Voorzitter Onderwijsraad: bouw onderzoeksdatabank met en voor leraren

Hoe onderzoek je in het onderwijs welke aanpak werkt? Prof. dr. Geert ten Dam, voorzitter van de Onderwijsraad, stelt voor om mét leraren een onderzoeksdatabank vóór leraren op te zetten: een voortdurend geactualiseerd gegevensbestand waarin leraren kunnen opzoeken welke aanpak onder welke omstandigheden werkt. Die uitdaging is de Open Universiteit op het lijf geschreven, aldus professor Ten Dam in haar rede ter gelegenheid van de 29e dies natalis van de instelling op 26 september 2013.

Over scholen heen
Experimenteel onderzoek in het onderwijs is lastig: de klas is geen laboratorium. Observationeel vergelijkend onderzoek biedt kansen, aldus Ten Dam, die daarbij verwijst naar ervaringen uit de gezondheidszorg. ‘Leraren willen weten hoe het met hun leerlingen is gesteld. Daarin zit de bezieling van hun werk. Kijk als leraar hoe een aanpak, een lessenserie in de praktijk is verlopen en registreer de uitkomsten op een manier die vergelijking met gegevens van andere leraren en scholen mogelijk maakt.’ Als de verzamelde gegevens vervolgens gekoppeld worden aan andere databestanden met gegevens over onderwijsinstellingen, leerlingen en leraren, dan kunnen leraren over de muren van hun school heenkijken. ‘Zo krijgen ze de beschikking over een voortdurend geactualiseerd gegevensbestand over wat werkt in het onderwijs.’

Nieuw instituut
De uitdaging die Ten Dam in de diesrede geformuleerd heeft, sluit heel goed aan bij het onderzoeksprofiel van de Open Universiteit waarin leren, doceren en innoveren centraal staan. Dat beaamt ook rector magnificus Anja Oskamp. ‘Bij ons onderzoekscentrum LOOK zit de expertise over professionalisering van leraren. Bovendien heeft LOOK veel ervaring met het samenwerken met scholen en leraren. Ons andere onderzoeksinstituut CELSTEC is onder meer expert op het gebied van leren, leernetwerken en leertechnologieën.’ De subsidie voor LOOK wordt echter stopgezet. ‘Om de opgelegde bezuiniging het hoofd te bieden, gaan we de expertise van LOOK en CELSTEC samenbrengen in een nieuw onderzoeksinstituut. Die nieuwe situatie maakt dat de Open Universiteit wetenschappelijk in staat blijft om zo’n uitdaging aan te gaan.’
Naast een wetenschappelijke uitdaging is de vraag om een slimme architectuur met ‘big data’ over onderwijs te bouwen ook financieel een zware opgave. Oskamp: ‘Zeker nu we deze forse bezuiniging moeten verwerken, moeten we kijken welke nieuwe projecten we op welke manier kunnen oppakken. Maar we gaan graag nader in gesprek om te onderzoeken hoe we de uitdaging van professor Ten Dam kunnen aangaan.’

Diesboek
De rede van professor Ten Dam en die van de andere diessprekers zijn opgenomen in het e-magazine Professionaliseren is leuk dat ter gelegenheid van de dies natalis is verschenen. Het e-magazine kunt u downloaden op de website: www.ou.nl/dies.