaat door. Het bruto binnenlands product (BBP) groeide in het derde kwartaal met 1,9 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2014. De economische verwachting van de Nederlandse consumenten daalde in het vierde kwartaal echter met 1,3 punten naar 19,5 in december. Toch kan het niveau over het algemeen goed worden genoemd.

De inkomensverwachting van de Nederlanders kon de positieve tendens uit het derde kwartaal niet helemaal handhaven tot het einde van het jaar. De indicator verloor sinds september met 2,6 punten iets en stond aan het einde van het jaar op -1,9. In vergelijking met dezelfde periode in 2014 werd echter een positief resultaat van bijna 10 punten geboekt.

Ondanks de dalende economische verwachtingen waren de Nederlanders in het vorige kwartaal merkbaar in koopstemming. De koopneiging registreerde aan het einde van het vierde kwartaal 17,5 punten. Dat betekende een stijging van 8,8 punten sinds september en de hoogste waarde sinds augustus 2001.