Reliëf van de Nachtwacht voor het eerst in kaart gebracht

Een speciaal ontworpen 3D scanner op basis van 3 camera’s en een projector beweegt langs de oppervlakte van de Nachtwacht in het Rijksmuseum. De komende weken brengt onderzoeker Willemijn Elkhuizen de diepteverschillen van het karakteristieke schilderij in kaart. Er zijn al vele facetten van de Nachtwacht onderzocht, maar nog niet eerder werd het reliëf zo uitgebreid bestudeerd.

‘Eigenlijk kun je het zien als een nulmeting’, vertelt Elkhuizen. ‘Door de hoogteverschillen van de verf in kaart te brengen kunnen we goed zien wat de huidige staat is van het schilderij en welk effect de tand des tijds tot nu toe heeft gehad op een het geschilderde oppervlak.  Wanneer we dergelijke metingen herhalen, bijvoorbeeld over 10 of 20 jaar, kunnen we daarnaast ook te weten komen, hoe en in welk tempo veranderingen in het 3D oppervlak plaatsvinden’ Ook kan de 3D-scan techniek ingezet worden tijdens het restauratieproces, door  voor, tijdens en na een ingreep een 3D scan te maken.

Het scannen van de Nachtwacht neemt meerdere weken in beslag, waarbij de camera’s van ’s ochtends tot ’s avonds langs het doek bewegen. Het principe van het scannen is te vergelijken met hoe onze ogen hoogteverschillen waarnemen. Doordat het beeld van ons linker- en rechteroog net een beetje anders is, is  het mogelijk om diepte te zien. Volgens datzelfde principe zijn de camera’s vanuit verschillende hoeken op hetzelfde punt gericht, en kan nauwkeurig het verschil in hoogte bepaald worden. Na het fotograferen is het resultaat nog niet meteen beschikbaar. Alle gemaakte beelden moeten met behulp van de computer verwerkt worden, zodat er een hoogteprofielkaart ontstaat. Pas dan kunnen de onderzoekers het reliëf van de Nachtwacht goed bestuderen.

Eerder was Willemijn Elkhuizen samen met andere onderzoekers betrokken bij het onderzoek naar het beroemde Meisje met de Parel van Johannes Vermeer. Meer daarover kun je lezen in deze story.