Miljoenen ongebruikte smartphones vormen verborgen grondstoffenberg

Oude smartphones liggen vaak ongebruikt in lades, terwijl ze waardevolle grondstoffen bevatten.

In Nederlandse huizen ligt een stille berg aan ongebruikte technologie: oude smartphones, tablets en apparaten die al jaren niet meer zijn aangeraakt. Onderzoek van Europese instituten laat zien dat het om tientallen miljoenen toestellen gaat, vaak nog volledig intact en gevuld met waardevolle materialen. Dat is niet alleen een gemiste kans voor het milieu, maar ook voor de consument zelf. Veel ongebruikte apparaten kunnen een tweede leven krijgen en zijn letterlijk geld waard. Zo kun je bijvoorbeeld je oude iPhone verkopen via platforms zoals Verkopen.nl, waar je direct een uitbetaling ontvangt. Toch blijft het merendeel liggen in lades of belandt in de vuilnisbak.

Van goud in je broekzak naar een e-wasteprobleem

Een moderne smartphone bevat meer dan dertig verschillende waardevolle grondstoffen, waaronder goud, zilver, koper, tin en kobalt. Individueel lijken de hoeveelheden klein, maar opgeschaald naar miljoenen ongebruikte toestellen wordt de economische waarde enorm. Recente schattingen laten zien dat de totale mineraalwaarde van ongebruikte smartphones in Nederland richting tientallen miljoenen euro’s loopt, en voor Europa zelfs miljarden. Terwijl de markt kampt met grondstofschaarste en geopolitieke afhankelijkheden, liggen deze materialen ongebruikt in lades stof te verzamelen.

Dat deze apparaten blijven liggen, is niet verrassend. Veel mensen bewaren hun oude telefoon als voorraadtoestel of twijfelen of het wel genoeg oplevert. Een aanzienlijk deel weet niet waar ze een smartphone veilig kunnen inleveren, of zijn zich niet bewust van de mogelijkheden voor verkoop of recycling. Privacyangst speelt eveneens een rol; de gedachte dat persoonlijke data op straat kunnen belanden, houdt consumenten tegen. Bij professionele refurbishers en inruilplatforms zoals Verkopen.nl worden standaardprocedures voor dataverwijdering toegepast. Een fabrieksreset en het loskoppelen van cloudaccounts volstaat meestal om een toestel veilig te verwerken.

Refurbish, recycle en hergebruik

De urgentie van circulair gebruik van elektronica groeit. De winning van grondstoffen als kobalt, lithium en zeldzame aardmetalen kost veel energie, veroorzaakt milieu- en watervervuiling en vindt regelmatig plaats onder slechte arbeidsomstandigheden. Europese onderzoeken tonen dat hergebruik van geschikte smartphones kan zorgen voor tot 86 procent minder nieuwe grondstoffen. Wanneer meer consumenten oude toestellen inleveren, zou de EU potentieel meerdere jaren nauwelijks nieuwe grondstoffen hoeven te ontginnen voor smartphoneproductie. Ook de CO₂-uitstoot neemt significant af; refurbishen vergt slechts een fractie van de energie die nodig is voor een nieuwe smartphone.

Circulaire cultuur ook aantrekkelijk voor consumenten

Naast het milieueffect levert circulair gebruik ook voordeel voor de consument. Veel thuis liggende smartphones zijn nog verkoopbaar. Voor wie snel en zonder gedoe waarde uit een oud toestel wil halen, zijn er betrouwbare inruilplatforms beschikbaar, zoals Verkopen.nl, die het toestel controleren en direct uitbetalen. Dit verlaagt de drempel om apparaten terug in de keten te brengen. De grootste uitdaging blijft gedragsverandering: bewustwording over de waarde van oude apparaten en een infrastructuur waarin inleveren vanzelfsprekend wordt, zijn essentieel.