VAN EEN HAPERENDE TOELEVERINGSKETEN HEBBEN WE ALLEMAAL LAST

Er is geen verbetering in zicht voor de haperende wereldwijde toeleveringsketens – Christian Reinwald, hoofd productmanagement & marketing bij reichelt elektronik geeft zijn visie over de gevolgen voor de Europese elektronicamarkt.

Knelpunten in de toeleveringsketen blijven een van de grootste economische uitdagingen voor heel Europa. Maar in hoeverre verschillen de zorgen van Nederlandse bedrijven ten opzichte van hun Europese buren? Welke mogelijkheden hebben ze om met de knelpunten in de bevoorrading om te gaan? Christian Reinwald deelt hierover zijn visie in dit artikel.

Bezorgdheid over toeleveringsketens
Een samenloop van gebeurtenissen heeft de afgelopen twee jaar zowel de productie- als de transportcapaciteit herhaaldelijk en aanzienlijk beperkt. Momenteel ervaart de economie opnieuw tegenslag door de dramatische opstoppingen in de belangrijkste havens over de hele wereld.
Door de langdurige lockdown in Shanghai is er in de naburige provincie Zhejiang nog steeds een grote opstopping, die ongeveer drie procent van de wereldwijde vrachtcapaciteit beslaat. In maart van dit jaar waren de vertragingen vanuit Yantian naar Rotterdam met 11,1 dagen het grootst. De route Tianjin naar Rotterdam had van februari tot maart met 68% de grootste toename van vertragingen. Ook de elektronicamarkt lijdt hieronder omdat belangrijke onderdelen uit China komen. Ook voor de Noordzeekust zitten vrachtschepen met belangrijke ladingen vast in het zeeverkeer en moeten ze wachten op inklaring in de havens van Hamburg, Bremerhaven, Rotterdam of Antwerpen.
De aanhoudende oorlog in Oekraïne heeft ook invloed op de toeleveringsketens. Transportroutes via de lucht, over de weg, per spoor en over water zijn geblokkeerd en belemmeren belangrijke handelsroutes. Embargo’s belemmeren de handel in sommige grondstoffen. De oorlog leidt ook tot ernstige verwoestingen, zoals in de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee en in belangrijke productiefaciliteiten in Odessa voor neongas, dat nodig is voor de productie van chips. Anderzijds versoepelt de marktsituatie in Europa voor sommige producten, zoals grafische kaarten, omdat er geen kopers uit Rusland zijn.

Productie stokt door haperende bevoorrading
Dergelijke negatieve ontwikkelingen hebben keer op keer impact op de toeleveringsketens. Het zorgt ervoor dat de productie stokt. De situatie rondom bevoorrading is momenteel zeer complex door vele verschillende factoren.
Bedrijven in Europa die afhankelijk zijn van de levering van grondstoffen, halffabricaten en onderdelen kunnen niet anders dan snel en alert reageren en zo ver mogelijk vooruit plannen. Want veel van de huidige omstandigheden waren slechts gedeeltelijk voorspelbaar. In een door reichelt elektronik in januari en februari gehouden enquête sprak 48 procent van de Nederlandse industriële ondernemingen de verwachting uit dat de situatie in de toeleveringsketen dit jaar zou verbeteren. Vandaag zou het antwoord op deze vraag heel anders zijn.
Al met al waren de gevolgen van leveringsproblemen vorig jaar al enorm. Daarbij gaat het niet alleen om vertragingen en onderbrekingen van de productie, maar ook om aanzienlijk gestegen kosten voor producten en loT. Van de industriële bedrijven in Europa zegt 43% dat de ontstane knelpunten bij de levering een grote impact hebben gehad. Ten opzichte van andere landen beoordeelt Nederland de situatie nog slechter – de helft van de bedrijven (50%) is deze mening toegedaan. Bedrijven in Italië, Oostenrijk en Nederland staan er het slechtste voor. Daar waren er, samen met Zwitserland, meer dagen dat de productie geheel stilstond.
Toch is Nederland minder pessimistisch over de situatie: 7 procent van de Nederlandse bedrijven – in tegenstelling tot 11 procent van het Europese gemiddelde – verwachtte aan het begin van het jaar dat de situatie rondom bevoorrading zou verslechteren. Ook hebben gemiddeld meer Nederlandse bedrijven vertrouwen in het Just-In-Time model. Terwijl 9 procent van de Nederlandse bedrijven geen terugkeer naar Just-In-Time leveringen verwacht, zegt 14 procent in de rest van Europa hetzelfde.

Inventieve Europese bedrijven
Voor sommige producten is diversificatie van de toeleveringsketens mogelijk, maar in de meeste gevallen is het geen snelle oplossing. Kiezen voor een andere chipfabrikant kan tot een jaar aanlooptijd vergen.
Sommige bedrijven hebben daarom het afgelopen jaar hun eigen voorraden uitgebreid. In het bovengenoemde onderzoek zegt 64 procent van de ondervraagde bedrijven deze stap te hebben gezet. Daarmee loopt Nederland iets voor in Europees verband. In Italië, Nederland, Oostenrijk en Zwitserland heeft maar liefst 57 tot 69 procent van de bedrijven voor deze maatregel gekozen. Toch geeft ook 82 procent van de Europese bedrijven aan vaak of in ieder geval af en toe problemen te hebben ondervonden bij het opbouwen van voorraden.
Daarom schakelt een aanzienlijk deel van de bedrijven waar mogelijk over op eigen productie: 54% van de Europese bedrijven produceert reeds zelf onderdelen die zij voorheen kochten. Deze optie is vooral populair in Oostenrijk (74%) en Zwitserland (65%), terwijl Frankrijk (36%) deze optie niet ziet zitten.

Conclusie
Door alle uitdagingen hebben bedrijven echter één ding geleerd: ze moeten zich aanpassen, insourcen, alternatieven vinden, voorraden vergroten en nieuwe wegen inslaan. Met de uitstekende technische vaardigheden, flexibiliteit, moed en vastberadenheid van Nederlandse bedrijven kan deze crisis een grote Europese kans zijn – ondanks de verslechterende randvoorwaarden op het gebied van energie en arbeidskosten. Want de routes van en naar de VS of China zijn voor alle Europese landen langer en onzekerder geworden – dus lukt het nu mogelijk beter met de landen die Nederland omringen.