Opinie Verbond over Digitaliseringsstrategie kabinet

Tablets die op sommige scholen de boeken hebben vervangen, kinderen die vanaf hun tiende met een smartphone rondlopen, de belastingaangifte die vrijwel geheel vooraf ingevuld is en overheden die experimenteren met blockchaintechnologie. Je zou denken dat Nederland redelijk voorop loopt als het gaat om digitalisering. Maar schijn bedriegt. Hoewel de uitgangspositie van Nederland goed is als het gaat om digitalisering, is er meer nodig. Daarom heeft het kabinet recent een Digitaliseringsstrategie gepubliceerd. Deze is toegezegd in het regeerakkoord en relatief snel tot stand gekomen. Daar spreekt ambitie uit. Ook is het een goede zaak dát het kabinet met zo’n strategie komt. Digitalisering is een grensoverschrijdend fenomeen en zonder strategie is de kans groot dat je de speelbal van de ontwikkelingen bent.

De strategie bevat een aantal prima acties op hoofdlijnen. Onder meer dat gekeken moet worden naar de mogelijkheden dat data die automobilisten met hun auto genereren gedeeld zouden kunnen worden met verzekeraars. Deze data zijn zeer nuttig bij het afhandelen van schades omdat verzekeraars de ongevalstoedracht bijvoorbeeld eenvoudiger kunnen achterhalen waardoor claims sneller en klantgerichter kunnen worden afgehandeld.

Een gemiste kans
De strategie is dus ambitieus. Tegelijkertijd kunnen we ons ook niet aan de indruk onttrekken dat de Digitaliseringsstrategie ook een stapel lijkt te zijn van bestaande en nieuwe ambities, maar dan met een nietje er doorheen. De samenhang lijkt te ontbreken. Wij vragen ons af of het doel nu wel voldoende duidelijk is: welke samenleving willen we in Nederland over 10 of 20 jaar hebben, en hoe kan digitalisering ons daarbij helpen? En op een aantal vlakken vinden wij de Digitaliseringsstrategie een gemiste kans.

Nieuwe technologie hoger op de agenda
Neem nu het onderwerp compliance. De hoeveelheid wetten en regels waar bedrijven, en in het bijzonder bedrijven in de financiële sector, aan moeten voldoen is zeer groot. Ter bevordering van een betere samenhang van regels en toezicht kan ook technologie een belangrijke bijdrage leveren. Dit noemt men RegTech. RegTech experimenteert met technologieën waarmee de wetgever, toezichthouders en de financiële sector meer inzicht krijgen in (de naleving van) regelgeving.

Wij hebben vorig jaar diverse ministeries aangeschreven en een pleidooi gehouden om dit onderwerp hoger op de agenda te zetten. De ontsluiting van die informatie is nog niet optimaal geregeld. Zo doet Nederland niet mee met de European Legislation Identifier (ELI), een techniek om alle internationale en nationale wetgeving te catalogiseren. Nederland staat volgens onderzoek van KPMG internationaal gezien op plaats 33 voor het verschaffen van toegang tot conceptregelgeving. De reactie die wij terugkregen was ronduit teleurstellend.

De overheid ziet het niet als haar taak om dit toegankelijker te maken en verwijst vrolijk door naar commerciële marktpartijen, toezichthouders of de brancheorganisatie. Aangezien regelgeving een kerntaak is van de overheid, zou het in het kader van een Digitaliseringsstrategie passend zijn die regelgeving goed toegankelijk te maken. De Wet op het financieel toezicht (Wft) wordt binnenkort herzien, dus ik zie het als een kans om dit op te pakken.

De komst van de digitale polis
Een tweede punt is de digitale polis. Verzekeringspolissen moeten wettelijk gezien nog steeds op papier worden verstrekt. Het Burgerlijk Wetboek gaat nog steeds uit van het principe “papier, tenzij” in plaats van “digitaal, tenzij”, en dat in een tijdperk van digitale mijnomgevingen en de door verzekeraars recent geïntroduceerde website mijnverzekeringenopeenrij.nl. Een wetsvoorstel  dat het mogelijk maakt voor zorgverzekeraars om hun polissen digitaal te mogen verstrekken ligt al meer dan twee jaar op de plank en ik zie het er voorlopig nog niet vanaf komen. Eigenlijk zou er geen digitaliseringsstrategie voor nodig moeten zijn nodig om dit vlot te trekken, maar nu deze er ligt, zou aandacht voor de digitale polis erin niet misstaan hebben.

In een tijdperk van pilots met zelfsturende auto’s en boten zouden we als samenleving niet langer deze spreekwoordelijke trekschuiten moeten willen dulden. Het is goed dat het kabinet ambities heeft, en verzekeraars zijn wel de laatsten om op de rem te trappen, maar het zou teleurstellend zijn als het laaghangende digitale fruit het komende jaar niet wordt geplukt.